Catro anduriñas

Onte á noite, tras un día case xélido nesta terra nosa galega, tecleoume unha boa amiga -sobriña ademais para eu ser máis exacto- coa seguinte mensaxe: "A que non sabes quen chegaron esta semana? Unhas fieis visitantes. Acordeime de ti..." De momento non dicía máis. Non o puiden dubidar, pois elas batéranme inmediatamente no más fondo de min, coma se estivesen mesmo a carón de min. Respondinlle sen pensalo, pois estaba case a velas: "Supoño que as visitantes serán as anduriñas... Ou non?". Ó que ela me informou seguidamente: "Xa vin catro no fío da luz que hai diante da casa... Foi unha alegría velas... Como ver o final do inverno... que xa dura moito"...

Sobre as nosas anduriñas non vos é a primeira vez que as vexo ou, mellor, que as contemplo nin que unha vez e outra teñan mobilizado a miña vella pluma. Canteinas á miña maneira en prosa e tamén nalgún modesto poema porque -digámolo dunha vez- toda anduriña é xa poesía por si mesma: lembranza humilde e cíclica (vai e volve) do humilde e do fermoso, do cordial e do miúdo, da aldea onde hai lama e palla, da compañía, do estar onda o carro aldeán de fungueiros e á beira da vaca mansa, do exquisito e fino coidado das crías, do traerlles o cigallo ás crías, do se ir e do volver... e de moitas máis fermosuras ou beldades.

Penso ás veces: que sería un mundo sen anduriñas? E van minguando, na medida en que o noso antes vivo mundo rural vai esmorecendo. De momento elas resisten. Pola súa parte, elas son cosmopolitas de terras "raras" ou non raras... O seu hábitat non ten fronteiras, nin mares que as intimiden ou montes que as freen na súa paciente teima en tecer proximidades, estean onde estean, sexamos brancos os humanos, amarelos ou da cor co que a natureza decidiu revestirnos.

Mais elas dominan a única linguaxe universal, a que toda criatura é quen de entender e practicar: ver, ouvir, cantar, acompañar dende a propia pequenez e fraxilidade. Prefiren con goleada a devota e sinxela casa rural, a corte ou o cuberto dos apeiros rurais ás inmensas e celestiais edificacións dun supostamente autosuficiente mundo de ferro e aceiro das modernas grandes cidades, como aquela onde agora eu mesmo habito.

Vivín durante ben de anos preto das anduriñas e lembro telo pasado mal unha vez cando, fóra da Galiza, mesmo ó lado do meu vehículo, un deshumanizado, moi respectuoso si coa chapa do seu impoluto bólido, desfacía sen compaixón coma se de arañeiras se tratase o niño que as anduriñas construíran pacientemente pouco antes enriba do seu vehículo.

Hai a lenda tamén, por outra parte, de que a cor vermella do peito das anduriñas se debería a elas teren intentado arrincar as espiñas que lle espetaran na cabeza a un famoso xudeu que morrera nunha cruz. Non me estrañaría. Poida que fosen incluso as mesmas que non moitos anos antes presenciaran o nacemento dese axustizado desde o niño construído con amor e paciencia no teito da vella corte da aldea onde el mesmo naceu.

Igual eran tamén ascendentes das que construirían moito tempo despois o seu niño na miña aldea natal galega...