Opinión en Galicia

Buscador


autor opinión

Editorial

Ver todos los editoriales »

Archivo

Cartas de Eugenio Montes a Gerardo Diego (1961-1975)

lunes, 14 de noviembre de 2022
Correspondencia desde Roma
Despois doutro longo intervalo de tempo, (1941-1961), volvemos a ter documentada correspondencia entre Eugenio Montes e Gerardo Diego, durante un período de catorce anos (1961-1975).
A carta manuscrita, en papel timbrado do Instituto Español de Roma, nun folio, por as dúas caras, podemos datala no ano 1961, grazas á referencia, que fai do libro "Ángeles" (1) de Gerardo Diego, (anexo 1).
As metáforas que utiliza para describir e comparar a cultura italiana e a española, ao utilizar a primavera e o outono, son tan apropiadas, oportunas e precisas, que lle dan ao relato: colorido, brillantez e coñecemento profundo de ambas culturas.
A través do texto, todo son boas noticias: tradución da súa obra ao italiano, viaxe a Italia, posibilidade de impartir dúas conferencias nos Institutos de Roma e Nápoles, xunto coa decisión de Montes, de ler o discurso da entrada na Real Academia.
[Sr. Dn.
Gerardo Diego
Madrid
Mi querido Gerardo: Sabía que se anunciaban traducciones de tu obra. Me alegra por ti, por la poesía, y por España, pues turbias razones políticas hacen que se esté presentando aquí como representativa de nuestra patria una literatura horrenda sin otro mérito que su carácter revolucionario, ya te das cuenta de a qué y a quién aludo.
Me trae gran contento la noticia de un viaje tuyo a Italia. ¡La Primavera, claro! Toda Italia es Primavera; toda la cultura italiana es pimpante y abrileña, como la nuestra es de secano, estío maduro, tirando a otoño.
Desde luego, cuenta con la tribuna de este Instituto para dar una conferencia, o un recital de tu poesía: lo que quieras. Igualmente, aunque eso no lo dirijo yo, creo poder ofrecerte, otra conferencia en el Instituto Español de Nápoles. Naturalmente, retribuidas y según lo que los diplomáticos llaman "trato de nación más favorecida". Pero debes de escribirme con antelación.
No entendí bien tu ofrecimiento de un ejemplar de la nueva edición de tus "Ángeles". Dime donde está Giner, dónde tiene la editorial, para mandar a recoger un ejemplar dedicado.
Mi decisión de ingresar en la Academia, es firme, pero no será antes de octubre.
Un fuerte abrazo de tu amigo, admirador y compañero.
Eugenio]

Carta do día de San Martiño do ano 1961

A carta manuscrita, que lle enviou Montes desde Roma, o día de San Martiño, en papel timbrado do Instituto Español, foi para felicitar a Gerardo, por a consecución do Premio da Fundación March á creación literaria, do ano 1961, (anexo 2).
[Querido Gerardo: Une la mía a todas las felicitaciones que recibas por el justo premio March; o anteponla, pues quizás ninguno de tus amigos te quiera y te admire desde fecha tan lejana como yo.
Nos vemos poco, muy de tarde en tarde y de soslayo (...) Pero viéndonos mucho o poco, siempre me une el mayor cariño y la mayor devoción a tu humanidad púdica y a tu plenitud poética.]
Por o medio do texto, anúncialle que por fin vai a ler o discurso da entrada na Real Academia Española, acontecemento que se demorou 17 anos.
O discurso foi lido o día 22 de xaneiro de 1978. Retraso que con tanta mestría, xustificaba Eugenio Montes, ca metáfora da espera "bajo el dintel", da porta da Real Academia:
"Señores académicos:
Para ir a la Academia Platónica, los atenienses tenían que pasar por la Puerta Doble. A mí, vuestra generosidad me franqueó todas las puertas de esta Real Academia, demasiado tiempo me quedé bajo el dintel, porque me inhibía el reverente temor a no merecer tan subida honra y no poder contribuir dignamente a vuestras nobles tareas. Pero si estuve demasiado tiempo sin trasponer el umbral, os prometo sentir esta casa, de aquí en adelante, como la esplendorosa lumbre que calienta mi espíritu. ¿No es por ventura la Palabra el hogar del Ser, como Filosofía dice?"

