¿Pódese pasar? (11)

Cando deu en saír imaxe nítida, Frei Marcos volveuse á súa cadeira, á de patriarca; estomballouse nela, a gusto, e tan só dixo:
-¡Deus, que beleza! ¡Terra a nosa; o malo é que a están fozando eses porcos, eses especuladores, eses aurelianos...; malditos sexan, todos, todos eles!

A cámara celeste, naquel intre, percorreu en zigzag, paseniño, acariciando lentamente, docemente, as abas redondas e mórbidas daquelas chousas da Panda, alboradas polas falopas que caeran de noite. Os carballos, a tal momento sen folla, pouco conservaban daquel sudario, que se lles ía a retallos, tal que as alburas dun espantallo despois de loitar cos ventos bercíos.

O obxectivo deulle, mandoulle, un flash, despois dunha pasada rápida, ao castelo dos Condes do Monte Salvo, mal encarado e sinistro, coma sempre, ou peor aínda dada a súa avanzada destrución, unha destrución comezada daquela cando o avó Salmonte lle quitou á muralla exterior as pedras de dous lenzos, ¡para construí-lo seu pazo! A tal momento asomaron entre as hedras daquelas ruínas tres ou catro choias preguizosas, que se cadra aínda chegaban, naquel intre, da rúa meiguenta, do seu balbordo.

Desde o propio castro, asentamento da fortaleza, o obxectivo virou en redondo para recoller, paseniñamente tamén, os bafos, indecisos e febles, daquela batería de chemineas lousadas. Naquela madrugada percibíase un recendo ao caldo de leite, entreverado de café portugués, que daquela aínda era de contrabando, nas cociñas máis podentes do contorno.

Seguiu a cámara no seu percorrido vagaroso, panorámico, e de pronto parouse, estática, en plano fixo, gozoso, na fachada da igrexa; non na da propia da Vila senón na que fora conventual, un tanto apartada do núcleo urbano, que daquela dáballe na escalinata, un tanto de perfil, unha raiola de sol, amareliño, ictérico, que invitaba a subila máis que a baixala.

A igrexa do centro, a oficialmente parroquial, quedárase raquítica, como vilá que era, que viláns a fixeron, de propio pulso, devoción daqueles que refugaban subir á capela condal, hoxe derruída. Este templo, o vilego, derregaba o camiño que descendía do castelo cara á feira; e quedárase sen o seu, antiquísimo, cemiterio, anos atrás, circunstancia que foi aproveitada para converter o adro en sala de espera, abertal, da nova Casa do Concello. Outra mutilación, esta vez definitiva e próxima, cabía temela xa que, de presente, aquel monumento estaba corroéndose co retumbe e coa fumareda, co monóxido, dos tractores, no seu avance impío pola Estrada da Feira, aquela vía bautizada, precisamente por suxestións de don Litis, coa rimbombante denominación de, Avenida del Alcalde Don Manuel Salmonte. Anularíanlle aquel bautizo ao vi-la democracia, concretamente para retornar ao seu, simple e tradicional, indicativo de, Camiño Ancho, ou da Feira.

A cámara detívose na igrexa grande, na de máis devoción. Naquel intre tremelaban as campás nun gozoso redobre de Nadal, cousa que fixo estremecerse de gozo ao Frei Marcos. Por un tempo quedáronse así, trémulas, vibrantes, por culpa daqueles badaleos que lles arreou un rapaz musculoso, encapuchado cun anorak de fabricación chinesa, cousa anovada para Don Valentín que por iso lle chamaron a atención, moitísimo, aqueles petos, aquelas cremalleiras, aqueles cortes tan estrafalarios. Pola raia que riscaba a tal momento no cuadrante do seu reloxo solar, aínda debía se-lo primeiro, ou acaso o segundo dos toques, dos avisos, para a Misa abrental.

Frei Marcos, nostálxico da súa mocidade, ¡que no Ceo tamén hai saudade, pese á tan manida intemporalidade da Gloria!, reparou atentamente naquel campaneiro: Calzaba unhas botas de fol, monfortinas, co piso de goma, absolutamente silenciosas, que aquel mozote asentou, decidido e con fortaleza, nas lastras graníticas, esvaradías polo verdín dos séculos; e coa mesma decisión asoballou, sen piedade, aquela alfombra sollía, dun sol racheado que se detivera por un intre, acaso para lustra-la rampla, entre nube e nube.

