Opinión en Galicia

Buscador


autor opinión

Editorial

Ver todos los editoriales »

Archivo

A dimensión relixiosa popular do S. Bernabé en Meilán, Riotorto, Lugo; e noutras comarcas limítrofes. Tipoloxía dos exvotos (5)

jueves, 30 de julio de 2020
Datos Biográficos do Santo e Territorio de Graza.
San Bernabé naceu na illa de Chipre e pertencía a unha familia levítica. Estudio una escola do ilustre rabino Gamaliel en Jerusalén, onde tivo por condiscipulos a Saulo e a A dimensión relixiosa popular do S. Bernabé en Meilán, Riotorto, Lugo; e noutras comarcas limítrofes. Tipoloxía dos exvotos (5)Estevo.

Algúns autores, como Clemente Alexandrino e Eusebio de Cesarea, supoñen que San Bernabé foi un dos 72 discípulos dos que fala o evanxeo. En calquera caso, aparece como unha figura relevante no seo da igrexa primitiva que, sen pertencer ao grupo dos doce, merece ao igoal que San Pablo o título de apóstolo. No libro dos Feitos dos Apóstolos (4,36) mencionase que Xosé, o chamado polos apóstolos Bernabé… chipriota de raza… posuía un campo, que vendeu, entregando o seu importe aos apóstolos.

Tamén, no (9,27) San Lucas engade que foi Bernabé quen levou e presentou aos apóstolos a Pablo, antigo perseguidor da igrexa e, logo, gran converso. Ambos os dous colaboraron conxuntamente na organización da comunidade de Antioquia e na predicación aos xenties, percorrendo o Asia Menor. En Listra recibironnos como grandes persoeiros mais, logo, expulsaronos da cidade, lapidandoos ata deixalos por mortos.

Tempo despois separaronse entre si e Bernabé acompañado polo seu curmán Marcos, emprenderon novas rutas apostólicas para rematar a súa vida en Salamina, a capital de Chipre, onde morreu martirizado polos xudeus en torno aos anos 53 ao 57. O seu corpo foi atopado no 458, levando no peito o evanxeo de San Mateo que, xunto coas pedras da lapidación, constituen os atributos da súa iconografía.

No santuario do San Bernabé de Meilán, hai dúas imaxes do San Bernabé: a pequena, coa que se “pon o santo”, está representada iconograficamente con barba e cun libro na súa man esquerda, simbolización do evanxeo de San Mateo; a grande, que é a que sae na procesión, leva a palma do martirio na súa man dereita, e un libro, simbolización do evanxeo de San Mateo na esquerda.

En Castrillón (O Corgo) encontramos tres tallas do San Bernabé: unha pequena, de bicar o santo, que amosa barba; un libro, representación do evanxeo do San Mateo, na súa man esquerda, e un bastón na man dereita. Unha mediana, que mostra barba e un libro -evanxeo do San Mateo- na súa man esquerda. Finalmente, a maís grande, que é a que sae na procesión, presenta barba, unha palma do martirio na súa man dereita, e dúas pedras -símbolo da súa lapidación- na man esquerda.

En Martín (Baleira) hai catro tallas do San Bernabé. Tres pequenas: unha delas, se utiliza para “poñer o santo”; as outras dous, están colocadas por riba dunha repisa de A dimensión relixiosa popular do S. Bernabé en Meilán, Riotorto, Lugo; e noutras comarcas limítrofes. Tipoloxía dos exvotos (5)madeira, que está apoiada no muro lateral dereito. Estas tres tallas pequenas mostran a mesma iconografía, reflectida na barba e nun libro- evanxeo de San Mateo- sostido coa man esquerda. Outra, de maior extensión, que é a que sae na procesión, vai vestida con bonete e capa pluvial e amosa barba e un libro na súa man esquerda -representación do evanxeo de San Mateo.

Todos os anos o día once de xuño conmemórase neste lugar a festividade do San Bernabé. Adoitan acudir devotos non só da parroquia de Meilán, senón tamén doutras limítrofes, pertencentes aos concellos de Riotorto e de A Pastoriza.

Os pedimentos
Os devotos ofrécense por si mesmos ou para acadar algunha intercesión para outras persoas, que non poden vir ao santuario normalmente por algunha doenza ou impedimento físico debido á idade.. As peticións máis usuais fanse por doenzas, tanto humanas como de animais, aínda que estas últimas son as preferenciais. Cómpre sinalar que tanto a vaca como o cocho, foron animais indispensables na economía familiar. A vaca, era un animal básico para certas labores agrícolas, agora sustituídas en gran medida polo tractor. Sen embargo,na actualidade a función deste animal está canalizada cara a producción de leite. Pola súa banda, o cocho segue sendo un animal relevante xa que podemos dispor da súa carne case todo o ano. Isto da lugar a que aínda hoxe en moitos santuarios, como o que nos ocupa, unha das peticións maís comúns esté ligada coas doenzas destes animais e, tamén, coa súa protección.

As promesas ofrecidas ao San Bernabé
Con todo, a petición vai ligada ao cumprimento dunha promesa. Esta consiste nun
contacto directo e sagrado de forza moral entre a persoa é Deus, a través de Cristo ou dunha serie de intercesores ou mediadores como son as diferentes advocacións da Virxe e os santos. Neste caso concreto referímonos ao San Bernabé.

Agora ben, podemos distinguir tres tipos de relación entre os devotos e a entidade sagrada:

1. Relación condicional, é dicir primeiramente a divindade simbolizada por Cristo, a Virxe e os santos concede a petición ó devoto e logo este leva a cabo a promesa; trátase dun cumprimento "a posteriori". A este tipo de relación dáselle os nomes de "Ofrenda condicionada" e "Petición Condicional".

2. Algúns devotos veñen solicitar, suplicantes, a mediación de Cristo, da Virxe ou dos santos ante calquera problema cumprindo unha serie de rituais e ofrendas. Neste caso os distintos rituais e ofrendas que os devotos realizan teñen lugar denantes de que lles sexa concedida a petición. Este tipo de relación recibe os nomes de "Ofrenda propiciatoria" e"Devociónpeticionaria".

3. Finalmente hai devotos que veñen tódolos anos por algunha petición concedida pola divindade noutrora. A este tipo de relación dáselle o nome de "Ofrenda de acción de gracias".

A promesa a divindade reproduce dun xeito claro o sistema social vixente no que alguen fai algo a cambio dunha posterior axuda cando chegue o momento axeitado. “Cando o campesino mercantiliza as súas relacións relixiosas… o que tenta é traducilas a unha dialéctica coñecida, que lle proporciona dúas vantaxes fundamentais: a comprensión pragmática dunha interacción, de por si misteriosa, entre o natural e o sobrenatural, e unha certa seguridade ou dereito emanante da reciprocidade co intermediario”.
Blanco Prado, José Manuel
Blanco Prado, José Manuel


Las opiniones expresadas en este documento son de exclusiva responsabilidad de los autores y no reflejan, necesariamente, los puntos de vista de la empresa editora


PUBLICIDAD
ACTUALIDAD GALICIADIGITAL
Blog de GaliciaDigital
PUBLICACIONES