Carta do día 22 de abril de 1967

A carta manuscrita, nun folio por ambas caras, en papel timbrado do Instituto Español, do día 22 de abril de 1967, era para amosar a satisfacción de poder encontrarse en Roma, e ademais, de poder gozar do agasallo da súa presenza, quere que imparta un ou dos concertos-conferencias, similares aos de Lisboa do ano 1941, que tanto éxito tiveran.
Montes preparou o escenario para que o seu amigo, teña unha acollida entrañable, tanto a nivel oficial, na embaixada, con dous actos e con notoriedade pública, coas conferencias -concerto de Roma e de Nápoles (anexo 3).
[Querido Gerardo: Me ha dado una gran alegría saber que vas a venir aquí. Ya sabes que siempre lo he deseado.
Reservo la fecha del 11 de mayo, jueves, para que a las 6 de la tarde celebremos en este Instituto un acto tuyo. Aunque ya está el curso muy avanzado, y esas fechas sean las menos buenas para nosotros, no quiero desaprovechar el regalo de tu presencia.
A mí me gustaría -y supongo que a ti no te disguste- que dieses en el Instituto un concierto-conferencia, o mejor dicho una conferencia-concierto como diste en Lisboa.
En ese caso podía ser p.e. sobre Falla, o sobre lo que quieras. Pero eso en el supuesto de que pudiese meter un piano en la sala de actos, sala magnífica, aunque como una puerta estrecha, como el Evangelio pide. He llamado para eso a la casa Ricardi, más aún no han venido.
En el caso de que a ti no te agradase lo de la conferencia-concierto o de que no pudiese entrar el piano, daríamos la conferencia sobre Valle Inclán cuyo título me han transmitido desde la Dirección de Relaciones Culturales y desde el Instituto de Cultura Hispana.
Ponme unas líneas a vuelta de correo y con sello no solo aéreo sino urgente (...).
Recibe un abrazo de tu amigo y compañero que desde siempre te quiere y te admira. Eugenio]

Carta de finais de abril de 1967

A breve nota manuscrita de Eugenio Montes, en papel timbrado do Instituto de Lingua e Literatura, sen data, que podemos situar, nos últimos días de abril do ano 1967. Esta suposición, débese á anotación: "mayo 67", que con caligrafía diferente aparece no encabezado do escrito, que debe facer referencia a data da contestación da mesma, (anexo 4).
O texto, infórmanos, que Gerardo Diego está a punto de chegar a Roma e que vai almorzar na Embaixada da Santa Sede co embaixador, Garrigues (2).
Eugenio Montes, vainos acompañar, nese acto, que ben puido acontecer, grazas a súa xestión. Dálle a benvida cunha sutil comparación entre a Cidade Eterna e a muller:
[Querido Gerardo: Que seas bienvenido a esta ciudad de la cual dijo un poeta nuestro:
Dos cosas no pueden ser ni mejores ni peores que son Roma y la mujer.
Bueno: a las 2 de la tarde pasaré a recogerte al Hotel Ticiano porque Garrigues nos espera a almorzar -hora española- en la Embajada de la Santa Sede.
Hasta pronto. Un abrazo de Eugenio]

