Ben deitamos do 'Cacharulo'

Contoume un amigo da Ponte de Outeiro que isto acaece aló polo ano da Valura de 1954, hai uns 75 anos deste acontecer, que está nos miolos do narrador que describe con todo luxo de detalles, o que nos pon de manifesto a mente lúcida e lucida deste persoeiro que quere quedar no anonimato.

O narrador desta intrahistoria, que como diría Unamuno, sería a historia calada dos que non entran na historia, pero fana, sería, digo, un pequeno duns sete aniños, e daquela, o oficio dos pequenos e dos vellos era o de ir coas vacas ás fincas máis afastadas; pois ben, ao pícaro mándano ou seus pais ir coas vacas a unha finca aló en Bardián, finca que non estaba preto da casa e por iso colle a egua e as cinco vacas teixas e marcha polas corredoiras camiño dos prados de Bardián entre o bruído das marelas e os rinchos da egua chegan ao prado e alí comeza o pacer e o pracer dos animais que se converte no seu mantemento na liberdade, mais este ensemismamento dos animais botándolle a lingua á herba contáxiase tamén ao pequeno facendo que a noite se bote enriba sen decatarse de que despois das brincadeiras e da billarda, Lourenzo íase asentando na súa cama das alturas e o pequeno, xa alporizado pola noite que se botou encima sen preguntarlle cando viña. O pícaro bota as vacas do prado e bastante alporizado por ser de noite, diríxese á súa casa, corredoira arriba e corredoira abaixo, mais no entanto a Pastora equívocase de camiño e hai que ir tornala e metela pola verea que se alonga ata a Ponte de Outeiro. Subido á egua e, ao trote, vai en busca da vaca que escapou e ao pequeno tírao unha póla de carballo que a noite trouxo baixa e que el non viu, caendo na corredoira, con tan mala sorte, que ao caer de encima da egua púxoselle unha dor no peito moi grande froito da caída, pero mal que ben e subindo a unha parede puido poñerse outra vez arriba da egua aínda que a dor era persistente foi chegando a súa casa xa ben entrada a noite.

Os seus pais están á espera, preocupados polo pequeno que, ao chegar, cóntalles o acaecido dicíndolles que non é capaz de descabalgar da egua pola dor que ten arriba do peito. Os pais sácano da montura e baixano da egua, mais o pícaro sómese nun laio profundo pola dor orixinada na caída.

Por aquelas datas non hai aínda coches nin médicos na rodeada para levar ao pícaro a un deles, e os seus pais resolven levalo sentado no portavultos da bicicleta, e a bicicleta pola man, debaixo un coxín, ata Bendia, ao Cacharulo, a unhas dúas leguas de distancia, para que o vexa o compostor que tanto daquela como hoxe eran e son moi afamados.

Despois de percorrer todo o treito, chegan á casa de Eugenio. O Cacharulo ábrelles a porta e senta ao rapaz enriba dunha banca para exploralo e con esas saber o que lle pasaba. Daquela Eugenio era moi perseguido por algúns médicos, especialmente por un que había en Castro de Rei, e díxolles que na casa non tiña vendaxe para poñerlle, por medo a que a garda civil lla atopase e lla confiscase, co conseguinte risco de ser encarcerado, por iso debía saír un momentiño á casa do Mesón de Bendia, que estaba alí ao ladiño, e onde facían o favor de gardarllas. Ao pouco tempo aparece O Cacharulo e principia a vendar ao neno que tiña unha clavícula rota, a vendaxe faina tan ben que non estaba nin moi tensa nin moi fláccida para que puidese aguantar un mes, o tempo que lle levaría curar á clavícula. Hai que considerar que o compostor, Eugenio, tiña un brazo que non o podía levantar, e aínda así, as súas vendaxes eran precisas e como bo mestre nesta arte, moi ben feitas.

Díxolles que despois de pasar un mes, acudiran á feira de Castro de Rei, -que caía os domingos que non era Meira-, e fosen velo de novo para comprobar como seguía o pícaro. Imaxínense vostedes, un pequeno de sete anos xogando perante 30 días e que levase aínda a vendaxe na súa visita á feira de Castro de Rei, tiña que ser un milagre, mais a vendaxe persistía, o que nos dá idea do ben feita que estaba e digna de recoñecemento, o mesmo que a bonhomía de Eugenio, O Cacharulo de daquela é pai de Pedro, que os recibe de noite e levántase da cama para axudalos e despois vai buscar a vendaxe fóra da súa casa, ponlle a vendaxe e o cobro que pide é a bondade personificada na vontade de cadaquén que o vai ver, neste caso do pai do pícaro.

Ao mes e medio sacóuselle a vendaxe ao pequeno e ata hoxe que nos contou esta historia, sendo xa septuaxenario, non ten dor na clavícula nin outra dor no peito que fose froito daquel episodio tan doloroso e aciago.

Benquerido Eugenio, que sorte tivemos os chairegos ou valuros con terte de veciño. Canto ben fixeches na contorna e fóra dela! Sexan estas verbas e esta narración verdadeira a mostra do cariño dos nosos veciños e o agradecemento a ti e ao teu fillo, Pedro, por todo o que levades feito pola comunidade, ben merecedes que sexades recoñecidos como fillos predilectos do noso Concello porque o que non se recoñece en vida é un recoñecemento truncado pola inexistencia deste e da ausencia da tal sabedoría das persoas finadas.