Opinión en Galicia

Buscador


autor opinión

Editorial

Ver todos los editoriales »

Archivo

Correspondencia entre Eduardo Blanco-Amor e Luís Seoane (1969-1972)

Rivero, Manuel - lunes, 23 de septiembre de 2024
O intercambio epistolar nesta segunda entrega, é moi similar a dos catorce anos anteriores, nos relatos Blanco-Amor, percíbese con máis intensidade ou dramatismo ás súas preocupacións pola falta de recursos económicos e as dificultades de acadalos, os premios literarios resístense, as reedicións escasean es a novas publicacións mingúan, todo semella que entra nun círculo vicioso que lo leva camiño da exclusión social.
A sétima carta, depositada na Fundación Blanco-Amor (EBA1), está sen data. Por o contexto das anteriores e posteriores e a edición do el 2º Tomo de "Retratos Furtivos", podemos situala a finais de 1969.
Seoane, informa das xestións encomendadas por Blanco-Amor, coa finalidade de conseguir o cargo de "Delegado do Centro Galego de Bos Aires en Galicia". Por a súa xeneralidade, sen concretar actos nin persoas, da a entender, que Blanco-Amor tiña posibilidades, todo o contrario do que ía acontecer, dado que o poder de decisión a un lado e ao outro do Atlántico, mudara de maos. Os dous, deixaron de ser imprescindibles para o Centro Galego e de forma inmediata e certa ían ser apartados da institución pola que tanto traballaron e aportaron valor. Seoane describe a situación da revista, Galicia Emigrante, a que subvencionou durante cinco anos (1954-1959) e a que ten a posibilidade de volver a dirixir:
"Querido Blanco Amor: recibí tus dos cartas y estoy tratando tu asunto con algunos del C. Gallego. Le hablé a algunos y parece puede ser que te designen. Conmigo quedaron de hablar del problema de la revista. Quieren que me vuelva a encargar de ella pero yo no puedo, ni quiero. Han dejado decir a José B. A1 lo que quiso de la revista, antes de ser director, sin contrastarlo y ahora vuelven a dejarle decir que la revista nunca estuvo tan bien hecha que en el periodo de su dirección, (...) por tratarse, usa este argumento, de un periodista profesional, (...) y no aficionados. Los aficionados somos tú y yo, una especie de caídos del catre, incapaces de publicar una foto del Pórtico de la Gloria color naranja, o algo así, de autoelogiarnos, alguno me habló de desembarazarse de todos los corresponsales que José B.A designó y de volver a tener un corresponsal, que pienso debes ser tú.
Te agradezco mucho la fotografía del mural del Castro. Nosotros volveremos a esa a fin de año. Antes te enviaré el 2º Tomo de "Retratos Furtivos", que sale estos días".
Seoane cita por dúas veces José B.A, coas iniciais, que en realidade eran Blanco Amor, coincidentes cos apelidos de Eduardo, que en varias ocasións levou a confundilos, con quen Eduardo Blanco-Amor, tiña unha relación tensa, ademais da coincidencia de apelidos, tamén se daba a de oficio, residencia e colaboración en diferentes medios.
O oitavo documento (EBA 6a e EBA 6b depositados na Fundación Eduardo Blanco-Amor, é un debuxo de muller feito por Seoane no ano 48, que aproveita [Antonio] Pérez Prado, para felicitar o aninovo de 1971, cun breve texto, asinado ademais por Maruxa, Ricardo [Palmés], José, Pilar e Seoane:
"Eduardo,
Falando, falando
Lembrámoste nesta (nista) noite de Buenos Aires.
Moitas felicidades no ano Novo de 1971"
A novena carta, documento da Fundación Blanco-Amor (EBA2), escrita a máquina, con sinatura autógrafa, remitida desde Bos Aires o día 2 de xaneiro do ano 1971.
Seoane aclara o triste final da editorial Citania, iniciativa emprendida con tanta ilusión: "Citania promete ir bien. Nos costó bastante formar la sociedad anónima. Abundan entre los accionistas la gente pobre; por mi parte, además de trabajar gratis, como siempre en toda empresa gallega, invertí en ella parte de mis ahorros. Preside el directorio Perfecto López, y están agenos [sic], naturalmente, aquellos para quienes la acción cultural gallega se convirtió en hábito de discursos y tertulias y nada más. (…) Pienso en Citania sin dinero y sin aliento alguno y me da pena por Galicia, más desdichada si cabe por la desorientación de aquellos, sus hijos, como los de Buenos Aires, que podrían hacer algo por ella, pero siento orgullo de nuestro esfuerzo, el suyo, el de Lamela, Baltar, Julio Fernández, casi nadie más; Perfecto López, excelente gallego que podría hacer mucho si creyese de verdad en esta labor... Pocos meses después, en carta del 18 de mayo, Díaz Dorado le confirma que Citania "languidece, a pesar de nuestros esfuerzos"2.