Carta do día 2 de maio de 1967

A comunicación entre Eugenio Montes e Gerardo Diego, nos últimos días de abril e os primeiros de maio do ano 1967, foi continua.
A carta manuscrita nun folio, por as dúas caras, en papel timbrado do Instituto, do día dous de maio, apórtanos información dun novo acto na embaixada e da confirmación da conferencia no Instituto Español de Nápoles (anexo 5).
[Querido Gerardo: He recibido tu carta.
El Consejero Cultural de la Embajada Carlos Fernández-Shaw -nieto del poeta del mismo nombre- desea ofrecerte una cena, según creo el mismo día martes, fecha de tu primera conferencia.
Me añade que para el viernes está anunciada tu conferencia en Nápoles. Puedes ir a Partenope el mismo día 9 a la mañana pues hay desde aquí numerosos trenes: algunos rapidísimos y muy cómodos.
Quisiera que me pusieras dos líneas -con sello de urgencia- diciéndome si es seguro que llegas el martes 9 en el Carabela que sale de Madrid a las 9 y pico de la mañana. Si me das esa seguridad, iré a esperarte, y si no pudiese ir, enviaría a quien te esperase. El aeródromo está a 30 Km de Roma, en donde nace el Tíber.
Un abrazo. Hasta pronto.
Eugenio]
Ao analizar o calendario de maio do ano 1967, as datas das conferencias-concertos coinciden coas establecidas; días 11, xoves en Roma e o día 12, venres en Nápoles.
A chegada a Roma foi o día 9, martes, o almorzo co embaixador, o máis probable o día 10, mércores e a cea na embaixada o día 11, xoves.

Carta de recomendación

A carta de recomendación, sen data, manuscrita nun folio en papel timbrado por ambas caras, que lle facilita a señora Musachio, para que poida consultar os números das súas revistas "Carmen" e "Lola", no período de tempo que vai de 1920 ata 1930, (anexo 6).
Ao ser unha carta que leva na mao, non comenta ningún tema persoal, nin fai mención aos encontros de Roma, por ese motivo, ben pode ser considerada, como unha das primeiras, con moita probabilidade, ao pouco tempo da súa chegada a Roma, no ano 1954. A certeza, que nos aporta é que foi emitida en datas próximas ao natal.
[Querido Gerardo: La señora Musachio portadora de esta carta, es una profesora, francesa de nacimiento, italiana pormatrimonio, que enseña literatura española en el Canadá.
Está preparando un trabajo sobre las revistas literarias de España, desde el 1920 y [ilexible], a 1930.
El trabajo concluirá siendo una tesis que presentará en la Sorbona. Quiere naturalmente, espigar en tus revistas "Carmen" y "Lola" (3),en este Instituto no las hay, porque se fundó después de la Guerra.
Escribo estas líneas en la seguridad de que recibirás a mi recomendada, con toda tu generosidad.
Te lleva un apretón de mano de tu amigo y compañero de toda la vida.
Eugenio
¡Felices Navidades!]

Correspondencia desde Santander

A última comunicación escrita que temos documentada entre Eugenio Montes e Gerardo Diego é a postal enviada o día 21 de agosto de 1975, desde o Hotel Real de Santander, co que o saúda con un berro literario desde as súas raíces (anexo 7)
[Desde tu cuna grito
¡Santander es lo mejor de España!
Tu amigo y compañero de siempre.
Eugenio Montes]

NOTAS:
1. ÁNGELES DE COMPOSTELA. GERARDO DIEGO. Editorial Giner, 1961. Nueva versión completa. 24,5x17,5cm. 119 páginas. Prólogo de Ramón Otero Pedrayo. Dibujos de J.M. González Collado.
ANGELES COMPOSTELA - GinerPapelería
https://www.ginerpapeleria.es/libros/angeles-compostela
2. Antonio Garrigues Díaz-Cañabate
https://dbe.rah.es/antonio-garrigues-diaz-canabate
Antonio Garrigues, embajador ante Pablo VI:
https://biblioteca.ufm.edu/library
3. "Carmen" y "Lola", las revistas de Gerardo Diego
https://revistas.um.es › monteagudo / article › view
"CARMEN" Y "LOLA", LAS REVISTAS DE GERARDO DIEGO
https://dialnet.unirioja.es/descarga/articulo
Rivero, Manuel
Rivero, Manuel


Las opiniones expresadas en este documento son de exclusiva responsabilidad de los autores y no reflejan, necesariamente, los puntos de vista de la empresa editora


PUBLICIDAD
ACTUALIDAD GALICIADIGITAL
Blog de GaliciaDigital
PUBLICACIONES