Atopar a morte dando vida

No comentario ó texto de Mateo do evanxeo vou inspirarme nunhas ideas do bo coñecedor da Biblia, José Antonio Pagola. Identifícome polo demais con non poucas das súas ideas sobre Xesús, que están para min moi en consonancia co modo xeral de percibir a persoa de Xesús das xentes do noso tempo.

Dito isto, no texto de Mateo atopamos unha serie de afirmacións, máis ben esquemáticas, que el pon en boca de Xesús e que poden resultar un tanto duras no contexto doutras manifestacións, máis básicas ou centrais, dos evanxeos. Lemos por exemplo no texto de Mateo: "Quen ama o seu pai ou a súa nai máis ca a min, non é digno de min"; "quen non carga coa súa cruz e me segue, non é digno de min", etc.

A verdade é que na mensaxe de Xesús hai que procurar atender sempre, da mellor maneira posible, á súa estrutura fundamental. Esta non debería endexamais ser esquecida. Refírome sobre todo ó anuncio básico de que todos somos queridos en Xesús polo pai Deus e que en consecuencia nos debemos comportar mutuamente como irmáns. Coa alegría e a mutua satisfacción que todo isto leva esencialmente consigo.

A linguaxe de Xesús sobre as renuncias ou cruces que nos tocará levar na vida ha ser entendida, polo tanto, como algo que de feito acompañará con frecuencia o noso seguimento de Xesús; mais non como algo que se derivase directamente da mensaxe cristiá, coma se tal mensaxe esixise dores e sufrimentos como condición necesaria para o auténtico ser cristián. De feito, así semella que o entendían certas prácticas penitenciais que os máis maiores entre nós aínda temos nalgún grao vivido.

Neste sentido comenta con razón o aludido experto o seguinte:
"Xesús non quería ver sufrir a ninguén. O sufrimento é malo. Xesús endexamais o buscou nin para si mesmo ni para os demais. Ó contrario, toda a súa vida consistiu en loitar contra o sufrimento e o mal que tanto dano fan ás persoas. As fontes preséntano sempre combatendo o sufrimento que se esconde na enfermidade, nas inxustizas, na soidade, na desesperanza ou na culpabilidade. Así foi Xesús: un home dedicado a eliminar o sufrimento, a suprimir inxustizas e a contaxiar forza para vivir".

Antes de volvermos ó comentario de Pagola, cómpre que nos decatemos de que Xesús non era un simple e abstracto teórico das relixións sen contacto coa realidade histórica concreta, senón que estaba moi implicado na vida real e sufrinte da xente do seu tempo. Sabía dos intereses e das tensións existentes no seo dunha sociedade conflitiva, tal como o era a do seu tempo e como aínda segue a ser tamén a nosa. El non era el neste sentido un inxenuo idealista. A unión filial co seu Pai Deus e o contacto coa xente do seu tempo aprendéronlle a ver con xusteza a realidade tal como ela é. Dinos o teólogo guipuscoano:

"Xesús sabía por experiencia que buscar o ben e a felicidade para todos trae consigo moitos problemas. Non se pode estar cos que sofren e buscar o ben dos últimos sen provocar o rexeitamento e a hostilidade daqueles ós que non lles interesa cambio algún. É imposible estar cos crucificados e non verse un día ‘crucificado’. Xesús non llelo ocultou nunca ós seus seguidores".

É neste momento cando alude o mencionado teólogo ás palabras que Mateo pon en boca de Xesús: "Quen non carga coa súa cruz e me segue, non é digno de min". Pois ben, tras lembrar estas palabras do texto do evanxeo comenta:

"Non podía ter elixido unha linguaxe máis gráfica (‘Quen non carga coa súa cruz e me segue, non é digno de min’). Todos coñecían a imaxe terrible do condenado que, espido e indefenso, era obrigado a levar sobre as súas costas o madeiro horizontal da cruz ata o lugar da execución onde esperaba o madeiro vertical fixado en terra. ‘Levar a cruz’ era parte do ritual da crucifixión. O seu obxectivo era que o condenado aparecese ante a sociedade como culpable, un home indigno de seguir vivindo entre os seus. Todos descansarían véndoo morto. Os discípulos trataban de entendelo.

O seu Mestre víñalles dicir máis ou menos o seguinte: ‘Se me seguides, tendes que estar dispostos a serdes rexeitados. Pasaravos o mesmo ca a min. Ós ollos de moitos, pareceredes culpables. Condenaranvos. Buscarán que non molestedes. Teredes que levar a vosa cruz. Parecerédesvos entón máis a min. Seredes dignos seguidores meus. Compartiredes a sorte dos crucificados. Con eles entraredes un día no reino de Deus’".

E remata así o seu comentario: "Levar a cruz non é buscar ‘cruces’, senón aceptar a ‘crucifixión’ que nos chegará se seguimos os pasos de Xesús. Así de claro".

Quero só engadir unha breve reflexión, xa para concluír. Está en relación con esta outra frase do texto do evanxeo que Mateo pon tamén en boca de Xesús a continuación das anteriores: "Quen encontre a súa vida, perderaa; mais quen a perda por min, encontraraa". Así de sorprendente e paradoxal é o seguimento de Xesús, pois é xustamente alí onde todo semellaba ter rematado nun absoluto fracaso onde vai xurdir a vitoria derradeira e definitiva. O "misterio absoluto", que é e será sempre Deus para nós, instálase así definitivamente no acontecemento de Xesús e nas nosas propias vidas. Toda a nosa vida, a nosa morte e a nosa resurrección son un gran misterio. Pois todo iso ocorre á beira mesma do misterio de Deus.