Opinión en Galicia

Buscador


autor opinión

Editorial

Ver todos los editoriales »

Archivo

Cartas desde Roma de Eugenio Montes a Eduardo Blanco Amor

lunes, 30 de mayo de 2022
Pasou un longo intervalo de tempo (1928-1969), desde que Montes lle enviara a primeira carta a Eduardo Blanco Amor (1), hasta o novo envío, do que temos constancia en xaneiro de 1969. A partir deste fito, o intercambio de información entre eles, tivo certa regularidade, todas estas cartas, están tecidas cos fíos da adolescencia, a pesar de estar na madurez das súas vidas. Entre Montes e Blanco Amor, atopamos unha forma sutil de atrapar o tempo, paralo, revivilo e non deixalo fuxir.

A carta que lle envía Montes desde o Instituto Español de Roma, a primeiros de xaneiro de 1969, na parte superior esquerda, con letra diferente aparece unha anotación: "contestada 15.1.69" (anexo1), contén abundante e variada información, que é necesario analizar e contextualizar.

Montes é quen toma a iniciativa de encontrarse con Blanco Amor, que se volve escurridizo, está e non está ao mesmo tempo, vai a conferencia de Vigo, pero non se queda ao final, non está na vivenda de Ourense, nin ven nun tempo prudente, cando vai a buscalo. A miña suposición lévame a pensar que este foi o motivo de comunicarse por escrito, e as razóns de contestar Blanco Amor, con tanta présa, están en que lle abre as portas para publicar na Vanguardia e no ABC. Seguindo o fío das seguintes cartas, Montes precisaba algo máis, ese pode ser un dos motivos de ofrecer antes de pedir, en actos separados, sen xuntalos para que non perdan a eficacia do intercambio de favores ou os comportamentos de reciprocidade.

Montes desanda o tempo para enlazar o relato, nun dos casos xa fai dos veraos e no outro pasaron catro ou cinco meses, para centrarse no máis recente, que todo indica que foi a finais de decembro de 1968 ou a primeiros de xaneiro de 1969.

[Instituto Español de Lengua y Literatura
Roma
Corso Vittorio Emanuele, 282. Tel. 652079
Querido Eduardo: Fui el día 14 o 15 de octubre a verte a tu casa de Capitán Cortés, 43. Subió al piso Manolo Méndez, mientras yo me quedaba en la calle esperando a ver si venías, porque un vecino me había dicho que habías salido. Volvimos al cabo de una hora. Tampoco. Yo había llegado a la mañana y me fui a la noche en el tren. En la estación de Orense recuerdo siempre, con la misma emoción de entonces, que allí te despedí cuando te fuiste por vez primera a Buenos Aires.
Esperaba verte en Vigo hace 2 veranos. Valentín Paz Andrade, me dijo que habías estado allí, pero habías tenido que irte. Fue al concluir yo una conferencia.
Te hubiera sorprendido que ahí anuncié que tanto los Cervantes como los Saavedra proceden de Celanova. Desde allí una rama se fue a la conquista de Toledo. (lo cuenta ¡¡Juan de Mena!!!) Bueno, cuando yo, en medio de saludos quise preguntarle a Valentín cosas de ti, ya habías desaparecido.
A primeros de este mes estuve en Barcelona y hablé con Xavier de Echarri (2) de ti.
Puedes enviarle artículos. Así me lo dijo taxativamente. Pero ¡por Dios! No digas en Orense a nadie que te recomendé yo. Tengo razones para pedirte esa discreción.
En A.B.C. hablaré cuando vaya a España. En España, ya lo sabes, hay que hablar, por carta no se consigue nada.
Mi cuñada Maruja Cid, me contó cosas que tú le habías contado.
A Monolo Méndez, el de la capilla de los Remedios, le gustaría conocerte. Llámale por teléfono, vive en Capitán Eloy.
Muy bonito tu artículo sobre Luis Madriñán (q.e.g.e)
¿Este Orense vale menos que el de nuestras mocedades? Quizá no.
Grandes abrazos de Eugenio.
Na parte superior da primeira cuartilla, no espazo en branco escribe. "Maruja me ha dicho que estás muybien de salud"]

