A cegueira de non querer ver

Outro texto marabilloso este do evanxeo de Xoán. Semellante en fermosura ó da Samaritana do anterior domingo.

Como o texto que acabo de proclamar liturxicamente diante vosa é tamén hoxe suficiente longo, terei que ser respectuosamente curto para non estragar coas miñas palabras a beleza do texto xoánico.

Son moitas as consideracións e comentarios que se poderían facer. Eu preséntovos algunhas das que se me amorean na mente.

Xesús preséntase no relato ante os que o ven, presencian, admiran (os seus seguidores) ou rexeitan (os fariseos) como “luz”: “Eu son a luz do mundo”.

Isto é decisivo, porque de pouco vale ter ollos se arredor noso non hai máis ca tebras e escuridade. De pouco vale ter vista se non hai sol que dea claridade e ilumine as cousas. Para aclarármonos sobre o que son estas, sobre o que é o mundo, a realidade, o pasado, o presente e o porvir fainos falta luz, sol, iluminación. E iso vénnos só de fóra de nós. Nós somos demasiado pequechos como para dicirmos ou crermos que o sabemos todo. Este era precisamente o erro, a cegueira máis decisiva dos fariseos. Falando con Xesús, utilizan continuamente o “nós sabemos”...

Oiriades ou leriades algunha vez que os chamados filósofos son esas persoas que se ocupan de intentar saber como son as cousas, a realidade. Queren ir ó fondo das cousas, descubrirlles o seu sentido, o seu segredo. Pois ben, case todos eles teñen unha conciencia moi clara do nada doado que é arrincarlle á realidade os seus segredos. Por iso escriben eles con bastante razón frases como estas: “só sabemos que non sabemos nada”. Aínda que isto mesmo sexa xa desde logo un certo saber. Un gran cardeal da igrexa, chamado Nicolás de Cusa, que viviu no século XV, escribiu un famoso escrito co título “De docta ignorantia” (sobre a douta ignorancia). Somos verdadeiramente doutos -vén dicir el- cando nos dámos conta de que somos ignorantes, do pouco que nós sabemos. Iso si que é ser “doutos”, saber que somos ignorantes.

Neste sentido, os incombustíbeis contrincantes de Xesús, os fariseos, se algo non tiñan era precisamente non ter migalla de filósofos. Eles pretendían sabelo todo, gloriábanse ante os demais de dominar a lei, as normas, crían saber perfectamente o que era bo e o que era malo. Podían cantarlle as corenta a quen fose. E agora resulta que un pobre home, un que acababa de deixar de ser cego para se converter en vidente, é dicir, en persoa que ve como son realmente as cousas, as cores, as figuras e demais, resulta –digo- que esta persoa se vai converter agora en doutor, en mestre deles. Porque todos acoden a el para lle preguntar como foi iso de que Xesús lle curara a cegueira. Porque, claro, iso non pode ser. ¿Como vai un pecador –e Xesús érao claramente para eles ó curar en sábado, polo tanto contra o que manda a Lei-, cómo vai poder un pecador facer milagres? Logo iso non é posible. Non é posible para eles que Xesús o tivese curado. Buscan e rebuscan razóns e argumentos e probas e calquera outra clase de datos para se reafirmaren en que iso é imposible. Couces e máis couces contra o aguillón.

Pero o pobre cego, que agora ve, non fai máis que contarlles simple e sinxelamente o que lle pasou. Tan admirado está de tanta pregunta a el dos fariseos polo que verdadeiramente lle pasou, que, con pouca prudencia e sen pensalo moito, lles pregunta, seguramente con abonda retranca pola súa parte: “Pero é que queredes tamén vós facervos discípulos del?”.

Compréndese moi ben que o cabreo dos fariseos chegase con isto ó máximo e que empezasen xa a perder os nervios con el. “Ti. Ti serás discípulo del. Nós sómolo de Moisés!”. Isto quere dicir. Nós atémonos ás normas da lei, dos correctos costumes, do que sempre se creu e se fixo!

Como se o mundo (podemos pensar nós) estivese quieto, parado... e, polo tanto, lles estivese prohibido a videntes e profetas, coma Xesús, exercer a súa función de rexeneración da moral, da ética, do ben facer. Sempre o mesmo. A historia de se poñer de unllas contra os cambios repítese e seguirá seguramente a repetirse sempre.

A cerna, o fondo, da mensaxe de Xesús é que o decisivo, o bo, o que importa, o que non se debe descoidar endexamais é que hai que practicar o ben. E practicar o ben significa facer o ben ás persoas, a calquera, sobre todo a aquelas que máis o precisan. Facer felices as persoas a tódolos niveis. Ser compasivos, sempre e pronto, como o foi Xesús con este cego dándolle vista sen tardanza, aínda que fose nun día santo, nun día festivo, sen agardar un día laboral, de traballo, tal como pedían as normativas da lei relixiosa. Mentres non cheguemos a pensar deste modo, seguiremos a ter inoculado no noso corpo a perigosa enfermidade que deformou o comportamento dos fariseos. Tiñan eles os ollos manchados co lixo de normas baleiras que non lles deixaban ver. E non hai peor cego ca aquel que non quere ver, que se tapa os ollos para no ter que cambiar a súa conduta egoísta, pechada en si mesmo.

Endexamais deberiamos sentirnos satisfeitos ou compracidos cando alguén nos diga: “cánto sabes!”. Si que poderiamos, polo contrario, sentirnos contentos e felices cando oiamos dicir de nós que queremos, que amamos moito a xente, que nos preocupamos por ela e que non deixamos de lles facer o ben. Só entón poderiamos dicir sobre nós mesmos que vemos, que non estamos cegos.