Subscribirse a unha editora é o que ten... de repente, recibes cinco libros de poesía que che obrigan a escoitar varias voces líricas que estaban aí, agardando a unha lectora.
Deberiamos impoñernos estas obrigas. Polo menos de vez en cando. Desa maneira apoiamos determinados xéneros e pequenas editoriais que o precisan, pero ademais, cando os libros chegan á casa póñense a chamarte e non podes fallarlles.
Cando les narrativa atopas diferentes historias e si, detrás, unha voz, pero esta faise
moito máis presente na poesía. Por iso, eu persoalmente teño esa querenza por xuntar poemarios para entrar neses mundos e poder pasar duns a outros como se dunha viaxe se tratara.
O primeiro que collo é 'Todos os pasos fan ruído' de Sara Plaza, unha muller da serra de Madrid, que veu completar a súa aprendizaxe do noso idioma, e falalo, co compromiso que nos gustaría atopar nos nosos concidadáns.
Ela, escribindo en galego, pasa a formar parte dese grupo de mulleres (elas máis que eles) que vindo de lonxe abrazan a nosa lingua, falamos de María Victoria Moreno, Úrsula Heinze, Heidi Kuhn-Bode, Kristina Berg ou Marilar Aleixandre, Con este libro acada o XXXIII Premio Nacional de Poesía Xosé María Pérez Parallé.
Cando lemos o título dun libro, sempre facemos anticipación do que nel se vai tratar, neste caso xorden varias interpretacións: unha delas fálame da importancia de cada un dos pasos que se dan, individualmente ao longo da vida, pero tamén do camiñar de cada unha das persoas, ningún paso sobra porque todos eles son necesarios, porque cada un dos pasos que se dan intencionadamente supoñen un avance para o común; outra podería falar da imposibilidade do silencio, de cada un deses pasos que nos evidencia... 'Todos os pasos fan ruído' incluso nos leva ao verso de Rivas "pisar suavemente sobre a terra" e aínda así, faremos ruído semella dicir Sara. Así é a linguaxe poética, di moito con poucas palabras... O libro consta de tres partes: Clandestina, que semella unha memoria das saídas secretas na noite dos días de confinamento, saír a camiñar oculta na escuridade, introducirse na natureza, sentila, escoitala, ir descubrindo algo novo en cada xornada e reencontrando a "irmandade dos animais". A segunda titúlase Errante, e leo sintéticas reflexións sobre a escrita e as lecturas, sobre o que importa. A derradeira, Resistente, remíteme ao rural, á muller e á natureza, a esas resistencias imprescindibles... remata o libro cun texto en liñas de verso que pode ser máis descritivo e narrativo que toda a prosa anterior. Nun e outro caso, as notas, os pequenos textos, a modo de pé de páxina, completan o significado ou achegan unha nova mirada. E si, a revolución é un gran acto de amor, concordo totalmente con esa afirmación e agradezo esa sensibilidade que vai das referencias culturais á descuberta da natureza... como se o mundo estivera a principiarse. Hai quen estuda os nomes para descubrir enigmas e, seguramente, acharán significados (máis alá da sonoridade) a este de Sara Plaza. A min gustoume atopar ese alento que comunica cos e cas poetas da terra, aqueles que escoitaron a natureza en todas as súas expresións e quixeron estar con ela.
Outro premio; neste caso é o V Premio de Poesía Rosalía de Castro do concello de Padrón, que obtivo Oriana Méndez con O corazón pronunciase extenso. Un texto dálle comezo e final: a comunidade "arrastra o seu desexo e murmura o seu destino, ninguén escoita, igual que non se oe o avanzar da couza". Eu asumo unha imaxe coas súas palabras: pola neve un exército de estrelas desprázase, hai lobas, damas das sombras que se moven no esquecemento, na derrota da luz; unha tropa sen estirpe, unha liñaxe bastarda, as mans de diario desa nación sen causa, deses fogares de neve, canta unha canción de berce sen meniño... no éxodo. O metal, a couza na ausencia de sons, a constelación de parias camiñando baixo o manto da historia.
O branco semella un sinal de identidade da poeta que nesta mesma editorial publicara O que precede a caída é branco, gañador do Premio de Poesía Concello de Carral. A brancura que é camiño e agarda, silencio, pausa, mutismo dende o que pode estoupar a chispa mostrando un lume que se estende nunha ola que pode ser maremoto transformador.
A filla do proposto a Nóbel dende a patria da lingua, Ferrín, seguramente é unha das estrelas que sinalan o camiño na noite de neve. Aceptar ese herdo de luz, ese lume cegador e poético, é de agradecer.
