Agora que temos instalada a Asesoría nese comercial dos do piso primeiro, puiden permitirme o luxo de baixar do rocho a miña biblioteca; toda, non, aquela parte máis querida, máis..., abrigosa, que é como a denomina Xosefina! Con iso puidemos comezar a distinguir entre visitas das de recibir no salón, e visitas do meu despacho. Así que neste despacho recibín a enésima de Xurxo, xa independente dos seus socios. Nada máis entrar díxome:
-Pasei o Estreito, interneime en Europa, pero desprecei aos meus veciños...
-Claro, xa cho dicía: Non queres darte a coñecer, a recoñecer, na túa Meda, e nunca cho van perdoar.
-Iso, tamén, pero vou máis aló, que me refiro aos irmáns, aos veciños da porta de enfronte, aos portugueses, esa Galicia da que somos, non sei se irmáns ou medio irmáns.
-Pois miña non é a culpa, que ben che teño falado dos portugueses...
-Si que tes, en particular dese bosque do..., do Burato!
-Burato, non, Buçaco!
-¡Iso! Tesme dito que os Reis de Portugal ordenaban aos seus navegantes que lles trouxesen macetas con árbores para aclimatalas aí, nese sitio.
Cavilando, cavilando, que é o que máis fai un solitario, arrepentinme de non traer árbores de Suíza, particularmente da Schwarzwald alemá, que quedaba cerca, pasando por Basel, Basilea...; debera traelos para as miñas leiras, que seguen a monte, e polo menos era unha achega, un contrapunto aos eucaliptos que vimos por todo Castroverde. Pero, ao que ía: deume en parecer unha incultura morrer sen coñecer eses veciños, así que vos quero propoñer que me levedes un fin de semana..., pero no voso auto, xa que sabedes o camiño!
-Se non pides máis cá iso, está feito! ¿Sabes que en Portugal hai outro Castro Verde, no Alentejo?
Pero deixariámolo para outra ocasión, para outra viaxe. Nesta, tal que este sábado, podemos entrar por Tui, baixar a Braga, e de alí a Buçaco, pero comendo previamente un leitâo á Bairrada, que o poñen delicioso en Mealhada, parecido a como o fan en Arévalo...
Despois de ver o bosque, onde só deixan parar uns minutos para que non fagamos dano, iremos durmir a Vidago, que ten un dos mellores hoteis de Portugal, e aí si que cada un paga o seu, porque é carísimo! De Vidago volvemos pola Ponte do Lima, para subir a Santo Adrâo, onde collemos uns tarros de mel, o mellor do mundo, de carpazas! ¿Que che parece?
-¿Eu? ¡Coma Cristo: nas túas mans encomendo o meu espírito, pois moito levas feito de pai meu!
-¡Home, de pai...? ¡Pola idade, máis ben primos, primos de terceira, pois, como din de nós os asturianos, Gallegos y asturianos, primos hermanos, pero los primos son ellos, séxase, nós! Neste caso, de Portugal, veciños, veciños de crianza, que xa é un título!
Fomos, pasámolo ben e gastamos pouco; a maiores trouxemos postais, tal que esta de Buçaco, e mel para todo o ano. ¡Non hai nada como ter bos veciños!
-.-
As entrevistas coa xente da nosa terra tiveron de todo pois deuse moito iso de que tiña que saudar o de fóra, deformación que maldito se sei de onde nos vén ese complexo pois a algúns non lles entra na cabeza que o de fora, todo aquel que pasou gran parte da súa vida vagando por múltiples coordenadas xeográficas leva coñecido milleiros, ou acaso millóns de persoas, de formatos e de culturas diferenciadas, co cal, cando se atopa ou cruza con alguén deste país, por moito que os coñecese de antigo pódenlle pasar desapercibidos de presente. Non era o caso do Xurxo da Meda, dada a súa especial memoria fotográfica, pero si o de moitos emigrantes en visita fugaz á terriña.
¿Que por que? Mil circunstancias, entre elas: Que as caras evolucionan, e coas caras os corpos, as vestimentas. Que o forasteiro é noticia, mentres que nos lugares a evolución poboacional vívese día a día, chegando incluso a ser monótona: a feira de sempre, a Misa de sempre, as patronais de sempre, as caras de sempre... O pasaxeiro leva consigo ansias e lembranzas que o illan deste mundo cando máis se interna nos espazos pretéritos. Os do pais óllano estáticos, á expectativa, como se visen un aparecido, pois iso é, realmente iso. Isto e máis factores, máis aínda, que darían para un libro de psicoloxía, pero o estático espera ser recoñecido e saudado, sempre, ou case sempre. ¿Que non me saúda? ¡É un orgulloso...; despreza aos seus! ¡Maldito complexo! Decepciónanse, cando o decepcionado debera ser aquel que resulta coñecido, recoñecido, e non lle abren a porta do recibidor. ¿Quen é aquí o orgulloso? Se me obrigasen a poñer letreiros, definicións, a estas situacións chamaríalles complexo de morgados, que veñen afeitos a que os emigrantes peten á porta, e para iso cargados de obsequios, máis aló, máis, do que teñan recibido en concepto de pasaxe, de facturación para a súa expulsión. ¡Despois diso, que non se lles ocorra pedir, reclamar, herdanza, que sempre se considerou unha herexía!
