Ofrenda á Virxe do Camiño
19-12-1993
Fixemos o segmento do Camiño comprendido entre Castelo e Lugo (Porta Toledá - Porta Miñá), asistindo seguidamente a unha Misa do Peregrino, na igrexa do Carme, que oficiou Don Nicandro Ares, da que se me encargou face-la ofrenda. Isto é o que dixen:
Virxe do Camiño, do Vello, do Prístino, deste que percorreu Afonso II para levar a súa ofrenda, que inda que todos levan ao Campus Stellae, que é onde descansan, e son venerados, os restos do Gran Xacobo, aquel enchufado de Galilea, case que parente noso, polo menos de nome xentilicio, aquel que tiña unha nai comenenciuda, política, que quería dous choios para os seus fillos, ¿lémbraste, María?
"Mateo 20, 20-28; e Marcos 10, 34-45.- Entón achegóuselle a nai dos fillos do Zebedeo cos seus fillos, prostrándose para pedirlle algo. El preguntoulle:
-¿Que queres?
Respondeulle:
-Manda que estes dous fillos meus senten un á túa dereita e outro á túa esquerda no teu Reino.
Respondeulle Xesús:
-Non sabéde-lo que pedides. ¿Poderedes bebe-lo cáliz que eu teño que beber?
Respondéronlle:
-Podemos.
Xesús replicou:
-O meu cáliz beberédelo; pero o de sentar á miña dereita ou á miña esquerda, iso non depende de min concedelo: é para quen o meu Pai o ten preparado.
Ao escoitaren isto os outros dez, anoxáronse todos cos dous irmáns. Entón Xesús chamou por eles e díxolles:
-Xa sabedes que os xefes dos pobos tiranizan, e os poderosos asoballan. Pero entre vós non pode ser así. Nin moito menos: quen queira ser importante, que sirva aos demais; e quen queira se-lo primeiro, que sexa o máis servicial; porque o Fillo do Home non veu a que o sirvan senón a servir e a entrega-la súa vida en rescate por todos".
Este Camiño que vimos de facer, de patear, en recollida peregrinación, entretidos en fondas meditacións, ¡tanto que temos en que pensar, con tantos problemas na mente!, esta andaina, este Camiño das Asturias, é tan noso por herdanza histórica, que ben cho podemos ofrendar.
Facémolo coma quen lle brinda a un amigo da alma esta reliquia íntima, de familia, sacrosanta e por tanto valiosa, que se foi modelando e puíndo coas pegadas anguriosas dos nosos entregos, que todo por aquí, se algo sobrou, de sempre, de vello, foron as penas: penas duras, diamantinas; e iso xa desde aqueles tempos da Roma insaciable, voraz, recadadora, mandona e mangante, que todo nolo pagou en lategazos, en lategazos pero tamén en latixos, outorgándonos, tan só, e para iso cando lle conviña, unha cidadanía tarda, regateada, en prezo daqueles servizos de armas que lle prestamos nas súas lexións, por aló nos confíns do seu Imperio, ¡que nin aqueles bárbaros llos aceptaban!
Xa que estamos de Camiño, coa túa venia, Señora, do Camiño falemos. Por aquí, mesmo por aquí, por este bosque augusto, por esta fraga amurallada, seguro que pasou, de volta para Roma, de paso que recollía o salvoconduto pretoriano, o pasaporte imperial, como peregrini alicuius civitatis, aquel atronado do que falei antes, aquel Xacobo inquedo, desmoralizado, que non estaba afeito, nin entendía, a parsimonia, a retranca, dos nosos entregos. ¿Por onde ir, e por onde volver, Camiño da Tarraco nauta, que fose suave ás quenturas daquel verán? ¿Encaramarse á Pedrafita, para perderse, despois, para esturruxarse, nas searas inxentes da meseta? ¡Ben sei ora que non, que ao Fillo do Trono non había caligma que o derretese, nin frío que o entumecese! A el non lle importarían as inclemencias ibéricas, pero o seu cabaliño branco ía mellor polos vales, pasturentos e frescos, frondosos, do Cantábrico; así que, por aquí, por esta parte do país, o levaría, ¡inda que con iso alargase o Camiño tarraconense!
