¿Pódese pasar? (16)

Aurelio, como case sempre, na súa cetrería, voando alto, para aló dos nubros, por riba do ben e do mal, fabricando Normas Municipais:
-¡Iso é mentira, patrañas de Médico! Están vivos, todos eles, sen excepción; vivos no noso afán, así que non digades que caeron. Ímolos repoñer no padrón, inmediatamente; e ti, Doc, deixa de face-los Certificados do Rexistro; afórrate ese traballo, salvo que chos pidan para corroborar testamentos, que sen testamentarías, neste Churiz tan churrín..., ¡adeus preitos! ¿Que xurde algún incidente? Daquela, cun cigarro aceso, deses do Manuel, esquecido nalgún curro dese Rexistro tan empapelado..., ¡chis-pum-fogo, mesmo como na guerra!
Aurelio baixou a voz para que o imitasen os seus contertulios ao percibir que aqueles xateiros do curro estremo remataran de paga-la entrega, e que a tal momento tiñan as orellas envaradas, ¡atentos aos cocementos das forzas vivas!
-¡Chist! Queda outro choio: que tamén lle quería pedir ao Facultativo un traballo profesional, algo rariño e moi secreto. ¡Iso; secreto!
-¡Vindo do Secretario, secreto terá que ser! -Exclamou o aludido, ao tun-tun, máis ben para seguirlle a corrente.
-Nada diso, caro Doutor, que a encomenda, como todo, vén do Alcalde, que eu, aquí e agora, só son un executivo...; ¡obviamente en favor dos intereses locais, cos teus incluídos!
-¡Ah, claro, executivo..., o que fai as execucións! Agora que os Salmonte non teñen verdugo; ¡nin verdugo, nin rolo, nin picota! Rectifico, que o que é por rolo..., ¡quéroche un conto!
-Déixate de trabalinguas, Doc, que as receitas e mailos certificados das defuncións falos ti. O caso é, falando en serio, que precisamos un estudio da poboación enferma, enferma crónica, ou tarada, ou..., ¡con defectos, con eivas, que resulten certificables! Aquí, entre nós, hai que inxectar cartos neste Municipio, ¡como sexa! Transvasalos, succionalos, rapinalos para aquí, ¡que a Seguridade Social ao de hoxe ten abondo!
O Médico riuse deles, cunha gargallada que moito chamou a atención daqueles xateiros que seguían dándolle á cunca, pero non se decataron de nada pois aqueles munícipes seguían conspirando tal e como se debe conspirar: ¡polo baixiño, a medio ton!
-¡Gran idea a deste taumaturgo, vive Deus; con este Secretario entrou en Churiz..., non sei, o New Deal!
-Vivamos todos, Doutor; ¡todos nós, claro, que a ti tocarache algo, unha febra, dende a cabeza á cauda, como dixo aquel Rei que repartía mercedes! Unha aclaración para o noso Manuel: non me estou referindo aos autos senón ás Mercedes. ¿Vale? En canto a ti, Médico, todo iso será se colaboras con xeito, ao son que che toque don Manuel..., ¡que hoxe por hoxe é o teu Alcaide!
-Vexamos: -O Galeno, albiscando un choio, baixou a voz, outra vez, polo menos un semi. -Eu empezaría, nesta colaboración patriótica, por relaciona-las desviacións de columna xa que, como sabemos, as nosas xentes teñen unha xiba monumental, que lles vén de carrexar na cabeza, principalmente na cabeza, aquelas sellas da auga, e mailos feixes, desde a máis remota infancia. Esas radiografías están clasificadas, oficialmente, como grado de incapacidade para o traballo habitual dun labrego. Etcétera, moitísimos etcéteras, que cos certificados médicos fanse milagres, incluso ese tan socorrido de librar do Servizo aos fillos dos amigotes...
-Querido Lucas, -suxeriulle Aurelio, -vai parando con esa disertación dos etcéteras, e deixa á parte eses milagres, polo menos ata que preparémo-lo peto do santo, que o tema principal, o que traemos ao tapete, ao noso, ao verde, é o tute. ¿Nos ves que hai odaliscas amosadas aos ajimeces da costa Fleming; esas que acaban de asaltar a fortaleza, o castelo salmontés...? ¡O noso asunto é de murallas a dentro; séxase, top secret!
