O sortilexio de Gueimonde

Acontece cada ano a mediados do mes de maio, entre o dez e o vinte. Ocorre na madrugada e mantense o sortilexio ata o albar, ata o mencer do día. A estadea de mouriñas baixa das terras do castro que houbo en Gueimonde e fai un andar procesional por toda a parroquia: O Castro, Gueimonde, Mazón e Sinde. Aquí, en Sinde, o desfilar queda estantío e dunha roda de luces agroma unha cantiga coral de fermosísimos sons, tan belidos e de acentos de tanta celmosía, que ninguén pode proporcioar nin siquera o asome de tan bonita música.

As mouriñas en rodeira, vestidas con manteos albiños, cantan todas plenamente acompasadas soando nunha docísima e única voz:

Ai, la; lelo, ai la;
harín, heiro; hai hade;
canto de mouriñas vai
na noite da liberdade.

Sinde, bendecido quedas,
en Mazón os nósos astros;
fadais de sortes graíñas
para Gueimonde e O Castro.

Ai, la; lelo, ai la;
harín, heiro, hai hade;
fortunas que sementamos
nas terras destas herdades.

¡Eiiiii, jiiiiiiiiiiiii, jiiiiiiii!
Non é posíbel relatar máis. Verdadeiramente é certo o que me dixeron hai tempo. Palabra máis, palabra menos, todo vai ao punto ata chegar ó aturuxo. En canto se quere reproducir o “eiiiii, jiii, jiii” é coma si se borrase todo da memoria e non se pode seguir. E amola moitísmo, queda un baldeiro. Baldeiro de todo absolutamente: de palabras, de penas e de alegrías. ¡De todo!. Quédase o escribente nun total amolecer. E non se pode ramatar o cantar, só narrar que é o que acontece na parroquia de Gueimonde entre o dez e o vinte de cada abril, despois de producirse a procesión das mouriñas. Segundo contan os máis vellos dicires poden suceder moitísimas e boas venturas. Por exemplo:
Se as mulleres conciben no xusto momento en que brota o cantar en Sinde, o froito (nena ou neno) será o máis venturado de todos, en tódolos sensos. Absolutamente en todos.

Sei, pareceme a min, que sería magnífico poñerse o avío, quen poida, saiba e teña, para tratar de atinar co cadrar do cantar.

Tamén dín, e seica está ben amosado, que ó día siguente da procesión mouriña, as vacas producen máis leite e seu pacer é máis plácido e tranquilo. Que, en xeral, os animais de corral medran moitísimo máis e entran nunha sazón especial. ¡É fantástico!.

Que grande sorte ten a parroquia de Gueimonde. Ningunha de A Pastoriza dispón do sortilexio do abril das mouriñas.

Mais, para que todo o que se narrou se produza, seica hai que repetir a canción das mouriñas ao rente da letra. Pronunciando ben tódalas palabras, co mesmo acento no que é cantado: remarcando suavemente a xota, cando leva o hache.

Jai, la; lelo, jai la;
Jarín, jeilo, jai, jade;
canto de mouriñas vai,
na noite da liberdade.
Pero, ¡ollo!, ben entendido: a xota moi suave, como suspirada. ¡Que difícil resulta explicalo!

Quen poida coller o punto que probe a cantar. Dáse por seguro que os efectos do sortilexio das mouriñas prodúcese inmeditamente.

Irei a Gueimonde cada noite deste abril, dende o dez ao vinte. Hei probar a cantar e a pronunciar ben. Non teño nada que pedir, pero tampouco nada que perder. Gañaría o cantar da sorte.

Agora que me lembro, é necesario estar aveciñado na parroquia. Xa non me dá tempo a tanto. ¡Que mágoa!. Pero así e todo hei de ir. Acerte ou non co cantar, ir á parroquia de Gueimonde, de A Pastoriza, é marabilla: aldeas de O Castro, Gueimonde, Mazón, Sinde… ¡Alucinante!

Hai, la; lelo, hai la;
harín, heiro, hai hade;
boas sortes recollemos
nas terras destas herdades.

¡Eiiiii, jiiiiiiiiiiiii, jiiiiiiii!
¡Eiiiiiiiiii, jiii, jiiiiiiii!