Opinión en Galicia

Buscador


autor opinión

Editorial

Ver todos los editoriales »

Archivo

Eugenio Montes en Lisboa (1)

lunes, 27 de diciembre de 2021
Montes chegou a Lisboa nunha época moi convulsa da nosa historia, o país estaba metido nunha guerra civil, con final incerto, co territorio dividido, empobrecido, politicamente enfrontado e sen posibilidade de reconciliación. Esa mesma división, con menor intensidade trasladouse a embaixada e ao Instituto Español, no que Montes ía ser Director.

A base documental deste artigo e dos seguintes sobre Montes, está publicada no libro: Embajada de España en Portugal, "Cien documentos de archivo. Instituto Español Giner de los Ríos", ed. de Ángel Chica Blas, Ministerio de Educación, Cultura y Deporte, Madrid 2012. Este texto pódese consultar en Internet: https://www.educacionyfp.gob.es/portugal

Eugenio Montes tomou posesión como Director do Instituto o día 24 de Marzo de 1937. A división no centro educativo deuse desde o comezo da Guerra Civil. As relacións entre profesores deberon de ser tensas, o conflito era visible e as ideoloxías estaban encontradas.

A través do documento externo número 38, e dos internos números 39 e 40, temos información fiable que nos permiten analizar aqueles feitos.

O documento número 38, é un "Saluda", de data 10 de outubro de 1936, que remite o "Jefe de Gabinete Diplomático en nombre del General Franco", na que agradece a felicitación que lle enviaron os profesores do Instituto Español de Lisboa, ten o rexistro de entrada no Instituto o día 13 do mesmo mes co número 157.

Por a nota que acompaña o citado documento, coñecemos que:
"El motivo era agradecer, en nombre del General Franco, la felicitación que los profesores transmitieron a Burgos con ocasión de la Exaltación a la Jefatura del Gobierno del Estado del General Franco, que había tenido lugar el 1 de octubre de 1936 y que supuso la "unificación de mando" entre los sublevados.

"Con esa felicitación, los profesores que quedaban en Lisboa se posicionaron a favor de la Junta de Burgos, rompiendo "de facto" su vinculación con el Gobierno de la República".

No documento co número 138 de rexistro de entrada, de data 24 de novembro de 1936, aflora a tensión vivida no Instituto. É un documento que quere gardar as formas da vida normal do centro, en cambio no fondo, contén unha carga política intencionada ao buscar por escrito o posicionamento do claustro de profesores.

Os protagonistas principais son D. Antonio Ybot, catedrático de Xeografía e Historia, como asinante e o Director, D. José Hernández, catedrático de Física e Química, como destinatario, en cambio, de forma indirecta implicaba a todos os profesores.

Por o contexto do escrito coñecemos que o solicitante, fixera esa mesma petición ao Director e a outros Catedráticos, varias veces de forma verbal. Consideraba que era necesario convocar un claustro de profesores, co fin de tratar os asuntos de España, que lles afectaban de modo directo e ademais, que eles estaban "adheridos" a autoridade do Goberno de Burgos.

A través do texto do documento 39, temos a seguinte información:
"La posición del Director, Sr. Hernández Almendros, era muy delicada. Él había sido nombrado Director en 1933 por el Gobierno de la República y ahora presidía un Claustro donde la tercera parte de los profesores no estaban, al encontrarse movilizados por la República y no haberse puesto a las órdenes de Burgos. Teóricamente debería tomar medidas disciplinarias contra ellos según la Junta Técnica de Burgos, y no lo había hecho. Por otra parte el Sr. Ybot no ocultaba su simpatía por la Junta de Burgos, siendo un destacado miembro de la Delegación de Falange en Lisboa".

"Finalmente no convocaría ese Claustro, en su convencimiento de que no contribuiría a apaciguar tensiones, y en enero de 1937, forzado por las circunstancias, presentó su dimisión como Director".

Nunha nota sobria e acudindo a forma socorrida "por motivos de salud", D. José Hernández Almendros, comunica ao claustro a súa decisión de non poder seguir no cargo de Director, en cambio si pode continuar como catedrático coa súa misión docente, "Por motivos de salud que si bien le permiten desempeñar debidamente la misión docente que como catedrático le está encomendada, le impide atender a cualquiera otra actividad ajena al misma".

Solicita ao claustro que acepte esa dimisión e ao mesmo tempo que o transmita a superioridade e que o substitúan de forma urxente.

Por a nota explicativa que acompaña ao documento número 40, temos a seguinte información:
"El Sr. Hernández venía ocupando el puesto de Director desde enero de 1933, fecha del comienzo de clases en el Instituto. Había sido nombrado por el Gobierno de la República y había gestionado con eficacia la puesta en marcha del centro".

"Los acontecimientos que estaba viviendo España, golpe de estado y guerra civil, y sus repercusiones en el Instituto, cierre de la Embajada, fractura en el Claustro etc, le pusieron cuesta arriba mantenerse en el puesto y satisfacer las exigencias de la nueva administración de Burgos".

"Al serle aceptada la dimisión, se hizo cargo de la dirección, con carácter accidental, el catedrático más antiguo, D. Eugenio Asensio Barbarín. Su mandato cubrió tan sólo dos meses, hasta la llegada desde Burgos de D. Eugenio Montes".

O clima político-laboral do Insitituo Español en Lisboa, non era o máis adecuado para tomar posesión do cargo, como veremos no seguinte artigo, o Sr. Montes tivo que tomar as decisións desagradables, precipitadas e desafortunadas.
Rivero, Manuel
Rivero, Manuel


Las opiniones expresadas en este documento son de exclusiva responsabilidad de los autores y no reflejan, necesariamente, los puntos de vista de la empresa editora


PUBLICIDAD
ACTUALIDAD GALICIADIGITAL
Blog de GaliciaDigital
PUBLICACIONES