Comenta o desacerto de presentar a novela ao premio do Centro Galego, anímao a que vaia a Bos Aires e dálle información de [Isidro] Maiztegui, de [Norberto] Frontini e súa, lamentablemente, todos os indicadores anticipados, anunciaban que Blanco-Amor, xa non estaba nin se lle esperaba naquel escenario, ao que dedicou os mellores anos da súa vida:
"Meu querido Eduardo: Recibín a túa carta fai xa un mes e non respondín axiña pra poder informarme do que ten restado da edición de A Esmorga , feita por Citania. Citania fai moito tempo que desapareceu, custounos bastantes cartos e tempo a dúas persoas. Tí conoces a colectividade mellor que eu e non teño mais que che decir.
Non atopamos distribuidor nin eiqui nin nesa. Mais, do teu libro restaronse por vender 340 exemprares que foron o Centro Galego como todo o fondo editorial de Citania pra que non se tivesen que rematar nas librerías da calle Corrientes. Non sei quen dixo que estaba esgotado. Debíanseche cinco mil oitocentas pesetas, o equivalente de 35.000 pesos vellos, que remitimos por Ricardo Palmés que ti coñeces que estará nesa a fin de xaneiro, xa falaremos disto, do Centro Galego e de Valentín moi pronto en Galicia. Palmés pode adiantarche moito.
Lamento o que ocurriu coa tua novela presentada ó concurso. Eu non a tivese presentado, pois maxinaba o que tiña de sere pola composición do xurado onde, polo menos a mitade, non leen novela dende fai moitos anos e non teñen noticia do estado aitual da novela no mundo, concretamente en Hispanoamérica. Pasado o concurso, non debes facer outra cousa con ela senón publicala. A Esmorga e os Biosbardos, son o mellor que se fixo en prosa galega en moitísimo tempo. En canto a Buenos Aires, Cuadrado topóuse con Eduardo Tiscornia, moi amigo teu, que lle dixo que lle escribises (Lavalle 534-2º-P) pois pode conquerir un viaxe para ti de vinda e volta, por non sei que combinaciós. Penso que un vaixe a ésta ten de facerche moi ben e poderías vinculalo a traballos periodísticos, por exemplo con La Vanguardia. Cuadrado faloulle a Tiscornia da tua carta, a esta que recibín eu.
Eiqui coma sempre, moita inquedanza intelectual, exposiciós, cine (remato de leer que se estrenaron 400 películas de todas procedencias o ano 1970 en Bs. Aires), moito teatro mozo e concertos.
Maiztegui ten bastante traballo, e non sabe que facer, si voltar a esa ou quedarse. Frontini sae para Europa o día 8, mellor, pra o norte de Africa. Eiqui están moi orgulosos dos premios científicos internacionaes, no 70, son varios aparte do Nobel e dos campeonatos de boxeo.
Non escribo mais. Eu traballo. Remato de enviar a Alvaro Alvarez Blazquez cinco estampas para ser feitas en serigrafía que me tiña pedido. Unha grande aperta de Maruja e miña para ti, e moi feliz ano 1971. Seoane"
A décima carta, documento da Fundación Blanco-Amor (EBA3), escrita a máquina, con sinatura autógrafa, emitida desde A Coruña, leva a data do día 20 de xullo do ano 1971.
A través do texto, Seoane fala expresamente de feitos amargos e doces, doutros a medias, nos que di e non di ou cala por temor as reaccións:
Sente a dor da censura de A Esmorga, ao igual de tanta xente de ben e ese sentirse afogado, que lle resta creatividade, ben pode ser produto do clima político represivo que se vive no país, aparece a próxima viaxe de Totora e Assía á Arxentina, a que informa por carta das xentes e da colectividade de Bos Aires, en cambio cala ou teme outras, aflora o concepto escasamente afortunado que ten de Valentín, supoño que se refire a Paz Andrade, con quen Blanco Amor tiña un vínculo moi intenso.
"Meu querido amigo: Recibimos a tua carta ca noticia ben desgraciada da censura do teu libro. A min dixéramo Del Riego, que estaba moi doorido por ela, nuns días que estivemos en Vigo. Denantes eu recibira o teu "Castelao" feito con artigos que lle adicache moi bos, e que aumentan o seu coñecemento. Pola miña parte non traballo moito dende que cheguei, síntome afogado. Fixen unha cabeza de Rosalía e algunha outra peza de porcelana e ren mais.
A Totora escribinlle unha carta que xa ela che enseñaría encol das xentes de coleitividade de B.A. Non me atrevín a escribirlle encol do diálogo entre ela e Felipe porque supoñía que ela reacionaría a eso. Comenteino cos amigos deiquí. Eu sinto todalas parvadas que terán de facer por iniciativa de Valcapone, alcume que lle puxo Vilanova a Valentín. E sinto que non coñecerán Buenos Aires, pois non terán tempo para elo.
Na Cruña tes, na nosa casa, un buraco onde te meteres".

