"Un xesto heróico"
Contan as crónicas antigas que a mediados do mes de agosto de 1928, o xuíz municipal de Baños de Molgas, Francisco Salgado (creo que transcribiron mal o nome, pois nesa época o xuíz era Florencio Salgado), botouse "con exposición da súa vida", ó río Arnoia, nas inmediacións do hotel balneario, para salvar a unha nena de 12 anos que estaba a piques de afogar. Como anécdota dicir que meu pai tiña 10 anos e miña nai 7, o que se pode case asegurar que, os tres, podían moi ben formar cuadrilla de xogos, a non ser que a nena fose doutra clase social. Naqueles tempos había clases sociais. Vaia se as había!
Porén, o que máis me chamou a atención da noticia foi a leve (ou avultada) "esaxeración" do cronista ó dicir o de risco de vida por parte do xuíz. A ver, o río Arnoia, ó seu paso por Baños de Molgas, adoita ser tranquilo e moi calmo. No inverno é certo que cando se desborda é máis que perigoso. Mais a crónica é do mes de agosto, xusto cando o Arnoia leva pouca auga; mesmo hai anos nos que a seca é enorme.
Na zona do balneario é precisamente onde a quietude, o sosego do río é tal que incluso custa dicir para onde corre a auga, e poida que a nena, nese lugar, non tocase fondo, pero a un home feito e dereito, no mes de agosto, as augas do Arnoia non o cobren nin agachándose un pouco.
O "xesto heroico do Sr. Salgado", como repite o cronista, case é mellor que quede no eloxio, iso si, dos presentes por salvar a nena, que esta, si, estaría en verdadeiro perigo. O Arnoia, por ese lugar non é traidor, nin tan sequera perigoso. E moito menos no mes de agosto.
Tamén é certo que hai que desculpar ó cronista. Sempre nos gustou esaxerar ou adornar de máis os relatos, os escritos, as críticas, as crónicas, os artigos, en fin, as noticias. Unha leve esaxeración dálle máis distinción, máis tensión ó asunto.
Grazas ó Código Morse
Como aínda faltaba unha hora para xantar, collín o periódico e marchei lelo ó cemiterio. Aí ninguén me molesta e o silencio é total, profundo. Sentei no nicho dun familiar. Ante a sorpresa dunha noticia na páxina 2, dei un golpe na pedra co calcañar da perna dereita. Ós poucos segundos escoito un golpe no nicho. Case chouto co susto. Dei outro golpe co calcaño e... o familiar contestou. Un familiar que levaba décadas enterrado.
Empezamos a comunicarnos por morse. Eu hai tempo que fixen un curso acelerado dese sistema telegráfico por se, nun futuro, me tiña que comunicar con algún extraterrestre. O meu familiar dominaba o morse debido a que, na Guerra Civil, fora algo así coma un espía. Espiaba os movementos das tropas republicanas e morseaba directamente co Paquiño do Ferrol. Así mo contara unha vez segando na herba dun lameiro que temos no Río Vello, en Baños de Molgas. Claro que, ó ano seguinte, nese mesmo lameiro, contoume o conto doutra maneira: que a quen espiaba era ó Paquiño do Ferrol e pasáballe os datos, os pasos que daría o Xeneralísimo ós roxos para que estes lle puxeran algunha bomba e mandalo para aquel sitio. A Historia ensinounos que non houbo maneira. Ante iso, eu, ó final, xa non cría moi ben no que me contaba o familiar. Para min que xa chocheaba algo.
Vaia; desvieime moito do asunto. Digo que parolamos un bo cacho grazas ó código morse. E xusto cando me marchaba, díxome que lle teclease as últimas necrolóxicas, que lle facía ilusión (dentro da desgraza) saber se algún amigo o acompañaba. Mandeille as dos dous últimos anos para que se entretivese estudándoas. Despedinme del cun deica mañá.
