2. Análise dos Cruceiros e Cristos visitados
2.1. Cruceiro de Fomiñá
Lugar: Fonte de Fomiñá
Parroquia: Fomiñá.
Este cruceiro é de propiedade pública. Está emprazado nun xardín público ao carón da estrada LU-122. Foi realizado polo escultor Manuel Mallo e, colocouse na súa actual ubicación a finais da década dos oitenta do pasado século.
Posúe unha orientación Nw-Se.
Coordenadas U.T.M.: X: 636.540 / Y: 4.787.310
Dende unha óptica artística, está composto dunha serie de elementos claramente diferenciados e colocados nunha orde ascendente do seguinte xeito:
Unha plataforma formada por un chanzo de cemento, que serve de apoio a unha base monolítica, de forma cúbica, cunha moldura cóncava en caveto ou nacela invertida nas arestas superiores e rebaixe acanalado nas súas caras. Logo, un fuste monolítico de sección cuadrangular nos extremos e coas arestas oitavadas no resto. A continuación, un capitel de forma troncopiramidal, ornamentado con follas de acanto baixo o ábaco e unha pequena moldura convexa na parte inferior. Como remate, unha cruz latina, de sección cuadrangular mais coas arestas rebaixadas; ademaís, amosa un tipo de cruz floenzada nos extremos do brazo horizontal e na cabeceira. O seu anverso, baixo unha cartela na que pode lerse INRI, presenta unha efixie de Cristo cos seguintes trazos: a cabeza, sen coroa de espiñas, inclinada ao lado dereito; os seus brazos están estendidos, formando unha lixeira V ao longo da cruz e as mans aparecen abertas; o perizoma está anoado ao lado dereito e as pernas, lixeiramente flexionadas, amosan o pé dereito sobre o esquerdo e ambos os dous sobre un supedáneo. O seu reverso, mostra unha imaxe mariana co Neno sobre unha peaña.
2.2. Cruceiro de Vilagromar
Lugar: Vilagromar.
Parroquia: Pousada.
Esta manifestación popular, de dominio privado, está colocada nun cruzamento de camiños. Pertence a "Casa de Federico de Barreiro". A súa orientación é Sw-Ne.
Coordenadas U.T.M.: X: 635.850 / Y: 4.787.260
No seu conxunto cómpre facer alusión ás seguintes partes nunha orde ascendente:
Unha plataforma, formada por tres chanzos de cachotería; esta serve de soporte a unha base monolítica con dous tramos: o inferior, de forma paralelepípeda; e o superior, de forma troncopiramidal. A base prolongase nun fuste monolítico, de sección cuadrangular nos extremos e coas arestas rebaixadas no resto. Na cara Sw., están esculpidos en relevo os instrumentos da paixón; a súa disposición nunha orde descendente é a seguinte: tres cravos, unha espada, un martelo, unhas tenaces e unha escaleira de oito banxos. Na parte superior das súas catro caras hai un rebaixe cuadrangular, que amosa o relevo dun rombo cun roel no centro e dous franqueando os vértices superior e inferior. O fuste serve de soporte a un capitel de forma troncopiramidal invertida mais coas arestas un pouco curvadas; está decorado con volutas nos vértices superiores das arestas e querubíns nas súas caras; ademaís, mostra unha sucesión de merlóns na parte inferior. O cruceiro remata nunha cruz latina, de sección cuadrangular, mais coas arestas rebaixadas; así mesmo amosa un tipo de cruz florenzada nos extremos do brazo horizontal e no extremo da cabeceira. O seu anverso, baixo unha cartela, presenta unha imaxe cristolóxica coas seguintes peculiaridades: unha coroa de espiñas na cabeza, que está inclinada ao lado dereito; os seus brazos están estendidos ao longo da cruz mais separados dela ao igual que a cabeza, o lombro e as pernas; as súas mans aparecen abertas; e as pernas, lixeiramente flexionadas, amosan o pé dereito sobre o esquerdo e ambos os dous sobre unha caveira. O cruceiro mostra restos de policromía de cor ocre no capitel.