Manuel, escamado, sen entenderlles aquel ensarillamento de verbas incoherentes, pero celoso de que non o deixasen fóra do invento, calquera que fose, que sendo do Aurelio, rendible tiña que ser:
-¿Doutor, que dixo este Aurelio nese trabalinguas; que ese asunto do Secretario non ten tope? Será porque quere, que mouras é certo que non hai, pero o que é morenas, diso, á esgalla, ¡coa regaña a punto! Quere dicirse, co traballo comezado, que esas dan menos que empurrar, e non se lle desgasta a verga...; ¡as que queira! -Resultaba evidente que o traizoou o subconsciente, calculando que lle iría mellor se desviaba ó Litis para outra cor, que ao fin e ao cabo Manuel era un galo do curral, insuficiente ao que del se esperaba, pero fachendoso, fatua e pertinazmente fachendoso.
-Manoliño, -burlouse del o Galeno, -frea esa imaxinación, que se o Secretario non ten tope, ti tela longa de máis... Este tope alude, refírese, a outros buratos: estase a referir a unha receita inglesa, a propósito desas mozas que roldaban por aí, aquí mesmo, ao noso lado; ¡e ti, ao natural, sen precaucións, sen profilácticos na lingua!
Manuel, sempre propenso a preocuparse pola excesiva listeza e pola excesiva preparación daquel Secretario, segundo os seus módulos, cousa contraditoria xa que lle agradaba e conviña, pero á vez empezaba a ser preocupante para un simple caciquiño territorial, dos da vella escola, dirixiuse ao Médico:
-¡Este carallán...! Oes, menos fachenda e procura levarte co Aurelio, que é perigoso, moito, neses babeis que se trae; mira, de cada verba fai un documento, e de cada documento tira un preito..., ¡en menos do que eu esfarelo esta faria!
Lucas asentiu, concordante, plenamente convencido:
-Xa o teño fichado, xa; dos pés á cabeza; e iso que tiven un suspenso en Psicoloxía Aplicada. Pero volvendo á proposición deshonesta, á que nos suscita este home: Esas revisións previas, esas de chupa-la Incapacidade dos labregos, teñen os seus atrancos, principalmente por culpa dos Avogados e dos Médicos do Instituto de Previsión, tales que...
Aurelio non cedía facilmente a vangarda daqueles plans mefistotélicos:
-¡Para aí, Doutor, que da cuestión xurídica teño unha boa trama no meu tear! En canto á médica, á túa, niso terás que facer as conexións precisas. Encargareime, asemade, de move-los peóns, paso a paso, da dereita para a esquerda..., ¡que tal é como maman as lebres! ¿Víchelas mamar? ¿Non? ¡Pois eu, si, así que che gaño en observador!
Manuel, perdéndose nos puntos daqueles danzantes; e sempre así:
-¿Que é iso de move-los peóns? Secretario, déixate de metás fóra, que aquí xogamos ao subhastado; ¡todos, ou ningún!
-¡Manueliño, que ben o dixeches: xogamos ao subhastado, ás poxas! Sen embargo, pídoche que non invadas o meu terreo, o meu propio; que haxa reciprocidade, que a Gramática é cousa miña. ¡Son palabras túas! O meu peón vai se-lo propio Auxiliar do Concello, que así tamén o pringo, que para algo se supón que é comunista.
Ese Xaquín axudará aos proletarios pasándome ao despacho tódolos pseudo enfermos da bisbarra, tódolos inapetentes do traballo..., ¡con tal de que teñan apetencia dunha pensión desas, desas da Incapacidade! Iso, esa intermediación, ademais dunha sona merecida, proporcionaralle algún que outro xamón...; e de paso, máis vendas nos almacéns da noiva, que xa a vexo de alcaiota deses corruptos que pretenden cobrar do Estado; ¡unha lexión deles! Tódolos vellos e tódolos mozos, tódolos que xoguen a enfermos crónicos, absolutamente todos, pasarán a ser clientes de seu sogro. ¡Como vou gozar con esta prevaricación inducida, compartida, con ese teórico das utopías!
