Personaxes medievais (VII)

Personaxes medievais das Terras de Pallares (VII)

DON AFONSO

Foi un dos numerosos fillos do rei Afonso X o Sabio. Entre os anos 1262 e 1281 encontrámolo desempeñando o cargo de tenente, de xeito practicamente ininterrompido, no condado de Monterroso, como se le na diferente documentación dos mosteiros de Vilar de Donas, Ferreira de Pallares e Oseira: “tenentem Monte Rosum domnum Alfonsum filio regis”. Así mesmo, nun diploma que reflicte unha venda realizada a Pedro Martínez, monxe de Ferreira, en xullo de 1262, figura como adiantado maior de Galicia (AHN, Clero, Lugo, Samos, 1243/14).

Pero estas funcións tamén as realiza de xeito simultáneo nas terras limítrofes. Tal ocorre en 1267, nun peñoramento que Vasco Fernández realiza da súa herdade materna. Neste caso, o diploma que o contén rexistra a don Afonso como tenente de Pallares: “don alffonso tenente de Pallares” (AHN, Clero, Lugo, Ferreira de Pallares, 1090/20). Este cargo confírmase en 1274 nunha venda que Xoán Miguélez e a súa esposa outorgan en favor de Maior Afonso, a segunda dona de Munio Fernández de Rodeiro (AHN, Clero, Lugo, Ferreira de Pallares, 1092/9). Catro anos máis tarde, reaparece con idéntico posto noutra venda entre particulares.

O seu poder militar e social vese corroborado na venda que dona Maior Arias e o seu fillo, Xoán Pérez, realizan a favor de Lopo Rodríguez de Ferroi, en 1279, figurando co título de home poderoso: “ricomi en Palliaris domni Affonsi” (AHN, Clero, Lugo, Ferreira de Pallares, 1093/23). Os posuidores deste cargo, que normalmente se concedía aos nobres de maior categoría e poder económico-social, gozaban de numerosos privilexios: xurisdición nos seus dominios, con plenos poderes políticos, exencións tributarias e, mesmo, tiñan os seus propios vasalos.