A postal que lle enviou Montes desde Palermo (Anexo2), sen data, que por o contexto, podemos situar a finais de xaneiro de 1969, é para contar boas noticias: na Vanguardia aceptaron as súas colaboracións e en setembro, poden volver reencontrarse, e revivir os paseos da súa mocidade:

[Querido Eduardo: me prestó mucho tu carta, 1º por tuya; 2º, por las buenas noticias que me das, sobre todo en relación con tu colaboración en La Vanguardia.
Yo iré a Galicia en septiembre. Ya te precisaré la fecha. Pasaré por Orense, a que conversemos paseando por donde paseábamos hace medio siglo. Envíame esas publicaciones tuyas a Serrano 207 - Madrid.
Grandes y fraternales abrazos de Eugenio]

A segunda carta de Eugenio Montes a Blanco Amor, do ano 1969, desde o Instituto Español de Roma, todo indica, que é a contestación a que Blanco Amor lle enviou a súa primeira carta do mes de xaneiro. Podemos contextualizada entre finais de xaneiro ou primeiros de febreiro.

É unha carta extensa (anexo2), de oito cuartillas, na que vai preparando o escenario para contar un fito importante da súa vida; o motivo de non poder publicar no A.B.C e para facer a petición, que lle preocupa nese momento, que era o cambio de emprego do seu xenro. A modo de circunloquio, vai dando información variada, intranscendente e persoal, algunha dela con certo retraso.

No comezo da carta aparece o eloxio a súa forma de escribir: ¡Pero que cartas más bellas escribes!, e a continuación ven o lamento por o escaso significado deste xénero literario na nosa cultura, e faise a seguinte pregunta. ¡Mató el teléfono a la epístola?

Comenta que: ceou con Felipe e Totona, son o matrimonio formado por Felipe Fernández Armesto e María VictoriaFerández-España, aos que lles unía unha grande amizade. Que fai tres veraos recorreu por primeira vez a costa Cantábrica, que agora lle falta por coñecer Muros e Noia.

A continuación entra no cerne das noticias:

[No puedo ni debo retrasarte más la noticia. Me casé hace unas semanas. Nos casó un cura de Chantada, fino humanista, traductor de Virgilio al gallego, y admirador tuyo. Solamente te pone algún reparillo, lógico en un abad, a la crudeza de algunas expresiones. Pero cuando yo le dije que nadie escribía hoy un gallego tan sabroso y abundante como el tuyo, el, con su autoridad de humanista y conocedor del vernáculo, asintió]

Era o seu segundo matrimonio, casouse con Natividad Zaro Casanova (3) (Borja 1901-Madrid 1978), a que levaba unido desde o ano1929. Montes esperou ao falecemento da súa primeira muller para casar con Natividad.
O cura galego que os casou, tradutor de Virxilio, foi D. Avelino Gómez Ledo (4) (Chantada 31.VII.1893 - 29.VI.1977).

[No te lo había dicho, porque debemos procurar ahorrar las malas noticias: yo había hecho, antes de que la intentases tu personalmente, 2 - dos gestiones en A.B.C, recibiendo exactamente la misma respuesta que tu recibiste. Una de esas gestiones fue por lo alto.
- Pero Blanco Amor ya existe en A. B. C.
- No es ese es otro
- No, no es ese que tú dices: un escritor que estuvo en América
- Pero se trata de 2 Blanco Amor diferentes. Uno es Eduardo y el otro José... (En estos puntos suspensivos aludo a 10 minutos hablando de ti.
- En cualquier caso, la homonimia traería confusiones al lector, y el otro ya es colaborador de la casa.
Tuve que dejarlo ahí, pero me prometo volver a la carga, cuando haya ocasión, que la habrá, porque yo en Madrid con frecuencia almuerzo con los Luca de Tena]

As xestións de Montes co director da Vanguardia, foron efectivas, Blanco Amor, xa tiña o primeiro artigo publicado.

