As cousas deste mundo só as entende Deus: En Castroverde, a pouco que se armase unha trafulca, fose nas festas ou na feira, deseguida saían da taberna os Gardas para meter no calabozo tanto aos pegóns coma aos pegados, e aquí, por apuntarnos no ximnasio ás clases de loita libre, vai o sarxento Von Papen, e felicítanos! Máis que felicitarnos, que nos convidou a whisky no bar dos suboficiais.
A sorpresa foi dobre, que o vimos no ximnasio ensinando..., ¡judo!
-¿Usted, aquí, y de profesor de esto tan difícil?
-Me lo enseñaron los japoneses, cuando se llevaban bien con los alemanes...; ¡gestern!
-Perdone; qué dijo? Atrevinme a preguntarlle.
-He dicho, ayer, o sea, en tiempo pasado, ¡gestern!, cuando empezó la conflagración...; ¡pero eso no te importa!
Dada a confianza que xa levabamos, atrevinme a insistir:
-Eso suyo, ese idioma, es muy difícil, tanto como el judo?
-Para un legionario no puede haber cosa difícil, tanto en la paz como en la guerra!
Como me viu coa boca aberta, atentiño coma un neno da escola, que supoño que por iso foi, preguntoume:
-Te gustaría estudiar alemán? Venga, no te cortes!
Fun pelota, e supoño que o fixen por primeira vez na vida:
-Señor, ya que es difícil, sí!
-Yo te lo enseñaré, pero tendrá que ser cuando no tengamos servicio, ni tu ni yo. ¿Conforme? ¿Einig?
-Señor, conforme, y tamén agradecido. Para demostrarllo, cadreime e din un taconazo que se oíu en todo o ximnasio.
Mira ti por onde, para unha vez que tiven a sorte dunha cousa boa, a sorte de que me regalase alguén, algo, non llo podo dicir a meus pais, pois, de facelo, o primeiro que se lles pasará pola cabeza é que estou tramando irme para Alemaña; despois da licenza, por suposto, e sería tanto como matalos: Un fillo único, que o botan do seminario, que o refusan as morgadas, que se vai á Lexión, e que remata de compadreo cos alemáns..., ¡apaga, que nos vamos!
-.-
Aquí estou, aquí sigo, dándolle ao meu, ao mein Buch Deutsch, que se desta vez non toleo, xa non o farei nunca!
Cando volva para a Meda, dentro de tres anos, licenciado da Lexión, se aínda queda algunha solteira heilles falar en alemán, pois, como ás mulleres lles gustan as cousas raras, igual daquela me fan caso. Heilles conxugar o verbo amar desta maneira: ich liebe, du liebst, er/sie/es liebt, wir lieben, ihr liebt, sie lieben. Vaime pasar como ocorreu cos que viñan ricos de América, ou o aparentaban, que se lles apegaban as mozas, como moscas no mel!
Non hai mellor droga, non hai mellor hachís, que isto dos idiomas: tamén nos tolea, pero serve para algo, aínda que só sexa para fardar de listo. Coido que o Von Papen ten comigo a paciencia que ten porque lle serve de lembranza da súa xente e do seu país. Cadora collemos máis confianza, aínda que con moito respecto pola miña parte, que non é para menos. Hoxe sorprendeume de mala maneira:
-Yo conozco tu tierra...
-Señor, a Castroverde tienen ido maragatos, pero lo que es alemanes...; eso sería en Lugo!
-En Lugo, si, concretamente en Tierra Llana, que instalamos allí un observatorio, un repetidor, una torre de radio, cosas de esas. El sitio se llamaba..., Arneiro, creo; cerca de Villalba! Las ideó un colega mío, un tal Ernst Kramer... ¿Te suena?
-Lo de Arneiro, sí señor, pero eso de Kramer..., Kramer...
-Pero no sólo pusimos torres sino que hicimos levantamientos topográficos por si
, por si teníamos que ocupar España, y mira tú por donde, ahora, yo estoy defendiendo a España; pero esto es un secreto, así que, cuando te vayas de la lengua, al día siguiente te mato, y digo que fue en defensa propia.
Dinlle outro taconazo, deses de regulamento, que na Lexión é o mellor dos xuramentos.
-.-
Hoxe non sei que poñer; non sei se estou no inferno, ou se veño del. O que está no Ceo é meu pai, que me puxo un telegrama o Cura da Meda para dicirme que morreu coma un santiño, cun crucifixo nas mans, arrepentido das súas faltas, daqueles comportamentos que lle impediron ao seu fillo chegar a Cura; deixoulle encargado que non se cansase de repetirme que quere que os seus netos vaian ao seminario de Mondoñedo, que me castigará desde o Ceo se tal non fago.
Seminaristas de Mondoñedo, "Codeleiros"
Non me dixeran, para tranquilidade miña, que se lle declarara un cáncer, que lle roía o ventre, e que o levou en cuestión de meses. O Crego tamén me dixo que vai protexer a miña nai, e para iso que a recolle de Ama súa, aínda que xa ten outra, dúas velliñas para coidar do Párroco, aínda que será máis certo dicir que el coidará das dúas, de esgotadas que están.
