Testamento aberto (1)

Sol e sombra.
Aquí foi bautizado aquel Xurxo da Meda...
Xosé María Gómez Vilabella

Si, na Meda, pero a súa trondea, herdeira universal por testamento notarial, quixo vingarse do seu marido achegándolle os restos do querido, concretamente na gabeta de enriba do seu panteón familiar, no cemiterio de Feáns, Coruña.

O meu testamento, o que me deixou a min, servidor, bo amigo seu, foi aberto, ou máis exactamente, oral, pero con iso e con todo síntome mellor pagado, ¡e se cadra, máis agradecido!

Terei que explicalo con algún detalle pois as cousas lóxicas non sempre resultan claras: Escoiteino, simplemente iso, pero ao longo dunhas cantas décadas; en cambio, a súa Manuela, canto lle fixo foi aturalo uns meses; iso si, os últimos! O meu eran, foron, orellas, e por ende, paciencia; ¡pero a súa Manuela cheiraba a colonia, nada menos que a Rêve d'Or! ¡Castelao, que si, que os vellos deben namorarse..., aínda que sexa por enésima vez!

¿Que herdei? Pois, nada máis e nada menos que o relato das súas aventuras, que non se cansaba de referirme anécdotas.

-¿Por que me contas todo iso, a min, sabendo que teño tendencia a poñer por escrito cantos sucesos notables chegan ao meu coñecemento? - Díxenlle en certa ocasión.

-Mira, ho, teño tres fincas, soamente tres: esa casiña de catro plantas, esa da Avenida de Finisterre, que xa a coñeces; a conta que abrín no teu Banco...

-¡No meu Banco, non, que nunca fun dono de ningún, salvo aqueles de madeira da miña finca, aló en Montecubeiro!

-¡Xa me entendes, así que déixame seguir! A terceira ten que ver contigo; a terceira son estas vivencias que che veño referindo, e que tanto me alivia ter a quen contarllas. Isto meu, isto de vivir só, vaise levando; o irresistible é non ter un amigo que teña fe en ti, que non se ría das túas peripecias persoais.

-¡Un amigo, ou un parente! ¿Non che queda ningún, sobriños, primos...?

-¡Van todos no Ceo!
-.-
Xurxo, que fora albanel en Suíza, ou máis ben, louseiro, pois aos suízos nunca lles gustou expoñerse ao esvaradío dos lousados..., ¡tendo, como tiñan, inmigrantes paupérrimos!, veuse para Coruña en plena burbulla construtiva. Cos socios, cos papeis e co Fisco tivo algún problema, pero sempre acudía a este paisano e amigo, co cal a nosa intimidade consolidouse.

-¿Non me digas que non o sabes facer..., sendo de Castroverde? –Dixéralle eu en certa ocasión, acaso abusando da amizade e da confianza que chegáramos a ter.

-Os da Meda estamos en Castroverde de prestado, que ti ben sabes que fomos o Lugo antigo, así que os listos fóronse para a cidade nova, e os outros..., quedáronse para cocer o cal!

Nunca se enfadou comigo, e iso a pesares das miñas bromas un tanto agres. ¡Xurxo aguantábame as picardías, e eu, se cadra en reciprocidade, as súas filosofías!

Cando souben, ou notei, algo daqueles amoríos serodios, aparteime discretamente: unha, porque xa non estaba tan só; e a outra, para evitarlle testarme, que mo tiña prometido, pois as últimas vontades, no material, deben ser para quen te coide, aínda que non o fagan por luxuria senón por avaricia. ¡Manuela nunca me deu as grazas, nin eu llas pedín!
-.-
O noso coñecemento viña do ano mil novecentos corenta e oito, concretamente do domingo de Pascua, que houbera unha Corrida do Galo na súa parroquia, na Meda. Eu pedíralle o Permite para bailar coa Maruxa… ¡Unha temeridade, que ben me decatei de que Xurxo, ademais de veciño dela, bailaba mellor cá min! Deixouma, e non só para aquela peza, pois no resto da tarde el acompañou outra veciña, pero máis guapa cá Maruxa, non, imposible, pois aqueles ollos, mouros e grandes, non tiñan parangón en toda a rodeada.

