A mecha imposible de apagar

O 28 de decembro de 1895 (fixo onte 130 anos), no Gran Café de París, un reducido grupo de espectadores asistiu sen sabelo ó nacemento dunha das industrias culturais máis influentes do mundo. Aquela noite, os irmáns Auguste e Louis Lumière realizaron a primeira exhibición pública e comercial do cinematógrafo, un invento capaz de rexistrar e proxectar imaxes en movemento. O acontecemento pasou case desapercibido pola prensa da época, pero co tempo converteríase nunha data fundacional de sétima arte. Acababa de nacer a fábrica de soños.

As películas proxectadas (breves escenas da vida cotiá como "A saída dos obreiros da fábrica Lumière" ou "A chegada dun tren á estación") apenas duraban uns segundos. Porén, provocaron asombro, fascinación e, segundo a lenda, mesmo temor entre algúns asistentes, que pensaron que o tren se saía da pantalla. Máis alá da anécdota, aquelas imaxes revelaron unha nova forma de mirar a realidade e narrala.

A diferenza doutros inventos contemporáneos, o cinematógrafo non só rexistraba o movemento, senón que o proxectaba ante un público, convertendo a experiencia nun acto colectivo. Ese detalle sería a clave para o desenvolvemento posterior do cine como espectáculo de masas. Os Lumière, aínda que vían a súa creación máis como unha curiosidade científica que como un negocio artístico, acababan de acender unha mecha imposible de apagar.

Nas seguintes décadas, o cine evolucionou de simple atracción de feira a linguaxe narrativa complexa. Asomaron os primeiros estudios, as salas de exhibición multiplicáronse e apareceron figuras fundamentais como Georges Méliès, que explorou o cine de ficción e os efectos especiais, ou David W. Griffith, que consolidou a montaxe como ferramenta narrativa. O que empezou como unha serie de escenas cotiás transformouse nunha industria global.

O impacto económico e cultural do cine sería inmenso. Hollywood erixiuse como epicentro de produción, creáronse estrelas recoñecidas en todo o mundo e o cine converteuse nun poderoso medio de difusión de ideas, valores e emocións. Ó longo do século XX, acompañou guerras, revolucións sociais e cambios tecnolóxicos, adaptándose ó son, á cor e, máis tarde, ó dixital.

Hoxe, en plena era da transmisión e dos efectos xerados por computadora, aquela proxección de hai 130 anos segue sendo un punto de referencia inevitable. A exhibición dos Lumière non só inaugurou unha nova tecnoloxía, senón unha forma de arte e industria que continúa modelando a imaxinación colectiva máis dun século despois.