Quede claro dende o primeiro momento que 1: Ese 'alguén' son eu, que me considero (no título) 'de onte' por ser abondo máis vello non só que a normativa do galego, senón que a maioría da poboación actual de Galicia (segundo o Instituto Galego de Estatística, son máis vello que 3 de cada 4 galegos). 2: Que non me considero gran coñecedor do galego, aínda que sexa tamén meu, o use en consecuencia e teña un certo interese en coñecelo máis.
Dito o anterior, por que estou a escribir sobre o tema? Pois porque hai tempo, chámanme a atención a normativa e os cambios sufridos dende o 83, ano no que se realizou a norma que supuxo unha discriminación positiva desde as institucións para tentar unificar o galego (aconsello consultar a Galipedia para ir máis ó profundo no tema,
https://gl.wikipedia.org/wiki/Normativa_oficial_do_galego). Pero, sobre todo, porque hai menos dun ano tiven a ocasión de asistir a unhas xornadas organizadas por Wikimedia Portugal, onde se trataron diversos temas relacionados con linguas minoritarias, e lembrei esta mesma mañá lendo unha entrevista no xornal.
Ben, e que quero sinalar como visto por min, naquelas xornadas? Seguro que a moita xente non se lle ven de novas, senón que o tiña xa integrado nos seus miolos hai tempo. Pero non eu, por iso, aí vai. O caso é que naquela xuntanza houbo unha especie de carta de presentación na Wikipedia do mirandés, unha lingua con moi poucos falantes (uns 1500 no día a día) e moi deturpada usada na zona de Miranda do Douro, unha vila portuguesa limítrofe con Zamora. Alí souben que a normativa (recente aínda, do 1999, o mesmo ano que o recoñecemento oficial do mirandés polo estado portugués) sufriu cambios por riba do previsto inicialmente. A normativa do mirandés, emparentado co astur-leonés, recollía nun primeiro borrador semellanzas coa aplicada no castelán, e, política por medio, foi achegada na versión final á normativa lingüística portuguesa. De aí, a lembrar o sucedido coa normativa do galego só hai un paso: diríase haber un espello entre ambos casos. Unha reflexión que pon de manifesto que o achegamento á normativa dunha lingua máis próxima (no noso caso, o portugués, no do mirandés, o astur-leonés) é rexeitado para achegarse máis á aplicada por unha lingua máis afastada, pero con poder político sobre o territorio (no noso caso, o castelán, no deles, o portugués).
Son consciente que nesta ollada rápida dun profano sobre un aspecto concreto da normativa, a súa historia, faltan totalmente os criterios lingüísticos que estimo deben ser os fundamentais nela, e os datos concretos da evolución no tempo, e sobran os criterios subxectivos que deben de estar apartados da súa redacción. Pero, non foi iso exactamente o que parece ter pasado no caso da normativa do mirandés (e do galego)?