¡Ai, Deus, agora si que son noivo da morte, un morto en vida! ¿Terei forzas para non desmaiarme nas gardas, para resistilas a pé firme? Teño que sacar forzas de fraqueza aínda que só sexa polo ben de miña nai, que lle acelerarei a súa morte se chegan a poñerlle un telegrama do estilo do que eu recibín.
Demoraron o enterro tres días, para que non lles faltase, pero sobrou un porque aquí na Lexión son máis humanos do que pensa a xente, que me relevaron da garda ao instante, e o propio Sarxento ordenoulle ao ourensán que me acompañase ao transbordador, e me quitase billete de ida e volta por conta do Exército. ¡Non todo é pola Patria, que tamén a Patria fixo algo por min!
Fíxoo a Patria, estao facendo, pero máis lle debo ao Cura de Meda, que tanto se doeu dun xurador, dun pecador. Claro que só era pecador para Deus, pois comigo bo pai foi, mellor do que eu son fillo, pois el abandonoume por unha enfermidade, mentres eu o fixen por un capricho, por uns desaires, primeiro do Seminario, e despois, daquelas rapazas. Por certo, unhas cantas mandáronme cartas de pésame, que alguén lles deu o aderezo, e nelas puxéronme apertas, doéndose da miña dor; ¡condenadas, que, se mas desen cando a min me apetecía, nunca en África acabaría, salvo que me tocase pola quinta!
-.-
Teño o papel diante, e ardo en desexos de escribir, pero non me baixan as ideas. Puxen "ideas", pero é que nin ideas teño. ¡Deus, que lle pasa ao meu cerebro, que se baleirou de socato?
A tal momento máis que lexionario teño a sensación de ser paracaidista: baixando, baixando, e non dou chegado á terra! Na terra, na miña, que esta éme allea, deixei a meu pai; o seu corpo, pois a alma, entre o seu arrepentimento e mailas misas que lle dedicou o Cura da Meda, seguro que está no Ceo. Isto foi un milagre, co ateo que se facía. Desde agora xa sei que non hai ateos máis que de presunción; chuletas eles, que, levados polo demo, enganados polo demo, téñense por deuses, cando realmente o que son é covardes, que non se atreven a botar ao demo fóra dos seus pensamentos. Algo así me pasa a min a tal momento, que non boto fóra de min esta pena, cando, de feito, o que tiña que estar é ben ledo de ter a meu pai convertido, da noite para a mañá; noite foi a súa vida, pero xa lle amenceu; ¡seguro que si!
Á pluma baixoume a lembranza de meu pai, pero a miña preocupación a tal momento debe ser miña nai: ¡A muller dun ateo participando no chocolate do Cura da Meda! ¡Eu coidando da Patria, e o Cura, de miña nai! Deus lle dea unha condecoración, que tanto a merece; e a min? ¡A min a cruz de levar con paciencia estres dous anos que me quedan de..., de desterro! Voluntario, si, pero desterro tamén, pois aquí onde estou empeza o deserto, particularmente o meu!
¿Cabe deserto meirande que o de estar rodeado de compañeiros que só pensan en marca-lo paso? Se teñen outros pensamentos non o din, que ben poucos me deron o pésame polo de meu pai; puxen, "pésame", pero debera dicir, felicitación..., ¡xa que somos os noivos da morte!
¡Que diferencia coa aldea: alí tiñamos máis..., vou poñer, máis comunicabilidade; sendo poucos, máis sociedade! Teñen as súas desgrazas, as súas penas, os seus traballos, pero deseguida lles petan á porta para sentarse con eles cabe da lareira, xunto, diante, do lume, e danse calor, uns aos outros; ¡calor de corazón, e non só do lume!
¡Canto boto en falta aqueles veciños, e non só aos da Meda, senón, e tamén, aos de Córneas, Vilafrío, Barredo... Esas rapazas que me escribiron...; e aquí, ata as moritas foxen de nós, que ben saben que con elas non imos casar!
¿Casar? ¡Ai, Deus, para que casaría miña nai, que agora ten dous polos que chorar: o home e mailo fillo, ámbolos dous ausentes! Minto, pois será máis certo que nos ten, a todas horas, no seu colo, xunto do corazón.
Non podo desertar, Deus me libre de tal, pero coa imaxinación, cando facemos instrución, todo se me figura que estou correndo cara á Meda..., para beber na fonte dos namoros, e de paso, darlle as grazas ao Cura, e unha aperta a miña nai!
Fonte dos Namoros, na Meda, coas augas baixas.
Agora sei para que nos pasan as desgracias: ¡para cambiar de pensamentos, para quita-los fumes das nosas cabezas afumadas, atidas a un lume de leña verde, que non é axeitada para as almas, e nin case para os corpos!
-.-Gómez Vilabella, Xosé M.