O rapaz pisaba forte e seguro, marcando os movementos cun pantalón de veludo, raiado, ocre, un tanto ríxido por culpa da cotra lameira que fora recibindo ao longo de a saber cantas invernías. Dirixiuse desde o adro a unha das casas próximas, que había que supoñer súa pois premeu o picaporte sen chamadas nin vacilacións. A tal hora, e máxime na frescura da mañá inverneira, cumpría quenta-las mans para de alí a un cuarto volver a sufri-la cadea campanil. Visiblemente cansado, seguramente pola ruada da véspera, entreabriu aquela porta, pola que asomou, ao momento, un canciño de palleiro, rabilongo e pinto, que fitou vivaz, á dereita e á esquerda, pero non lle gustaron os exteriores xa que se volveu, en redondo, ao tempo que refregaba os belfos contra da perneira do rapaz, ¡e iso a pesares da súa cotra! Tan confiado e tan quedo se situou aquel cadeliño, ao carón do seu amo, que por pouco non se trabou a cauda contra a marcación da porta, pois o campaneiro dérase boa présa en fuxir daquela xeada.

Diante da igrexa parroquial, da outra, percibíanse unhas gastrosidades noxentas, expelidas por algún humanoide noctívago, ¡pese ao carazo, ou precisamente por culpa diso! Deus sabe quye traballos tivera aquel gastroso, aquel butilleiro, para dar saído daquelas baiucas cheirentas ao tinto, que tanto proliferaban preto da Consistorial, ¡á falta doutras industrias! Don Bieito chamáballes, atinadamente, Dependencias Culturais do Concello, xeneralizando pero con piedade. Aquel trousante debeuse achegar á igrexa, naquela noite fría e pecadenta, acolléndose ao sagrado do pórtico, pero fíxoo con retraso. Se cadra estivera alí por diante, mal abeirado, contemplando con ollos de alcohólico aquela Consistorial tan deforme que logo parecía unha bruxa anicada, vertendo augas polas súas uretras de cinc. De peitos, un envetillado de formigón, unha balconada saínte, circundada por uns ventanos tan miserentos que logo parecían lunares. Era sentir común que o Salmonte, ¡señor!, propuxera aquela aberración, aquela construción, civil pero incivil, tan informe e tan modesta, sen significado algún, sen arte nin estilo, para que o seu pazo de galerías sobresaíse, para que continuase a ser o edificio máis notable da Vila, sen competencia posible, ¡nin da propia Consistorial!

Con isto visto, naquela desertización, naquel baleiro humanoide, incluídos os animais de toda especie, ¡os outros, tamén!, que seguían refugando daquel fermoso amencer invernío, dunha beleza áspera, esgrevia, que non sabían apreciar, Frei Marcos andou nos mandos do teleobxectivo para centra-la imaxe da pantalla naquela arquitectura desordenada das rúas vilegas, e tamén nos empedrados da parte vella daquel Churiz medieval. O que viu evidenciáballe que aquel tándem Aurelio-Manuel, Manuel-Aurelio, ¡Deu-los cría e eles xúntanse, primeiro aquí e despois no inferno, polas propias leis da simbiose egotista!, fixera unha desfeita, outra máis, no feitizo dunha Vila que, nacendo pobre, criouse honrada:

Casas nobres, feitas ben feitas, -as menos, as antigas-, calquera que fose o seu estilo, ¡pero poucas!, nas que se percibía un evidente desexo de convivir, de agradarlle ao veciño, e tamén ao transeúnte; ou, polo menos, de non chafarlles a paisaxe, de non ferilos con formas aberrantes, pretensiosas pero decadentes. Aquelas edificacións, as nobres e notables, arrincáronlle ao Frei un sorriso de satisfacción aprobatoria.

Despois diso tentou inventaria-las construcións feitas á présa, as do Ensanche, para vendelas de contado, piso a piso, cunha Cédula de Habitabilidade incrible, ¡milleiros delas!, que mostraban ao exterior a fatuidade e maila frescura dos seus fautores. Nun esquinal, algo borroso, pero líase: "Promotora Churiz, Limitada". Frei Marcos comezou a enumeralas pero só chegou ás cen, e aí parou, incapaz de aturar a fasquía noxenta daqueles..., ¿espurios?