Ao domingo seguinte cadrou feira en Castroverde, e eu, despois de vende-las zocas, ben baratas as últimas para non ter que levarllas a gardar ao Escardel, funme achegando á rapazada da Meda. Como se trataba dunha feira e non dun baile, só ela tiña que permitirme o parrafeo, cousa que fixo, se cadra pola novidade pois ao Xurxo tíñao cerca da casa, acotío. Despois daquelas voltas protocolarias por diante dos pendellos o grupo púxose en camiño, ¡e eu, tamén! Nin permite nin proposta, pois, en vista de que a Maruxa non me despedía, ¡acompañeinos ata Serés!

Daqueles parrafeos pasaran moitos anos, trinta e tantos: Maruxa esquecérase de min, ¡seguro!, e eu, pola miña parte, daquel, suposto, rival, do tal Xurxo. Pero os papeis, que non calan unha, deixáronme ver que aquel cliente do portelo, cunha boa carteirada de francos suízos, asinaba…, ¡Xurxo! Os apelidos coincidían, que eu non llos esquecera, así que rompín o xeo, comezando a falar, consciente como era, e son, de que aos clientes encántalles ser atendidos polo propio Director da Sucursal:

-Perdoe a miña oficiosidade, pero, con igual nome e os mesmos apelidos, coñecín un rapaz, hai anos, aló na Meda, que é unha parroquia de Castroverde…

-¡Carallo! Xa non sei se deixe aquí estes francos, pois un carota parecido a vostede quitoume unha rapaza…, e non puiden botar noutra parecida!

-Aquela Maruxa, ¿non si?

Démonos unha aperta, sen rancor, e seguidamente paseino ao despacho, onde me referiu unha parte das súas desventuras, que, segundo el, superaban ás venturas; comezáranlle precisamente aquel día da Pascua… Non sei se por remorsos, ou por pura simpatía, pois o señor era agradable, confesámonos reciprocamente.

-Vexo que ingresaches o contravalor dunha boa cantidade de francos…

-Si, ho, ten graza que tivese que emigrar por culpa de Franco, e agora confíolles a miña vellez aos francos…

-¡Pero son outros; son suízos! ¿Que che fixo Franco, pois na Meda, que eu saiba, non houbo fusilamentos, como pasou na miña parroquia?

-Fusílase de moitas maneiras; o meu caso foi que no Seminario de Mondoñedo, onde xa estaban dous veciños, e se cadra por envexa, por imitalos, pedinlle a meu pai que me internase, pero algún crego dos da rodeada foilles co chisme de que meu pai era un republicano acérrimo, e…, mandáronme para a casa, xa antes de rematar o primeiro! Coa rabia que lles collín, que coido o facía por vinganza, din en namorarme de tódalas rapaciñas da contorna; ¡de todas, e de todas á vez! Nunca tal fixera pois as nais deron en desconfiar de min, advertíndolles ás nenas que eu era…, ¡un picha brava que, polas trazas, valíanme todas! Así que, de desesperado, funme á Lexión, pero ao licenciarme achegueime a Tánxer, onde conseguín que un suízo, un xudeu, me levase consigo para Berna..., ¡de gardacostas!

-¿De seminarista a lexionario, e de lexionario a gardacostas? ¡Pois si que saíches aventureiro!

-Non acaba aí a cousa, pois en Berna pagábanlles ben aos louseiros, así que dun risco pasei a outro meirande: ¡trinta anos lousando!

Coñezo Berna, de certos traballos profesionais, non precisamente católicos, así que a miña curiosidade multiplicouse, e despedino propoñéndolle que cando volvese ao Banco, se non me vía, entrase directamente ao despacho, que me gustaría falar con el de moitas cousas, pero en particular de Berna. Quedamos conformes niso, que así comezaron as nosas conversas, séxase, a miña herdanza!
-.-