Manuel, sempre coa teima de que non o fixesen de menos:
-¿Eu, que; que pinto eu? ¿Quedo fóra? ¡Iso non está ben, que para algo son a primeira, a dignísima Autoridade, que así me chama o Crego!
Pero Aurelio tiña ascendente de sobra como para achantalo, todo o preciso, en todo instante:
-Manuel, ti, coa vara, xa tes abondo; e vaina conservando, que nos vén de marabilla, ¡a todos! O resto queda por conta do meu enxeño; o resto e mailo reparto, pero non se fale máis por hoxe, aquí, que este non é un sitio idóneo.
-¡Secretario, amodiño, un respecto, que esta sesión, mentres sexa oficial, levántoa eu!
Lucas botouse a rir, nunha fervenza irónica:
-¿Manuel, levántala; seguro; xa non precisas daquel medicamento que che receitei..., o Erectilón? ¡A verdade, palabra de Esculapio, véxote débil! De momento, amosa esas pupilas...
O Fidalgo cabreouse; moito:
-¡Que che digo que si, Doutor! ¿Tan pouca autoridade me atribúes? E ti, Secretario, para de darlle ao tope, ao secreto, e aclárate dunha vez, ou..., ¡ou non empezaras con esa proposta!
-Manuel, acouga, que tampouco é por aí, que para vosoutros non teño secretos, pero canto menos saibades da película máis graza vos fará; ¡sen riscos! Direilles aos paisanos, eu mesmo, que as cousas están difíciles, que terei que molestar xente importante; que para min non lles quero un can, seráfico que son, que o fago todo por servilos. ¡Ah, pero...; que o pero está na Capital, que aló só entenden de billetes, aínda que non deben apurarse por iso, que os cartos da recomenda adiántollelos eu; outro favor que me deben, que xa mos devolverán, daquela, cando cobren os atrasos!
En definitiva, voulles cobrar pouco, unha maquía: de tres a catro mesadas, tódolos atrasos que lles veñan; que así será diñeiro frío, que non lles sae do peto, do deles; unha especie de Imposto de Sucesións, gravado por sobre dun caudal relicto, para entendernos. E polo que toca ao noso reparto, teredes que confiar en min, coa precisión de que, nalgún caso, traballaremos de balde, por pura imaxe, como fan tódolos médicos que se prezan; ¿non si, Lucas?
Manuel, máis sereno e máis satisfeito con aquelas explicacións, xa se puido entregar ao seu vicio preferente, ao naipe:
-¡As corenta!
Lucas, vencido, deixou as cartas sobre da mesa, disposto á retirada:
-¿Ves, Manuel, como se che calmaron eses nervios co cheiro das comisións, dos produtos, deses incapacitados? ¡Mellor dito, dos que incapacitaremos nós, coa miña inestimable colaboración! Agora, co novo Secretario, ti xogas con pulso, que nos últimos anos..., ¡parecía-lo Sancho, gobernando de balde unha Ínsula Barataria!
O aludido sorriuse, picarón:
-É que a min as receitas do Aurelio séntanme..., ¡mellor cás túas!
Esgotada aquela estratexia, as "autoridades" non pasaron á seguinte polo milagre de que aparecese en escena, entrando pola porta do Café, aquel Párroco tan simplón, tan inefable, tan..., ¡bieito! Lucas volveuse á cadeira, estirando nas pernas canto lle deron de si, que era moito, para mellor repantigarse; e o Alcalde, que se levantou cortesmente, levouse os dedos á sen para facerlle ao Párroco unha especie de saúdo militar:
-Señor Cura, sempre chega tarde á mesa do noso altar...; ¿como lle chama este Lucas, que non me lembro?
-Chameille, lúdica; séxase, ara votiva dos ludópatas, ¡nós!
-¡Ah; grazas! ¿Il será por aquilo de que os últimos...?