Undécima carta, documento da Fundación Blanco-Amor (EBA4), escrita a máquina, en papel timbrado de Luís Seoane, con sinatura autógrafa, emitida desde Bos Aires o 17 de xaneiro de 1972, fai referencia ao excelente artigo sobre Neruda publicado na Vanguardia:
"Un amigo que vive en Valencia remitiume o recorte do teu artigo sobre Neruda pubricado na Vanguardia. Leíno con moita emoción, porque escribes de xentes que foron ou son amigos, e de América, e do xeito que tería de escribirse en España si nono fixesen os badocos que non coñecen América ou falan dela con ar proteicionista e, engolado, propietarios de fumes históricos. Lémbraste duns anos que son tamén os meus e de feitos nos que de algún xeito participei.
Agradézocho como lector, este artigo encol de Neruda e a tua valentía. Xa está ben de escribir esto nun país onde non se pode falar de Picasso"
Duodécima carta, documento da Fundación Blanco-Amor (EBA5), escrita a máquina, con sinatura autógrafa, emitida desde Bos Aires o 21 de agosto de 1972. A través do texto, sinte que Blanco-Amor non se animase a ir a Bos Aires, a perda dese efecto positivo, que tan ben lle ía sentar, comenta a situación no país, que a pesar de ser tensa, non é tan negra como a describen desde fora, que enviou as ilustracións para "As Farsas", recibiu un exemplar da Esmorga da que ten un excelente concepto. Cando fai relación a Isaac [Díaz Pardo], relacionado con outros contextos, entendo que ten ver con problemas familiares e cerra cos detalles da próxima exposición en Bonino, da carta de grabados e das ilustracións do Martín Fierro:
"Querido Eduardo: Renunciamos a esperarte en Buenos Aires. Todos suponíamos que vendrías en marzo o abril y creo que te hubieses encontrado muy a gusto. Está transcurriendo un año excepcional en cuanto a espectáculos y actos culturales realizados en un ambiente tenso, pero menos negro de lo que se describe en la prensa de España y por algunos argentinos viajeros. Envié la parte de color de las ilustraciones de tus farsas directamente a Isaac, el 27 de julio, es decir, hace casi un mes. Supongo que ya estarán en la imprenta. De Galaxia recibí tu libro cuya segunda lectura confirmó el juicio que te expresé en el Hotel Gran Vía de Madrid. Es, con seguridad, la mejor novela publicada hasta ahora en idioma gallego, la que abre más caminos enriqueciendo, además, el idioma. No dudo que tendrá un éxito enorme. Con Isaac mantengo correspondencia y puedes imaginarte cuanto nos afecta lo que está ocurriendo. No sé qué hacer. Tampoco quiero escribir sobre esto. Temo por él.
Estoy trabajando bastante. Inauguro el día 30 una exposición de óleos en Bonino y salen el mes que viene una carpeta de grabados y, en octubre, una edición para bibliófilos del Martín Fierro con grabados de madera míos. Es la segunda vez que ilustro el Martín Fierro. La primera fue ahí en el 70 para un editor de Madrid, Giner, que quiere hacer una edición para nuevos ricos, que no acaba de salir.
Nosotros creo que iremos a esa en febrero o marzo, para la Coruña. Tenemos ganas de ver a todos los amigos".

NOTAS:
1 José Blanco Amor | GaliciaAberta. Xunta de Galicia
https://emigracion.xunta.gal/aprende/biografia/jos...
2 Asociacionismo gallego y mercado del libro en la Buenos ...Memoria Académica
https://www.memoria.fahce.unlp.edu.ar/pr.131...
PDF de F Gerhardt · 2015 · Citado por 16 - como accionista de Editorial Citania, de un dirigente del Centro Lucense de Buenos Aires como Diego. Díaz Dorado. 12 Véase la nota 7. Page 10. Federico ...
Rivero, Manuel
Rivero, Manuel


Las opiniones expresadas en este documento son de exclusiva responsabilidad de los autores y no reflejan, necesariamente, los puntos de vista de la empresa editora


ACTUALIDAD GALICIADIGITAL
Blog de GaliciaDigital
PUBLICIDAD
HOMENAXES EGERIA
PUBLICACIONES