Deu chegado a Zaragoza, sen dúbida predicando de porta en porta, nas calendas do Outono. ¡Claro que te lembras, Virxe do Pilar! Alí, naquel templo columnario da impía Caesare Augusta, de paso que santificabas, coa túa presencia, aquelas aras votivas dun Imperio goldrón, gomitón, calmaches no Embaixador do teu Fillo, tan inquedo que xa estaba disposto a devolve-las súas credencias de Apóstolo. Ti, Pilariña, con agarimos de Nai alentadora destes fillos cansos da vida, fixéchelle recapacitar ao Zebedeo, cunha puntual lembranza de que os méritos, os ascensos, son máis guapos sen recomendación, de propio esforzo, e que por iso non era recomendable que abandonas á súa sorte, á escravitude dos mandamáis, sen os seus oficios de Valedor do Pobo Galego, a tantos e tantos vencidos que tras súa deixaba, entre os que estaban aqueles labreguiños, aqueles gandeiros, que atendían polos xentilicios de albións, caporos, caranicos, célticos, cibarcos, curundas, lemavos, poemanos, zoelas, e algún outro que se me queda no ápice da lingua.
Ti lembráchelle ao Xacobo a nosa historia, tremenda, tráxica, sufrida, caladiña, orixe e causa da nosa retranca máis que xustificada: Aquel envelenamento do Medullius, coas teixoeiras. Aquela requisa do ouro, fose en areas ou traballado en fíbulas, en torques, en gargantiñas ou en aros, e tantas e tantas argalladas amarelas que realzaban a natural beleza das avoas, tan coloradiñas de cara, seica, mesmo coma as nosas aspariegas. ¡Adobiadas co ouro galego, figúrate! Aqueles lategazos cos que nos facían arrinca-la pedra da muralla, aí nesas canteiras dos montes de lapio, Labio. Aquela construción forzada, urxente, desta cámara dos tormentos e dos tesouros arrapinados, á que chamamos "muralla lucense", que renxe de tantos ósos de escravos, inquedos, agora descompostos, que non hai forma de evitarlle os esbarrigamentos.
Esta, miña, nosa, Virxe do Camiño, que ti sábelo ben, que por algo e para algo te-los Ollos Grandes, espertos,
nesta cidade do culto permanente, que nada che pasa desapercibido, é unha terra de tributos, e por tanto, de tributarios, de quintos e de quintadas, sexa en mollos ou en cotas lácteas, así que, como boa Nai, como Nai previsora, coidaches que precisabamos daquel Xacobo tronante, daquel Santo, rexo, que xa estaba afeito ás nosas rarezas, a convivir connosco; aquel padriño, cabaleiro ao que sempre lle botaron incenso na súa Compostela, cadora máis, coido que perden o tempo pois está desenganado, ¡xa en vida de súa nai!, de que o tráfico das influenzas non leva ao Ceo, ¡nin pola dereita nin pola esquerda! Nós, estes peregrinos, témolo por insubornable, e terémolo neste concepto polos séculos dos séculos, pero iso será se non se demostra o contrario, pois daquela..., ¡oi daquela, daquela retirámoslle os votos! Como hai Deus que o facemos, pois nesta Gallaecia, de natural, sómosche mansos e humildes, aguantamos moito, con ou sen paraugas..., pero de metidos en aldraxes sómosche irmandiños, uns tronos, outros, Iacobus auténticos!
¡Ai, Virxe, Virxe do Camiño, que pracer o de chegar ata aquí, e iso que nos levou vinte séculos! De presente acadamos unha certa culturiña, que non sobra para facerse respectar neste mundo do GATT e das multinacionais. Temos un terrón que nin Deus o mellora, do ben que lle saíu! ¡É a súa obra mestra, que por algo lla encomendou ao seu parente, ao Santiago! O mal, o peor, é que temos este carácter noso, tan mansiño, un leite tan bó, que reaccionamos lentamente contra das inxustizas, ás veces demasiado tarde para remedia-las pragas, as cotas, os trabucos, o enclenquismo industrial, o cachondeo das multinacionais... Por iso, por todo iso, a Ti clamamos, Virxe María, Virxe do Camiño. A Ti, e tamén ao Xacobo..., ¡para que intercedades por nós! ¡Amén!
Gómez Vilabella, Xosé M.