Con estas experiencias, moito cavilei en se fixo ben, ou non, aquel Xurxo da Meda, pasando desapercibido cando fomos á feira de Castroverde. Por suposto que moitos chegarían a saber que estaba de volta, e que se afincara na Coruña, pero, polo que el mesmo me ten dito, maldito un veciño, e iso que non hai lugar do que alguén non teña vido á herculina, preguntou por el, e se preguntou non se molestou en localizalo, sequera fose para darlle unha aperta de benvida no seu retorno. ¿Non é sociable a xente da súa parroquia? ¡Si que o é, das máis civilizadas, pero está ese atavismo de que ten que saudar, de que ten que buscar, localizar, presentarse, o retornado!
Con iso e con todo, Xurxo non se deu por desarraigado, como o demostra este episodio, un de tantos dos seus, singulares a cal máis, pois nunca tivemos dúas entrevistas sobre o mesmo tema. O seu vivir viña a ser coma unha novela por entregas, por capítulos diferenciados, que se me veño ocupando del, destas lembranzas, tamén o é polas súas singularidades, máis ben impropias dun home solitario, pero non insolidario. Un día á tarde, desde que xa eu pasara dos zapatos ás zapatillas, soou o teléfono, que sempre o colle a miña dona, tanto por colaborar no posible como porque lle encanta falar coa xente; eu veño do Banco, e de mil cousas máis, así que estou saturado de comunicacións:
-Faga o favor de baixar, que temos aquí ao Xurxo con un encargo moi especial, e non sei como atendelo!
Con esa intriga volvín aos zapatos e baixei de inmediato:
-¡Que? Para que a cousa sexa tan especial como dixo Felisa, igual se trata dun contrato matrimonial, agora que está de moda o axuntamento dos vellos!
-¡Maldito burleiro; pero non cantes gloria, que os casados tamén podedes volver a solteiros, a viúvos, e daquela aprenderedes o que é soidade!
-Xurxiño, non mo tomes a mal, que o dixen tan só para facerte sorrir, que te vexo serio.
-Seria é a miña decisión: Como xa lle dixen aquí á Felisa, pero ela prefire que redactes ti, quero que me fagades a minuta dun poder irrevogable para o Párroco actual da Meda, con estas condicións: Que decida en por si, ou aconsellado por xente de conciencia, cal é a familia máis pobre do lugar; quero dicir, da parroquia; e que lles faga no meu nome, por ante Notario, unha dación gratuíta da miña casa e das miñas fincas, de tódalas herdadas, sen reserva algunha, poñendo de única condición que, se antes de cinco anos, falecen todos eles, ou se van da Meda, esa propiedade considerarase revertida na beneficencia de Castroverde. Por último, que lles quede prohibido, nestes cinco anos, plantar eucaliptos nas terras que foron miñas. Nada máis, salvo que a vosoutros se vos ocorra que debo poñer outras atumes!
Tardei en contestarlle, e non porque me desagradase a idea, que me pareceu xenerosa, propia daquel home tan bo e tan xeneroso, pero aquela redacción da minuta de semellante apoderamento non era doada, que había que prever todo tipo de impugnacións ou invalidez. Só lle dixen:
-¿Así que o Crego non vendeu, daquela que llo encargaches? ¡Como cambiaron os tempos, os tempos e maila xente, pois na antigüidade este tipo de doazóns a quen se lle facían era á Igrexa, poñendo de conditio sine qua non, como ti ben sabes, que o Cura tiña que dicirche non sei cantas Misas! A idea é boa, boísima, pero igual non pensaches que, en vista de que non saudaches á túa xente, van dicir que es un orgulloso, e que fas esa dación para fode-los veciños, para darte de gran señor!
-Visto así..., pero o escrito escrito está, como dixo Pilatos! En canto ás Misas..., eu prefiro oílas en vida, para non chegar á Eternidade con débedas! Prefiro entrar con méritos propios a esperar que me manden socorros desde a terra!
-Unha teoría moi orixinal, -apuntou Felisa, -pero, centrándonos no tema: Eu poría unha cláusula pola que se esixa á familia receptora que cargue cos gastos notariais, impostos, etcétera; máis que nada para que vostede non teña que quedar pendente desas molestas.
A idea gustoulle, e a minuta fíxose. A quen se lle asignaron aquelas fincas aínda non cheguei a sabelo, pero, sexa quen sexa, fose quen fose, coñecendo a xente da Meda, a súa relixiosidade, de seguro que alguén, se non todos unha boa parte, cando saiban da ausencia definitiva do seu ex-veciño un responso non lle faltará.
-.-Gómez Vilabella, Xosé M.