Seguidamente pasou a cataloga-las obras maldicentes, aquelas que o eran per se, feitas coa evidente intención de aborrece-lo entorno e de avogar por formas e por reformas estranxeirizantes, que nin ben copiadas foran. Moitas e delas con nome feminino, que non de muller; por exemplo, "Villa Pepucha", "Villa Loly", "Cuquita", “Mi Carmen”... As náuseas fóronlle a máis, e daquela o señor Fiscal díxose a si mesmo:
-¡Este inventario déixollo ao Demo Maior, que nós estamos en Nadal, e non é cousa de dárlle-la paz aos porcos, aos suíños!

Das que si se compadeceu foi das ruinosas, desas que sempre, ou case sempre, predican o infortunio, e ás veces, tamén a incuria, das familias vidas a menos...; que non sempre o foron para desgraza da veciñanza, que uns serían por iso pero aos outros caeríalles a casa enriba despois de gasta-los cartiños naquelas esmorgas pecadentas que tanto se prodigaban no Churiz Salmonteño, ¡e menos mal que por entón aínda descoñecían a droga!

Neste percorrido quedáronlle sen ollar as fontes e mailas árbores, que sempre son unha heráldica que predica a calidade cultural da veciñanza…, ¡porque non as deu atopado! A explicación era sinxela, lexible naqueles ordenadores: O Alcalde, ¡inefable Salmonte!, no intre desta revisión anímica atopábase residindo en Madrid, en pleno goce da Democracia; ¡da súa, non, da dos outros! Concretamente nun chalé suntuoso de Puerta de Hierro, que foi precisamente onde se apoltronou a Mabeliña, ¡con dez baños marmóreos, e catro mulatas para acicalala! De paso, para que lle sorrisen ao seu Manolón, pero nada máis que sorrirlle, que iso tamén entraba no cutre salario daquelas rapazas, daquelas fámulas.

Salmonte, nos tempos do seu extenso mandato, quere dicirse, antes da elección daquel Médico da UCD, do Lucas, ao que xa coñecemos, que foi o primeiro dos votados, ¡grazas máis ben á súa liberalidade demagóxica, estirando as receitas dos vellos!, tivera máis afección polas tubeiras particulares que polas públicas, opinando que para fontes comunais xa tiñan, ¡ben próximos!, aqueles manantíos da Serra dos Pradairos. Polo que respecta ao axardinamento, ás árbores..., diso mellor non falar, que don Manuel e mailo seu Alter-Ego sempre opinaron que as árbores onde mellor estaban era na serra, pero na outra, na de serrar..., para vendérlle-las táboas aos carpinteiros - encofradores daquelas torres, daqueles…, bodrios!

Con estas imaxes en pantalla, tan xeométricas e contraditorias, déronse en cruza-las raias, que sabido é que as aberracións humanoides, as desfeitas do homo enredante, que non sapiens, as súas monstruosidades, repugnan, contradín, os cánones, curvos e harmónicos, da natureza divina, escacharrándose con iso tódolos mecanismos creativos. Frei Marcos, que aínda conservaba a súa capacidade terrícola, de pasmo e de intolerancia, refregouse os ollos para borra-los efectos daquel cutrerismo churiceiro. Tan cabreado se puxo, que se lle escapou unha queixa desgarrada, abraiante, ¡a pesar de que estaban naquelas treguas do Nadal!

-¡Meu Deus, que desgraza; isto de aquí…, nin na terra dos cafres! ¡Santo Ceo! ¡Señor, Señor, que estrago de solares lle consentiches ao teu Xudas, ao teu Mordomo infiel! ¿Quen sería ese fillo de...? ¡Que digo de fillo..., fillos! En plural, que esa desfeita é obra de moitos, un fato de especuladores que, estimulados, envexosos, por ese Litis do diaño, deron en construír brodios nos solares que lles vendeu o Trío da Bencina, pero á deshora, tarde e mal, agora que as familias foron a menos, agora que só teñen algún interese comercial os pisos de calidade. ¡Cabróns: vendéronlles aos veciños os solares sobreiros..., agora que só serven para acumular formigón!

