Vinte e cinco anos de Estudios Mindonienses

Estudios Mindonienses é o Anuario de estudos histórico-teolóxicos da diocese de Mondoñedo-Ferrol. Este ano acaba de publicarse o número 25 do mesmo (2009) 976 p.

O primeiro número de Estudios Mindonienses viu a luz no ano 1985, en que case tremendo pedía autorización para que se oíse a súa voz na cultura galega. O que naceu timidamente no 1985 chega con desbordante vitalidade ós seus 25 anos no 2009, para o cal contou cunha pléiade de colaboradores científicos que cada ano prestixiárono e co apoio económico da Fundación Caixa Galicia, que financeiramente fíxoo viable. A vitalidade deste anuario se manifesta especialmente en dous pequenos detalles, que mostran a súa gran fortaleza e que son a rigorosa puntualidade con que cada ano foi aparecendo, e o avultado número de páxinas que contén cada un dos volumes. As máis de oitocentas páxinas que por termo medio ten cada volume (o correspondente ó ano 2002 ten 1306 páxinas) estiveron sempre a disposición dos seus lectores antes de concluír o ano. A lista de colaboradores elévase a case douscentos e está composta especialmente por catedráticos, arquiveiros e outros ilustres investigadores do ámbito local e nacional. É indubidable que non todos os colaboradores e os seus estudos son pioneiros da ciencia na súa especialidade, pero é igualmente indubidable que moitos destes colaboradores son destacadísimos investigadores e mestres na súa especialidade, outros son expertos locais ou excelentes coñecedores do pequeno tema local concreto que expoñen, cos que necesariamente hai que contar para determinados asuntos. Tal vez non sexan máis dunha ducia os estudos ou autores que non sobrepasan un mediano nivel, o cal significa que o termo medio de todos estes estudos é moi bo e nalgunhas ocasións é excelente. Algunhas das colaboracións que poderían arredar ao lector polo avultado número de páxinas que acadan adoitan conter a edición de interesante documentación inédita, á que precede unha breve e clara introdución que sitúa os temas ós que a documentación se refire e que sinala as novidades que en cada caso a documentación achega. Desta forma, o lector interesado ten en poucas páxinas explicadas o problema de que trátase e, se lle apetece, pode ler as extensas páxinas de documentación inédita.

Estudios Mindonienses ten como principal punto de mira a diocese e as cidades de Mondoñedo e Ferrol, co seu contorno. Pero o marco é, no noso caso, moito máis amplo, xa que se refire a toda Galicia e nalgunhas ocasións acada a outras rexións de España e incluso a América. Os estudos de carácter teolóxico ocupan un pequeno lugar nos vinte e cinco anos deste anuario, no que, sen dúbida algunha, predominan os estudos históricos. Para coñecer e contar a historia de Galicia, humildemente pero con verdade, será indispensable de agora en adiante acudir a Estudios Mindonienses, cuxo manexo fíxose máis fácil agora que con motivo dos seus 25 anos incluíu no seu número do ano 2009 uns detallados índices, que ocupan as páxinas 833-974. Estes índices conteñen catro apartados ou seccións, que son un índice analítico, un índice de autores e outro de recensións, cun índice xeral por anos. Grazas a estes índices, especialmente ó índice analítico, resulta facilmente accesible o contido de canto aparece nas algo máis de dezaoito mil páxinas destes 25 volumes. Cunha soa ollada o lector pode enterarse de todos os estudos que se publicaron acerca dos arquitectos e a arquitectura galega, que son nada menos que unha trintena de estudos, corenta son os estudos dedicados a escultores e escultura, e algúns menos os que tratan de pintores e pintura. Media ducia son os estudos dedicados á música, que non son moitos en número, pero algúns son de excepcional importancia. Certamente que as belas artes están ben representadas neste anuario, pero non son o centro de atención do mesmo. Son especialmente notables e cientificamente valiosos os episcopoloxios e os estudos acerca dos mosteiros nos seus diversos aspectos. O estudo dalgunhas localidades, como Cedeira, Celanova, Ferrol e Viveiro, ademais do mesmo Mondoñedo, merecen unha destacada atención, con numerosas páxinas dedicadas á súa historia e historias. Pequenas aldeas, apartados recunchos, cruceiros, inscricións locais, escavacións arqueolóxicas, etc..., aparecen indicados neste índice analítico, no que se poden encontrar as pequenas minucias que figuran nas extensas colaboracións de cada ano. O interesado en saber que persoas e con que estudos colaboraron nos 25 anos dos Estudios Mindonienses pode acudir ao índice onomástico e por orde alfabética encontrará indicados os nomes dos autores e o título dos seus estudos, co ano e as páxinas en que se publicaron. No último dos índices pódese ver a estrutura do noso Anuario, segundo que foron aparecendo en cada ano desde 1985 a 2009.

Por todo iso, este anuario, que con tenacidade saíu á luz pública durante o último cuarto de século, débese ao traballo xeneroso e desinteresado dos seus colaboradores que sostivérono e prestíxiano cos seus valiosos estudos; e á Fundación Caixa Galicia que apoiouno economicamente; por iso, penso que merecen a máis alta gratitude da Igrexa e da cultura de Galicia. Persoalmente, como director, sinto o gozo e o agradecemento de colaborar en facer un pouco máis crible a relación entre a fe e a cultura na nosa Igrexa galega.