Mateo e Uxía (7)

Capítulo sétimo
(Historia de ficción. Os relatos históricos son reais).

Eran as nove da mañá e Mateo durmía moi profundamente no hotel cando de súpeto sente petar á porta. Cos ollos medios pechados e cubertos da brétema do sono, pensa se será o persoal da limpeza quen chama, pero é imposible a aquelas horas que vaian facer a limpeza cando el mesmo o día anterior falando con Rivera, dono do hotel, lle comentou que ata aló das dez ou dez e media non se levantaría. De novo, sente petar á porta e estrañado da repetición dos golpes, responde, "quen é?. Do outro estremo da porta sente unha doce voz feminina, son eu Mateo, son Uxía!. Mateo salta da cama e abre a porta e cos ollos chamuscados quédase mirando para Uxía e faille a pregunta máis parva que un home pode facer, e ti que fas aquí?. Podo pasar?, dixo Uxía. Pasa, pasa!, respondeu Mateo. Unha vez no interior da habitación, Uxía dille a Mateo, onte dinche un bico impresionante e hoxe quero amplialo xunto con algo máis, podo?. Mateo agora cos ollos de par en par abrázase a Uxía, bícanse de novo ao tempo que Uxía se saca a roupa. Ambos métense na cama e como as ventás estaban pechadas, Mateo tiña a luz acesa, entón Uxía dirixíndose a quen isto escribe díxome, vou apagar a luz, e coa luz apagada non vas poder escribir, polo que che aconsello que te vaias para a cafetaría do hotel mentres nós facemos unha escavación arqueolóxica sen precedentes. Claro está, quen isto escribe por educación e non por outra cousa, marchei, e espereinos na cafetería do hotel como Uxía me mandou.

Despois de un par de horas aí aparecen os dous románticos excursionistas. A onde imos hoxe Mateo?, preguntou Uxía. Pois terás que levarme a Cordido, coido que alí hai unha igrexa moi antiga, comentou Mateo. Nin idea, respondeu Uxía, pero aló imos.

Despois de almorzar no hotel, Mateo e Uxía, colleron o BMW e rumbo a Cordido. Ao chegar ao lugar da Igrexa, observaron que estaba pechada. A pesar de todo, deron unhas voltas polo entorno, pero houbo sorte, aparece un señor por alí que ao ver a parella preguntoulles se querían ver a Igrexa por dentro. Por suposto que si, afirmou Mateo. Aquel home díxolles que esperaran un par de minutos que ía pola chave, era o sancristán.

De volta coa chave e a igrexa aberta, o sancristán comentoulles que era a Igrexa de
San Xiao. A primitiva igrexa de Cordido, comenta o sancristán, constrúese no ano 650, segundo consta no libro de fábrica (que o Inventario Artístico data no século XVII e a guía da diocese no XVIII). O documento do libro de fábrica no que consta esta data é unha copia do Tombo Apeo da igrexa de San Martiño. Mateo, que é o Tombo Apeo?, nunca oín falar de iso, comentou Uxía. O Tombo, comentou Mateo, é un libro de pergameo de gran tamaño que teñen as igrexas, conventos, mosteiros, municipios e outras comunidades, coas copias dos seus privilexios e das escrituras das súas propiedades. E o Apeo é unha operación que consiste en medir as terras para sinalar os seus límites. Escritura na que se rexistra esta operación.

O sancristán prosigue coa súa explicación sobre do templo, Posúe unha única nave, cuberta de madeira, con arco triunfal e capela maior cadrada, onde se abren ós lados dous arcos peraltados que dan paso a súas capelas laterais. Como podedes apreciar, esta Igrexa é a máis antiga do Concello de Foz xunto coa de San Martiño". Pois si, respondeu Mateo.

O retablo maior é barroco rexional, prosigue Mateo, con dous corpos. No primeiro podemos ver catro columnas salomónicas e tres fornelos. Nas dos lados, as imaxes da Virxe co Neno, que pode ser de principios do XVI e a de San Roque. No segundo corpo destaca a imaxe de San Xiao que pode ser do século XVIII. Que son –columnas salomónicas-?, preguntou Uxía. As columnas salomónicas son as que ves que en vez de ser lisas, son retorcidas, ou sexa, como a punta dun trade e poden ter motivos florais que se van enroscando por elas arriba como se fora hedra, comentou Mateo.

O que máis me sorprende é esta Virxe que tedes aquí, lle comentou Mateo ao sancristán. Vestida de azul turquesa e cun gorro tipo peregrino. Pois si, respondeu o sancristán, precisamente é a Virxe Pelegrina que nós chamámoslle así, Pelegrina e non Peregrina. É a segunda patroa de Cordido. Mateo, por Deus, perdoa a miña ignorancia, que quer dicir segunda patroa?. En tódalas parroquias hai dous patróns, normalmente, santo e santa, comentou Mateo. Neste caso, o patrón de Cordido é San Xiao e a patroa, a Virxe Pelegrina. Por certo, é moi curioso que lle chamen –pelegrina-, palabra que a RAG cambiou no galego normativo. Recordaremos que a mascota do Xacobeo no ano 1993, era –Pelegrín-, non –Peregrino-". Entón os de Foz somos máis ricos que temos tres patróns?, chanceou Uxía. Por que o dis, apuntou Mateo. Pois porque Foz ten tres patróns, Santiago, patrón da parroquia, San Lourenzo, patrón tamén e a Virxe do Carme. Mateo botouse a rir e faille sinais a Uxía de marchar.

Ao saír pola porta, Mateo virouse mirando a fachada e ao lado da porta da Igrexa observou un pequeno burato rectangular como se fose a porta dunha caixa de correos, pero feito na fachada e en pedra. Que misión ten iso?, lle preguntou Mateo ao sancristán. Para botar esmolas. Esta ventá antes era moito máis grande, pero un día un home cunha escopeta meteulle o cano pola ventá, disparou e matou ao cura que estaba oficiando misa. Nunca se soubo por que". Pois nada, moitísimas grazas pola súa amabilidade e xa nos imos que é unha boa hora de xantar.

Mateo e Uxía vanse de cara ao coche e Uxía faille unha pregunta, Mateo, déixasme conducir?. Tes carné?, preguntou Mateo. Non, pero préstasme o teu, respondeu Uxía. Botáronse a rir os dous, pero Mateo deulle as chaves do vehículo a Uxía, e por certo, a rapaza conducía moi ben.

CONTINUARÁ o día 19 de xuño de 2025