[No vi tu artículo en La Vanguardia, pero sin duda habrá estado muy bien, y el tema, un material gráfico retrospectivo, habrá gustado mucho]

Montes, agradece a fotografía que lle envía do P. Feijoo, e faille unha solicitude:

[Me agradaría tener, y tenerla hecha por ti, una fotografía panorámica de la plaza en que se viese la estatua del benedictino y la casa en que está la lápida con mi nombre]

Na estrutura da carta, a modo de crónica, Montes vai e ven, desanda o tempo, pregunta, informa, refresca a memoria e vai tecendo e por veces zurcindo, cos fíos do pasado, incorporando os do o presente e visualizando os do futuro. O seu pensamento vai tan rápido, que teño a impresión que a súa pluma non o da seguido. Todo o texto, é un tapiz, que semella estar desorganizado, con noticias dispares, pero ao final todo garda relación e baila ao ritmo da música que dirixe Montes.

[¿Hay alguna fotografía de una espada de Parada de Sil que está, o estaba en tiempos, en el breve, íntimo, pero para nosotros entrañable Museo de Orense?]

Volve aparecer o eterno retorno a súa adolescencia, que enlaza coa noticia da súa voda:

[Cuando estuve en nuestro pueblo la última vez, pasé y repasé la calle Juan de Austria, subí las escaleras de mi casa antigua y al patinillo de la catedral, me quedé un rato en éxtasis ante la platería de Cid en los bajos catedralicios.
Manolo Cid, que en nuestros tiempos era Manolito, fue mi padrino de boda]

Nese pespunte de ida e volta, fala de novo de "Juan de Mena", debe de ser para manter viva a noticia da procedencia dos liñaxes dos Cervantes e dos Saavedra, coas raíces en Celanova, ademais de confirmar, o que ben sabemos, as horas de estudo nas bibliotecas, en Madrid na do Ateneo e en Roma, na do Vaticano.

A Montes quédalle ben o dito: "a min sempre que me ven a inspiración, cólleme traballando".

[Juan de Mena hizo, por encargo de D. Juan II, un nobiliario que yo leí manuscrito en la Biblioteca Nacional de Madrid.
Soy un infatigable ratón de biblioteca. Aquí devoro el archivo y la Biblioteca Vaticana]

Comenta os seus proxectos de protohistoria, que pensa publicar co título "Zarabanda lejana", onde se interrelacionan: ligures, babilonios, celtas s galegos.

[No he visto el libro de Valentín Paz Andrade, pero lo veré. Ya por el título el tema y el autor tiene toda mi simpatía] (5)

Aparecen no texto Valle Inclán, Goya, Valentín Paz Andrade e Víctor Moro, estes dous últimos centran o relato das tres últimas cuartillas da carta, que ao meu entender, é onde quería chegar Montes. De forma abreviada, solicítalle a Blanco Amor, que interceda ante Víctor Moro, por o seu xenro para que traballe en Pescanova e Montes fixo a mesma xestión a través de Paz Andrade.

Montes da varios argumentos, para xustificar a petición. Non sei se foi por a intermediación de Víctor Moro, de Valentín Paz Andrade, ou dos dous a vez, pero o seu xenro incorporouse, tal como solicitaba Montes a Pescanova.

NOTAS:
1. Correspondencia entre Eugenio Montes e Blanco Amor. Galicia Digital (2022-05-02)
2. Xavier de Echarri (Madrid 18/04/1913 - Barcelona 18/10/1969), era o director do periódico La Vanguardia.
3. Mujeres que son tesoros: Natividad Zaro Casanova
https://www.aea.plus › 2021/05/06 › mujeres-que-son-t..
4. Avelino Gómez Ledo | Real Academia de la Historia
https://dbe.rah.es › biografias › avelino-gomez-ledo
5 Valentín Paz Andrade, "La anunciación de Valle-Inclán", Editorial Losada, Buenos Aires 1967. O prólogo é de Blanco Amor.
Rivero, Manuel
Rivero, Manuel


Las opiniones expresadas en este documento son de exclusiva responsabilidad de los autores y no reflejan, necesariamente, los puntos de vista de la empresa editora


PUBLICIDAD
ACTUALIDAD GALICIADIGITAL
Blog de GaliciaDigital
PUBLICACIONES