Caro lector, se pensabas ler unha novela, cambia e corta, pois o que aquí se relata non é ningunha fantasía, senón a historia real dunha santa esposa, precisamente a miña!

Invitoume a beber desta fonte, auga purísima, tanto coma a súa alma, que así tiña que ser xa que se criou a tales peitos; eu inviteina a desposar comigo, a convivir comigo. O desposorio foi por poderes, pero a subseguinte convivencia foi un regalo do Ceo. O Cura de Cirio bendiciu a unión, e aínda que eu, ausente na África Occidental, ao meu corazón, acaso por telepatía, chegoume o son daquel Salmo: A túa muller é como parra fecunda no medio da túa casa. Os teus fillos (serán) como gromos da oliveira arredor da túa mesa. Bendígate o Señor tódolos días da túa vida, e que véxa-los fillos dos teus fillos. Amén.
Foi o último dos froitos de José Rielo Ferreiro, casado con Josefa Castiñeira Castro, así que debo comezar, e práceme facelo, por darlles as grazas. ¡O favor de cederme a compañía dunha filla non é calquera cousa, afellas que non! Rois, para aqueles suevos, significaba Xunqueira... ¡Iso, xuncal, pois xuncal, estilizada, naceu e se criou aquela cativa! Aos que a coñeceron non preciso xurárllelo, e para os demais, se algún cre que estou novelando, alá el!
¡Vai por ti, miña Estrela!
¿Sería eu tan desagradecido que pasase pola vida sen dedicarche unha lembranza, sequera unha lembranza? ¡Unha estrela, por fugaz que sexa, dá brillo abondo como para alumar ao máis escuro dos escribentes, tal que eu!
-.-
¿Violencia de xénero? ¡Non, nunca; todo o contrario: compenetración e agarimo, perpetuos!
A culpa, ¡a chamada!, tívoa este abrigo. Eu estaba aquel día en Lugo, de regreso de Lugo, quitando o billete para o coche de Trigo, e nisto, ¡unha estrela; diante dos meus

ollos, unha Estrela! Ela non sacou billete pero falou co chofer, co señor Avelino:
-En Rois, cando lle devolva os cántaros do leite á miña irmá Vitoria, por favor, dígalle que mañá lle saque ao coche o meu abrigo do inverno, e faga o favor de traermo, que empeza..., ¡que empeza non, que sigue a facer frío en Lugo!
Aquela rapaciña, aquela estrela, como tal, brillante, ¡un chorro de luz!, confesaba ter frío, pero a min derreteume, con só mirala, con só adorala. Tanto me hipnotizou que non me atrevín a falarlle; adoreina, iso si, pero foi un relampo pois o chofer entrou no autobús, e eu tiven que subir á baca..., ¡ou perder o billete!
Aquel lóstrego non se me ía dos ollos, así que, aos poucos, nunha corrida do galo que se celebrou en Suegos, no prado de Pérez..., ¡a mesma, e co abrigo posto! Naquel grupo..., ¡naquela constelación!, estaba, con catro ou cinco, o meu compañeiro da escola de Maxide, Amadeo Trashorras; isto serviume de pretexto para achegarme:
-Amadeo, compartes, que son moitas?
-¡Por cal empezo?
-¡A min hipnotízame esta do abrigo...!
-¡Pois tes razón; que por algo se chama Estrela, unha Estrela Fina...! -Puntualizou o Amadeo.
-Rapaza, eu son Xosé María..., e desde hoxe, un admirador teu!
Volveu a intervir o noso presentador:
-Este rapaz, vello amigo meu, aínda que o vexas así de atrevido, con moito pico, non é das "rapaces" senón dos "sapiens"; é fillo do señor Xosé María Gómez Lombardero, que é o autor director destas sentenzas do galo que acabamos de escoitar...
Neste punto interrompeuno Estrela:
-Pois vaia coincidencia! Explicareime: Na Normal, a profesora de Lengua y Literatura, en castelán por suposto, pídenos, esíxenos, para fin de curso unha extensa redacción sobre o que saibamos do folclore da bisbarra respectiva. Ela parte de que "Historia es la narración de los sucesos sucedidos sucesivamente en la sucesión de los siglos", e comenta que esta definición esixe coñecer, penetrar, no ambiente que nos rodea, tradicións, lendas, e todo iso. Eu xa teño uns apuntes relativos ao meu Tío Avó, aquel mártir de Tonkin, Sanjurjo, que na familia chamámoslle Sanxurxo. Pero este coñecemento permíteme deixar ao parente para o curso vindeiro, e neste falar disto, das Sentenzas do Galo.
-Pois, Estreliña, se en algo podo contribuír... Meu pai leva organizado moitas: No Campo de Ares e nas Pontes de Veiga, de Montecubeiro; o ano pasado, a de Silva; e agora esta, na que estamos. Se lle pido que me deixe copiar algún dos seus papeis, e das súas notas, para mandarchos por Correo, coido que non me porá inconveniente... Más para iso preciso dúas aportacións túas: Que me deas o teu enderezo, agora, xa; e cando recibas eses datos, que me mandes unha foto túa..., para recoñecerte cando nos volvamos a ver, pero..., con ese abrigo que levas, xa que por causa ou por motivo del, me fixei en ti aquel día en Lugo, cando o pedías á túa casa. ¡Para min será un sinal da túa identidade!
Estrela, sen dicir palabra, abriu o seu bolso, que o levaba ao lombo, e deume a foto solicitada:
-¡Outra casualidade, que teño aquí unha, a mesma! ¡Pago anticipado, que se di! Agora apunta o meu enderezo...
-¡Casualidade, azar, non, que todo isto paréceme un toque de diana, iso que tocan no cuartel para espertar aos quintos!
-Non entendo o que queres dicir, pero, é igual! ¡Encantada!
-.-Gómez Vilabella, Xosé M.