En homenaxe a todos os bos mensaxeiros

Lembranza cariñosa para Emilio de Piñeiros que tamén foi carteiro.

Hai pouco tempo finou Emilio do Estanco, Piñeiros-Narón. Tenme axudado moito. Eu era novo de idade e tamén alí por Piñeiros. A miña relación contigo, querido Emilio, foi algo parecida a este teatriño que eu escribira nunha breve parodia ou "Imitación burlesca dunha cousa seria", segundo define a RAE. Ti fuches un carteiro sabio. Coñecías ben as persoas, as historias e os sitios. Ensinábasme o lugar e sentido das cousas e logo deixábasme liberdade de acción. Sempre me entendiches. Fuches moi sincero e discreto comigo. Grazas inmensas, Emilio.
Agora xa non mandamos cartas cos enderezos consabidos de sempre. Nin cos remites no reverso. Nin chegan felicitacións por correo postal. Só nos chega propaganda comercial e listas para as eleccións cos nomes xa marcados por eles, coma se fosemos parvos. E seguramente que o somos, cando aceptamos tal. Aquilo das cartas tiña o seu aquel de encanto. Todo un ritual moi especial. Cando chegada o carteiro saudabámonos a cotío coma da familia. E tiñamos un parrafeo das novas: era coma un correo falado’ do que el/ela traía e nós lle dabamos.

Outras veces, ao chegarmos, era o misterio de ir abrir a caixiña postal e descubrirmos que había xente no mundo que se tomaba o molesto de dicirme que me tiña no seu corazón, nos pensamentos. E non falemos dos noivos/as ou dos emigrados. Incluso, chegado o caso, eses enderezos servían para viren á miña casa, se lles petaba ou se precisarmos uns do outros. E as despedidas? "Xa sabes onde estamos". E era verdade que o sabiamos.

Coas novas tecnoloxías todo iso mudou. Nada que ver. As nosas relacións escritas pasaron aos "e-militos", ao FB, a WhatsApp, etc. Non vos é igual. Gañamos? En moitas cousas e na rapidez, por suposto... Pero no fondo tamén perdemos abondo. Perdemos alma, vida e corazón. Xa non damos con ninguén, nin sabemos achegármonos a onde vivimos. Incluso está prohibido informar. (Lei de protección de datos). Nin sabemos de cando hai festa ou mesmo cando morremos. Hai tempo pasoume algo así. Recibín un recado falado. Pretendían que eu enviase unha cousiña a un amigo que había moito tempo que non frecuentabamos a relación. Non se decatou que eu xa non tiña máis referencias del do que as electrónicas e esas desapareceran. Espero que este teatriño dos anos cincuenta nos revele a perda daquelas nosas entrañáveis cartas de antes e tamén do trato familiar cos carteiros. O esencial e invisíbel para os ollos, dixo o raposiño. Vaia pois como homenaxe póstuma e grande agradecemento a Emilio de Piñeiros, que tamén foi carteiro. Biquiños. Xaquín de Roca.

E agora ponte a xeito, querido Emilio, xa que hoxe imos xuntos ao teatro. Ti es o mensaxeiro, coma sempre, e eu son o actor principal.

