O nacemento do Miño

Como todo parece estar en cuestión, ata o nacemento do Miño se presta a debate. Falta a precisión definitiva de onde nace o rincipal río da Chaira, de Lugo e de Galicia, pois desde terras chairegas camiña hacia o mar como buscando o camiño máis longo.

Os libros que de pequenos estudiábamos proclamaban que “el Miño nace en Fuentemiña, provincia de Lugo; pasa por Lugo, Orense y Tui y desemboca en La Guardia, formando frontera con Portugal”.

E soubemos e vimos que en Fonmiñá, había unha lagoa onde agurgulla a auga, e dela sae un regato pequeno. E hai anos naquelas terras pastoricenses ergueuse un monumento ó Pai Miño, considerándoo como un semideus, da man do escultor Magín Picallo Durán. E un aparcamento, mesas e contorno fan un lugar perfecto para o lecer.

Pero aplicando as doctrinas dos xeógrafos, da corrente máis longa e mayor cantidade de auga, o río podía non nacer en Fonmiñá, ou non ter aquela fonte como exclusivo nacemento. Porque unha corrente máis longa e máis grande viña procedente do Concello de Meira. Nacía no Pedregal de Irimia, onde se oía agurgullar a auga por debaixo das grandes pedras, e cando levaba algo máis dun kilómetro recorrido chegaba a Meira, a das pedras monacales, feito un señor río, facendo que o poeta Avelino Díaz, galego na emigración arxentina, escribira. ¿quen dixo, claro Rio Miño,/Que naces en Fonmiñá,/ Ti chegas feito un rapaz”.

Un gran río, con dous nacementos, no que prevalecía o de máis lonxe. Pero na actualidade os técnicos na materia poden ter algo máis que dicir, e hai poucos días que se soubo que o Miño podía nacer en Xermade, en Abadín ou en León.

Aplicando os criterios dos xeógrafos como a latitude e a lonxitude das correntes de auga, o rio Miño pudiera nacer nos montes de Abadín, na ladeira do Pico Carrancho, onde nace o rego Labrada, que logo vai ó Miño. Desde alí a Aguarda hai douscentos catro kilómetros. Con arreglo ó criterio da corrente máis longa, o Miño nace en Abadín.

Se se aplica o criterio da latitude, resulta que a fonte que nace máis ó norde é o Rego Casal, que nace ó pé do Monte Goía, en Xermade. Pero comparte esta honra co Labrada, polo que entón había que considerar a existencia de dous Miños nados en Labrada e Xermade.

E en canto ó aspecto de maior distancia por lonxitude de cauce, o Miño nacería nas praderías de Cuetalbo, en Peña Ormiz, cerca de La Cueta. Esto entronca coa teoría multisecular de que Minius -nome latino do Miño- correspondía en realidade ó río Sil, que xa o refrán di que é o que trae a agua aínda que sexa o Miño o que leva a sona.

En fin, a verdade é que é demasiada información sobre o Rio Miño para poder asimilala así de repente, despois de toda unha vida sabendo que vai desde o Pedregal de Irimia ata a Guarda regando media Galicia.

E as doctrinas técnicas están moi ben, pero non van facer que mudemos de opinión. O Miño nace nas alturas da Serra de Meira, faise rapaz na localidade de Meira, faise maior en Fonmiñá e logo, sendo o rio máis poderoso de Galicia, lánzase polo mundo a gobernar as terras de Galicia. Que ó mellor os técnicos teñen razón, e o noso maior río vai por outros camiños. Pois pode ser, pero fará falla moito tempo para que nos acostumbremos.