O Bieito deixou cae-lo seu bonete, beatificamente, no velador contiguo e inclinóuselles, discretamente, que tampouco era cousa de irrita-lo poder temporal:
-¡A vostede, don Manuel, pásalle igual coa Misa; igualiño! Sequera ben sabe aquel refrán que di: O que chega tarde nin oe Misa nin come carne. Salvando as distancias, niso de come-la carne..., ¡se cadra tiña que ser menos, que o vexo redondo, cada día máis! Pois, precisamente, con tanto saín, esas tarefas dun Concello tan pecadento...; ¡vaia, que se empeza nun infarto, e acábase de funeral!
Aquel inefable tiña boa vontade, pero de tacto, algo menos. Duplicoulle o interfeuto:
-De todo iso..., non se queixe, que a pesares dos meus bronquios, que lle teño bronquios, ¿sabe?, funo visitar case que tódolos domingos deste inverno. Comigo de Alcalde non lle vai mal, que ata persigo aos seus inimigos; ¡xa verá a somanta que lle van dar eses comunistas..., se os deixamos retornar! Lémbrese de que, por desunida, no 36 perdeu a Fronte Popular...
-Que foi á igrexa de cando en vez iso é certo, pero algún dos santos evanxeos tronzouno pola metade; en canto aos seus bronquios, será máis ben por culpa deses xarutos... ¿Que di o Médico diso, que o ten cerca? Andan tan xuntos que logo parecen o César e mailo seu Bruto...; -aturullouse o Crego, novamente, así que tivo que facer un corte, un traspé, para dar saído daquela inconveniencia; -quero dicir, ao revés, que Brutus era o que ía para herdeiro do César... Pero non me miren desa maneira, que só foi unha divagación miña, ¡historias do meu latín!
O Galeno preferiu entendelo á súa maneira:
-Santidade, deixe as cousas como están, que en materia de enfermidades, nós, os médicos, témo-la nosa reserva, ¡profesional! Xuramentos hipocráticos, ¿entende?
A santidade do Cura non lle impedía decatarse de que metera o remo, sotana incluída:
-¡Deixémolo así que aquí non pasou nada..., de momento! E sigan con ese subhastado, que eu véñolles do Rosario, e non estaría nada ben pasar das devocións ás distraccións, así, de seguido.
Lucas, que era un burlón nato, xa o coñecemos, non perdoaba aquelas ocasións para facturar ao grande, sen piedade; todo ao contrario do Presbítero:
-Este don Bieito é un as, ¡palabra de Galeno! Por iso, de tanto achegalo a nos, vainos converter. Daquela, ¿que faría un Crego tan celoso do seu ministerio..., sen pecadores?
O Bieitiño tampouco era manco cando se arremangaba, pero o malo era que o facía cargado de inocencia:
-Pois..., ¡sería algo así como se vostede nos curase de antemán, a todos, tal que unha vacina!
Salmonte, na súa xurisdición tradicional, familiar, aínda medieval, críase na obriga de mante-la convivencia pacífica, maiormente entre os burgueses, aqueles que consideraba asimilables á súa nobreza, sequera fose por elevación:
-¡Ide parando, que xa está ben de filosofías; me cago nese dos infernos! Aquí viñemos para distraernos dos nosos traballiños neste val das bágoas. ¿Non si, Secretario? ¿É que xa non estás comigo, non me acatas, non me defendes?
-¡Manuel, non digas iso, que se eu fose muller, daquela chamaríanme dona Lealdade...!
Don Manuel Salmonte a penas lle fixo caso, que naquel intre tiña entre mans un problema adicional, de circunstancias; se chegase a estar na armadura dalgún dos seus entregos, seguro que ordenaba o aforcamento dun camareiro tan remiso, tanto, que non era capaz de tremer diante dun Alcaide:
-¿A ver, ti, mocoso, que pasa con ese dominó? ¿Non ves que chegou o señor Cura, que é o que domina neste arciprestado? Non acabas de aprende-los costumes da xente de cuna; ¡nin coas dignísimas autoridades! Camareiro novo e leña verde..., ¡quítamos de diante dos ollos!
-Manuel, deixa en paz ao mozo, ao teu vasalo; déixao vivir, ¡que primum vivere deinde philosofare! Xa filosofaremos co dominó, que a tarde aínda é virxe...; ¡unha das poucas! -Lucas, suavizando e provocando, todo asemade, naquela dicotomía da que tanto gozaba.
.../...