O poemario de Joyce Karine de Sá Souza (Joyce Souza), "A Estrangeira" (1), ábrese co primordial destaque das fieis advertencias da sempre activa e clamorosa tutela de Hilda Hilst,
para todos os mundos posíbeis da poesía metafísica e non só. Refírome aos versos iniciais deste libro en comentario: "Olha-me de novo. Com menos altivez. / E mais atento". Sen mais cerimonias convén entrar nas novidades desta especial e destinguida singularidade poética. Coa identidade propia desta poeta mineira, natural de Belo Horizonte (1984), investigadora e profesora universitaria. Doutora en Direito e Justiza pola Universidade Federal de Minas Gerais. No campo da Filosofía do Dereito e autora de varios libros. O que resta de máis datos biográficos están contextualizados en destinguidos poemas deste libro, que nos dan a clave da óptima claridade e dos refuxios deses formatos existencialistas, e de invariábeis virtudes do amor e da incontinencia sexual, no que conforta ao lector nesas impresións tan concordadas e próximas a tantas descubertas que rompen o cerco da alienación e do escurantismos, que Joyce Souza propóne proclama erradicar en seus poemas.
O amor como encanto e protector dos praceres sexuais: raíz incandescente do amor que move universos, resultando imprescindíbeis para fascinarnos nese "fogo que arde sem se ver", camoniano. Mais esa tutela preliminar que Joyce Souza empregando dous versos de Hilda Hilst, queremos citala con versos anteriores e posteriores como guía envolvente, de por en destaque os referentes dialécticos que nos cativan e ennobrecen: "Que o teu corpo de água mais fraterno / Se estenda sobre o meu. Pastor e nauta // Olha-me de novo. Com menos altivez. / E mais atento. // Ama-me. É tempo ainda. Interro-game. // E eu te direi que o nosso tempo é agora. / Esplêndida altivez, vasta ventura // Porque é mais vasto o sonho que elabora. Inrreducíbel proposta de Joyce Souza compenetrada neste marcante bastión de Hilst, xa non como amparo, talvez como preludio de altos presaxios que o amor depara. No poema de Souza, titulado: "Prelúdios intensos para un leitor de Hilda Hilst", termina a poeta na seguinte celebración: "E nosso leito fica úmido: / dois corpos celebrados / dois corpos gozosos / esperando pelo sol". Velaquí o fin do eco caótico coa presenza de Cupido co arco dos desexos estendidos e cumprimentados.
Os poemas de "A Estrangeira", lévannos ao candor daquela poesía erótica brasileira que Drummond de Andrade culminou no seu poemario: "O amor natural". Aínda que Drummond excedeuaos parámetros eróticos da tradición brasileira, tan marcante polo poeta barroco do século XVII, Gregório de Matos que señoreou o escenario do erotismo poéticos do Brasil colonial, con tantas contrariedades morais e insistencias depredadorasdaquela Igrexa tridentina. Non queremos posicionar a poética de Joyce Souzanos ambientes drummondianos e menos nos de Matos. Só resta dicir que Drummond e Souza son poetas mineiros do Estado de Minas Gerais, onde podemos encontrar os mellores poetas brasileiros, por tradición e por actualización.
Mais o poema: "Poeta-me", clarifica que os horizontes de Joyce Souza transcenden a outras
continxencias, alén das experiencias poéticas brasileiras, como fica ben explícito nos primeiros versos: "Borges-me / Cortázar-me enteira / JamesJoyce.me". Continúa con Mário Quintana-me, Drummond-me, Pessoa-me, Baudelaire-me, Rimbaud-me. Termina o poema: "Pois quando toda a legião de loucos clamarem / quero que Sade-me, Sade-me, Sade-me até à morte".
No poema dedicado a Jorge Luis Borges: "87 anos", simplifica unha idea (non idealizada) ampla e comedida pola tenrura que sente pola palabra deste abastado escritor arxentino, cando a nosa poeta di: "Importava o que completava con as palavras: / já contava minhas melhores ideias, / a beleza já é terrível". Estamos ante un libro de poesía enigmático, como ofrenda eróticapara deletrear, sobre todo, para mastigar as certezas de Joyce Sousa, ondeo amor-beleza, en todos os seus clamores previstos e en tantas afinidadesco esplendor didáctico de Borges, nese amplo don que os unifica na perfección do poema, que el titula: "Los Dones". Onde tamén podemos imaxinar en tódalas contemplacións posíbeis a Joys Sousa, nestes versos borgesanos: "Le fue dada la música invisible / que es don del tiempo y que en el tiempo cesa; / le fue dada la trágica belleza, /le fue dado el amor, cosaterrible. // Le fue dado saber que entre las bellas / mujeres de la tierra sólo hay una; / pudo una tarde descubrir la luna / y con la luna el álgebra de estrellas". Digamos que o tempo administra o éxtase nas metáforas.
NOTA:
1. Joyce Karine de Sá Souza. A Estrangeira. Kotter Editorial. Curitiba (2022).