Emilio.- Fun a unha viaxe do IMSERSO e coincidimos en Valencia con alguén que te coñeceu en tempos. Díxome que con nomear Sinforiano xa chegaba. Estivestes xuntos na mili. Pediume que lle mandases algo de caña, o esconxuro e a receita da Quiemada, como lle tiñas prometido. (O Sinforiano aprendera comigo algo de galego e eu con el de valençià).
Xaquín.- E as señas?. Emilio.- Ai! Non mas deu. Dixo que ti xa sabías..
Xaquín.- (Situeime en tempos idos e comecei unha carta aos modos de antes. Era o que se estilaba). Querido Sinforiano: Quiera Dios que al recibo de la presente te encuentres bien, gozando buena salud, tú, los tuyos e incluso "os picariños". Quedando de la mía bien, gracias a Dios.
Pois verás, querido Sinfo: Cando merquei o garrafo coa caña artesanal para a queimada, da que tanto temos falado en tempos e pola que ti devecías, prometinche que cha ía agasallar polo Nadal. Daquela, boteime en Betanzos a non tardar, merquei o pote que me pereceu máis acaído, e fun na procura dunha axencia desas que ofrecen o servizo da entrega das cousas aos de lonxe. Levaba comigo aquela caixa ben feita que xa tiñan na tenda. E por se había xente que coma min xa non enxerga ben as letras miúdas, esas ás que antes eu lles chamaba normais, fun e puxen por fóra un cartaz con letras moi grandes. DON SINFORIANO RUÍZ BERDÍA. VALENCIA.-ESPAÑA.
Funcionaria.- (A rapaciña da axencia, moi servizal ela, olloume de arriba abaixo cun certo aquel. E díxome) "Así non lle vai chegar, aínda que se chame Sinforiano o destinatario". Porque "nesa aldea grande, chamada Valencia", haille polo menos máis de tres mil cincocentos veciños. E os meus colegas, (seguiu falando en ironía), hanse negar a andar polas portas preguntando por D. Sinforiano, xa que reciben malas contestacións. Pensan que van camuflados para logo ílos roubar ou pórenlles eses chamados paquetes bomba. - (Aparte. Noteille como se me estivera indicando algo que con sorna me quería dicir, sen molestarme. Pero eu noteille algo. E dixen para min: Xesús! Que cousas?) Vostede non saberá, seguiu, se a ese D. Sinforiano, amigo seu, non lle aprenderían desde neno a dicir a rúa e o número da casa del, incluíndo o andar onde vive, por se se perdía algún día?
Xaquín.- Verá, miña rapaciña, eu desas cousas non lle sei moito, porque non lle son entendido nin estudado coma vostedes. Por máis que, agora que penso en Roca, a miña aldea de nacenza, as corredoiras, certamente, téñenlle nome de seu. E o do número? Non estou seguro. Penso que non. Nós resolvémosllo póndolle nome tamén ás leiras, E así, segundo imos avanzando en cada corredoira, atopamos unha boqueira e dicimos, poño por caso: A Pardiñeira, dos de Xaquín. Logo, Agramonte, da Tía Sabina... Despois, Fontrexe, dos Pigareses. Etc. E así sabémoslle sempre, perfectamente, onde é que vimos estar. Porén, en cada sitio haille un uso distinto Non sei onde é que a un grupo de casas xuntas chámanlles 'manzanas'. Non vexo a relación. Pero non discuto que eu diso non lle son sabido. Tamén sei que ata lles chaman 'cuadras’. Que difícil lle é este mundo novo! Fíxese: Para os do 'pueblo', coma vostede, os finos, ‘cuadras’ veñen seren o que nós coñecemos coma as cortes do gando, dispensando. Que non lle pareza mal, eh! E as 'cortes', disque son eses sitios onde hai uns homes e mulleres aos que todos nós lles pagamos para pasárense a vida a rifaren e insultárense entre elles publicamente. E logo, seica todo lle é por culpa nosa e que o fan polo noso ben. E el será! Se o din!
Funcionaria.- Déixeseme de lerias, señor, que eu téñolle que traballar e xa ve a restra de xente que hai detrás de vostede agardando a quenda. Eu se quere mándoo así. De que chegue a Valencia, seguro que si. De que dean con ese D. Sinforiano, non lle estou moi segura, por máis que o nome sexa raro dabondo. Se o paisano tamén é así de raro non falará con ninguén. Pero, ao mellor, como é tan raro, ata dan con el.
Xaquín.- Disimule, miña xeitosa, e moitas grazas. Xa entendín. (Despedinme, con toda cortesía, educación e urbanidade. Volvín con todo para a miña casa, matinando eu só para dentro. Xa lle tiña escrita a carta ao Sinfo contándolle todo o lerio, ao pé da letra: Pero repensei. Pois igual a rapaza tiña razón niso da rúa e do número. Ela faloume algo así de como que lle deses 'as señas' completas. E, revolvendo na memoria, tamén fun revolver ao faiado e atopei un sobre de cando aínda nos escribiamos despois da mili en Navalcarnero. Mandeime outra vez en Betanzos e agora si. O agasallo xa vai no camiño do Sinforiano e ata lle poderei ir a unha queimada, se me peta, cando vaia por aló cos do IMSERSO, porque xa lle sei as señas. E como eu aprendín cortesía, rematei a carta. E dentro púxenlle: "Quedando de la mía, bien, gracias a Dios. Bo Nadal. Bo Aninovo. Bos Reis. Bo 2015. E que che goste, Sinforiano! Fico ledo agardando a túa resposta. Adeus! Xaquín de Roca.
Coda final.- E como a min tamén me aprenderon cortesía, querido Emilio, mándame as túas señas d’aí no ceo, ben detalladas, porque iso debe ser moi grande. Tal vez haxa bairros mesmo moi antigos. De seguro que non hei tardar en andar por aí e gustariame dar contigo e pedirche consellos coma cando cheguei a vivir en Piñeiros. Ao mellor agora xa tes que engadirme iso da 'arroba moderna' @, que ti xa sabes. Grazas. Emilio, por traerme a mensaxe do Sinforiano. Ti sempre vas diante!
E, paseniño, vai caendo o pano.
Unha aperta moi agradecida. Gustaríame terche dito millenta de cousas cando o teu pasamento. Pero con iso de 'bicho novo' e as caretas, non puidemos nin falarnos. E cando te vin no Hospital ti xa non podías. Por iso hoxe te invitei ao teatro. Precisaba falar contigo. Na fantasía todo é posível.
Quéroche, D. Emilio Gómez Sánchez.