27.
Non sei se celebralo ou desgustarme. Aínda o estou rumiando, pero me parece que optarei por esquecelo: Pasei á máquina o meu libro primeiro, e despois fun ao El Progreso e preguntei polo seu Redactor Jefe, don Francisco Leal Ínsua. Este sábado volvín á redacción, e preguntei de novo por don Francisco. Recibiume cos meus folios nunha carpeta, e díxome, así, de entrada, con cara de roñarlle a un neno, que o primeiro dos libros non é publicable, que deben acabar no lume, para non darlle ao público unha mala impresión, séxase, para non comezar desacreditándose.
Eu só lle dixen: "Gracias. E perdoe a molestia".
Saín de alí coas follas na man, ben apertadiñas, para que non me caese ningunha. Rompinas diante da Consistorial, e tirei os recortes, todos xuntos, nesa papeleira que hai diante do Concello, que me serviu de cemiterio, ¡para non ir cos folios ao forno da miña casa!
Non sei se dicirche o título que lle dera ao meu rollo, pero fareino, que contigo, para ben e para mal, non quero ter secretos; puxéralle: "Non me gusta este mundo ao que me trouxeron".
¿Que dicía nel? Escribín sobre algunhas cousas que me resultaban feas, pero tamén fixen unha comparación coas guapas, incluíndo unhas rimas que lles dedicaba ás roseiras do noso horto de Bergland, pese a que tamén teñen espiñas.
Coido que debera dicirlle: -E logo, que fago, que meus pais, ao de hoxe, non poden mandarme á "Escuela de Doloriñas"?
Non sei por que me parece que don Francisco é dos da "camisa nueva que tu bordaste en rojo ayer...", pero eu aínda a levo vella, ¡vella e de liño, da tea, pois o algodón está carísimo!
Don Francisco escribe en castelán, e como o meu conato de libro ía en galego, no galego do meu Bergland, ¡que é un territorio galego, galeguizado polos suevos!, fáiseme que non me entendeu. Se teño a mesma sorte, ¡a mesma desgracia!, coa primeira noiva na que puxen os ollos, os ollos e maila esperanza, pobre de min, que máis me valera non ter nado.
¿Que fago agora? Voume decidir a escribir das cousas guapas, e deixar o mundo que corra, como fai o río Azúmara, que arrastra canto lle botan, así sexa esterco. Di meu pai que a tía Ramona, desde que os Salmerón lle puxeron unha institutriz de francés, "Laissez faire, laisse passer, le monde va de lui même". ¿Quen son eu para criticar as fealdades que me rodean? En lugar diso mellor será, ¡seguro que si!, loar as belezas, tal que a daquela rapaciña da Normal, esa á que lle estou facendo un libro, outro; pero este, en vez de versos é de besos, de bicos. ¿A quen se lle ocorre comezar a escribir en verso, co difícil que iso é! De escarmentado, xa digo: fareino en prosa. Para poesía xa te teño a ti..., aínda que só sexa en fotografía!
Este escritor, ¡pseudoescritor!, que queima os seus libros; ¡todos, menos os que che manda a ti!
Xosé María
28
A lingua de namorar. Se ti e mais eu fomos mecidos "en galego" parece lóxico e natural que aceptemos esta herdanza como dote do noso namoramento.
Xa sei que aquí en Lugo, neste Lugo dos romanos sodes algo castrapeiros; ¡aquel latín dos romanos mandástelo ao carajo, -dito en castrapo-, e agora todo son vacilacións, dúbidas!
Coido que a Normal, nisto, non será anormal, séxase, que acatades á ¿santa? Isabel, tan santa ela que ata falsificou unha bula papal para casarse con un primo, ¡que así lle saíron os descendentes!
Eu, o teu pretendente, que quere ser normaliño en todo o que alcance a miña intimidade, ¿como che debo falar? Penso que debo imitar a teus pais, que seguro que non te criaron en alemán, e iso que o fixeron en Rois, no Rois de Lugo, que non é o único, un poboado que pasou do seu castro, celtiña por máis datos, á xunqueira dos suevos. Nesta intimidade comecei, e na mesma quero seguir.
Se esqueciches o galego, contaminada destes lucenses, ¡lucidos!, dos estudios oficiais, eu, que tamén son lugués, ¡lugués, que non lucense!, non terei inconveniente en axudarche a recuperar aquela lingua tan agarimosa coa que fuches abalada no teu berce. ¡En galego tamén abalarei, no seu día, os fillos que te dignes darme!
No ínterim, a practicar,
Xosé María
29
¡Señor, perdón; perdón e clemencia! Señor, moitas cousas che levo pedido, e moitas me concediches, pero eu, ¡desagradecido que son!, poucas veces che teño dado as gracias.
Unha delas é por aquel encontro con esa rapaciña de Rois, que levo medio ano escribíndolle cartas, ¡e aínda non mas devolveu; nin mas devolveu nin me escribiu queixosa delas! Penso que me vai admitindo..., e iso é moito de agradecerlle a Deus, pois os casamentos son para toda unha vida, e non convén improvisar!
¡Ata soño con ela! O desta noite penso que merece un bo mecanografado: Non sei como apalpei nas sabas e daquela atopei unhas nádegas suaviñas, quentiñas, pero deseguida retirei as mans porque aínda estamos solteiros. Eu díxenme: Esta rapaza veuse para a miña cama para observarme, para oírme, por se ronco. Seguín escoitando, eu a ela, e percibín un alento, tan suave e perfumado coma se estivese cheirando un bo ramo de flores. Nese ambiente de felicidade adormecín tan profundamente que ata tiveron que entrar no dormitorio estas señoras da pensión (que son dúas irmáns do Silva de Gondel), e palpándome os pés, din un salto deses da ximnasia: Xosé María, que vas chegar tarde á túa Academia!
¡Son as consecuencias de soñar que xa durmo cunha deusa! A María de Silva deixoume un espertador, así que de aquí en diante podo soñar canto queira, que iso non me retrasará os amenceres.
Como ves, como podes comprobar por canto che levo dito, esta enfermidade amorosa, miña, xa non admite remedio: ¡fíxose crónica!
Xosé MaríaGómez Vilabella, Xosé M.