Non dixo máis nada pero persignouse, ¡e iso que no Ceo non fai falla!, arrepiado de que nesa viaxe cósmica á súa Galicia houbese estado tan cerca dun pecado anacrónico, contrario á caridade que se lles debe aos humanos por precepto divino. Os pecados no Ceo non teñen atenuantes, que iso é o que lle pasou, daquela, ao Lucifer. Don Valentín, na súa reacción, levantouse coma unha chispa, e apagou o proxector terráqueo, de inmediato, que o tentaba á blasfemia. De seguida, en penitencia por aquela frouxidade súa, púxose a pasa-las contas do seu rosario, un rosariño coas doas de asteroides, de cen quilates, que llo regalara a propia Virxe como premio da súa rectitude e da súa pureza.

Momentos despois, cando volveu Fisga Seis de toca-la arpa na Adoración dos Magos, atopouse con que Frei Marcos seguía na súa meditación transcendente, dálle que dálle aos asteroides, tal que se estivese xogando cunhas estrelas fuxidías. Deulle pena sacalo do seu arroubamento, así que tomou asento de par súa, nun silencio seráfico, pero nisto díxolle o Nove, que casualmente acababa de chegar:

-Colega, temos que espertar ao Frei Marcos que este vagar seu, este punto, dúralle demasiado; e logo está a cousa de que esa Apelación corre présa; ¡dada a súa gravidade, moitísima! Mentres estabas no Sétimo, nesa Conmemoración sacra dos Magos, eu dinme unha volta polo adro de San Pedro, ¿e sabes que descubrín? ¡Non o adiviñas, seguro que non, nin en toda a Eternidade!
-Irmán, Fisga Nove, aclárate, que me estás a falar dunha maneira tan enigmática..., ¡que nin que Lucifer volvese aos votos!
-Querido Seis, esta situación éche pouco menos grave cá de entón; tamén se trata dun recrutamento..., pero, neste caso, do propio Litis!
-Chacho, así e todo o que é igual, igual non pode ser, que ese pecador, aquí, na Eternidade, non ten influencias; nin de chegados a unha situación dubidosa, pois aquí non lle votará ninguén, que os eclécticos están todos no inferno, ¡per saecula saeculorum!
-¿Que non? Irmán, agarda e verás: estivo pedíndolles as muletas a tódolos coxos que chegaron con elas á Portería de Don Pedro. ¡Isto..., isto é coma aquilo do Virxilio: de stércore ennii!
-¡Ai, Colega, Colega, meu Fisga Fisgón, que desta fisgaches mal! Os escollidos adoitan tiralas no lume do Purgatorio, que ben sabes que ao pasar polo Dosel da Transfiguración recobran os membros perdidos, perdidos ou transplantados, ipso facto; ¡e a partires diso, ingrávidos!
-¡Ai, xa; pero que inocente es! O tal Aurelio bérralles do outro lado do abismo, segundo van achegándose á fronteira da Vida Eterna, para que llas arrebolen, que as precisa el, mentres espera. Para iso móstraselles aos novatos, aos recén transitados, con grandes acenos, retorcendo o corpo, facendo como que se cae; en definitiva, faise o coxipelas, e daquela, convencidos de que no Ceo non pode haber malicia, crenlle, todos, absolutamente todos, a feito. ¡Cousa tal...!
-¿Que dis? Esas próteses, o que é aquí, nos espazos celestes, non teñen función, e só lle servirán ao Litis para argallar con elas; se acaso para distraerse mentres agarda nestes Adros Pétreos. ¿É así, ou non? Remata dunha vez, que conseguiches intrigarme.
-Ese lioso, ¡máis ocorrente có propio Xudas!, foi escondendo, por detrás dese cirro que lle fai de peaña a Don Pedro, as caxatas e mailas muletas que lle lanzaron; e cando reuniu un feixe delas, daquela achegouse ao Santo Andrés pedíndolle permiso para facer cruces de ídem; ¿entendes? Cruces en aspa, de San Andrés, que llelo dixo en castelán. Ese Apóstolo, que o tomou por devoto, non só lle deu permiso senón que incluso lle pediu a un Cóengo de Santiago, a un colega que viña de capa pluvial, que lla deixase definitivamente, para que o tal Aurelio tapase as súas vergoñas, que tamén lle pareceu notar que rilaba nos dentes, ¡acaso cos calafríos dun suposto arrepentimento!
.../...