Barahúnda é un dúo, que naceu en Madrid en 1998 e se instalou en Rianxo en 2010. No seu último traballo aparece a dedicatoria que nolo explica: "A Madrid, a nosa cidade; a Rianxo, o noso lar".
O nome, Barahúnda, ten o significado de confusión grande, con estrépito e notable desorde, balbordo. Non lle fai xustiza porque a súa música é das que produce calma, serenidade e lle fai ben ao espírito. Ben é certo que se pode crear unha certa conmoción pola sorpresa: madrileños que cantan e falan galego que se identifican coa nosa cultura, que chegan aquí partindo da música de raíz ibérica, coas cancións que teñen a súa orixe nas tres culturas (xudía nas cancións sefardís, musulmá nas jarchas mozárabes e cristiá nos romances e cantigas).
Unindo isto coa música popular, o folk, a tradición e a poesía culta dos poetas de todos os tempos. Eles, e a xente coma eles, representan o mellor Madrid, ese que todos e todas amamos.
Non sei cal foi o ano en que os escoitei por primeira vez en Rianxo. Posteriormente fánseme presentes en calquera lugar do Barbanza e agora en diferentes cidades de Galicia. De calquera maneira, pensar en Barahúnda a min lévame a ese lugar de referencia que é a Taberna das Almas Perdidas, agora chamada, Taberna da Galicia Imaxinada con Javier Krae e Narf dándonos a benvida na porta. Quen ía pensar que Boiro nos traería tanta boa música!
No 2024, Barahúnda obtivo o premio Barbantia á Iniciativa Cultural no Barbanza. Convén non esquecer que Barbantia vén sendo unha asociación cultural modélica que acolle a todos os concellos da península, dende Outes a Rianxo, pasando por Noia, Lousame, Porto do Son, Ribeira, A Pobra e Boiro. Barbantia está atenta a toda a cultura do Barbanza, como non ía camiñar con Barahúnda?
Dende o primeiro día que vin a Helena de Alfonso e José Lara descubrín que eran xentes do abrazo, que se deixan apreixar polo contexto e que aloumiñan na aperta a quen se cruza no seu camiño. A nómina dos seus amigos é ampla e percorre os camiños de ida e volta. Como exemplo, pode servir que nun momento no que ambos tiñan dificultades visuais e de mobilidade, cando lle preguntei a Helena se precisaban axuda a resposta foi clara, os amigos facíanse cargo de todo, de compensar e superar as dificultades permanentes e as transitorias. Porque Helena padece unha enfermidade xenética que consiste na dexeneración precoz da retina o que lle impide ver máis alá de sombras e José andaba cunha tendinite nese momento. Estou segura que, de ser necesario, os amigos os levaban polo aire.
Van polo quinto traballo, Fremosas. Cantigas de amigo e de amor, neste caso unicamente en galego con doce cantigas da lírica galego portuguesa medieval. A maioría con cantigas de amigo e un par delas de amor. A todas lles puxeron música eles, léndoas cos ollos da alma, desentrañando a súa esencia, escoitando o seu ritmo.
Esta obra recolle a súa colección persoal de lírica galego portuguesa medieval, unha antoloxía na que a orde das cancións se corresponde coa cronoloxía da publicación dende o primeiro disco. Ás veces, as cantigas vólvense gravar con novos enfoques e novos arranxos, pero as catro últimas están compostas, gravadas e publicadas por primeira vez neste libro disco.
É este un artefacto para ler e escoitar, cos ollos pechados, tal como aparece nas "Instrucións de uso". Unha obra bilingüe e dedicada a todas as persoas que se teñen emocionado coa súa música.
Certamente, estaba predestinado o seu futuro en Galicia pois xa no primeiro disco aparecían dúas cantigas da nosa lírica.
