¿Pódese pasar? (4)

Aqueles Analistas, aqueles Inquisidores, aqueles Fiscais que vimos de coñecer, pecharon as portas do seu Laboratorio Analítico e tiraron dos cortinóns para que o resplandor do Ceo non lles impedise aprecia-las tebras da ánima de don Litis, que así, por ese alcume, era coñecido nos Libros de Admisión Celeste aquel prototipo dunha caste de mangantes que tanto abundou na nosa Galicia, polo menos ata a época da transición política na que empezou a estar mal vista a cacicada ordinaria, tradicional e crasa. De entón para acá os Operadores Locais saen das urnas despois dunha incubación de catro anos; quere dicirse que teñen outro enxendro e, sobre todo, cultivan outro enxeño, que aínda é un secreto de Estado por tratarse de técnicas sofisticadas, de imaxe, elitistas; tanto, que coido non se vulgarizarán ata que avance o XXI e se impoñan as listas abertas, séxase, desbloqueadas, que desas artes fálase pouco mentres viven os interfeutos; por respecto humano, supoño, ou acaso porque se espera, deles, deses Conseguidores, previsoramente, certas cuñas axeitadas ás necesidades de cada quen. Isto que segue foi o que apuntaron aqueles Investigadores da Auditoría Celestial, traducidas ao galego tódalas intervencións castrapas, que por certo foron abundantes:

-...
-¡Arriba España! Don Manuel, meu querido Alcalde, aquí lle amoso estas credenciais: Carné da Falanxe. Unha fotografía vestido de Alférez das Milicias. Estou marcial, ¿non si? Certificado de alumno distinguido, séxase, ¡cum laudem!, da Escola de Administración. Unha carta do Gobernador onde lle di, a vostede, si, a vostede, que a adhesión da miña parentela, maiormente miña tía, -fabricante en Noreña duns chourizos magníficos, homologados polo Soivre-, ao Glorioso Movemento, sempre foi..., iso, ¡inquebrantable, estática! E igualmente meu tío, un Camisa Vella, ¡daqueles de Vilagarcía! ¿Sigo? ¡Teño máis, pois teño méritos dabondo como para que me fagan Gobernador!

Con iso, con semellante alocución, o Alcalde de Churiz quedou impactado, ¡e sobroulle!, feliz e admirado con aquela adquisición, con aquel complemento, excepcionalmente titulado:
-¡Canta nobreza! ¡Ai, ho, coa metade deses títalos, e coas miñas influencias, xa sería eu, lo menos, Alcalde do Sáhara, que seica é o Concello máis grande de cantos temos, que por algo nos din os ideólogos do Partido que España é Unha cousa Grande, e tamén Libre, libérrima! ¿Non ve-lo meu caso? Fago canto quero, e só coa palabra, coa verba..., sen usa-la vara, que nunca precisei ameazar, a ninguén!

Don Litis, ou Litixios, a escoller, tentou aquel terreo para asegurarse de se o Xefe Local era efectivamente un as de bastos, que esas referencias lle dera un amiguete seu, un carca daqueles da Xefatura Provincial. Proseguiu, só que cun mínimo de cautela:
-Como ve, sonlle de fiar, así que fiarei ben fiado, do fino; quero dicir, coa clientela súa, que do seu nada preciso; ¡en absoluto! Neste distrito de vinte mil almas podemos vivir os dous, a pleno pulmón, ¡sen suar pouco nin moito! ¿Que, que me di? ¿Acoplámonos?

Don Manuel, que xa o iremos coñecendo, ademais de terratenente era un bo veciño, amigo do que máis..., ¡do que máis lle daba!
-Pola miña parte non haberá problemas, ¡sempre que respectes o meu couto! Así que empezaremos pola derrega: En público ti e mais eu tratarémonos de don, ¡como nos corresponde! Este é o primeiro dos Mandamentos da Autoridade, que mos ensinou o propio Gobernador, daquela..., ¡daquela que me escolleu, pola graza de Deus! O segundo é semellante ao primeiro: ¡Tratar aos Cregos mesmo, mesmo, coma a ti mesmo! Tamén mo dixo aquel Gobernador; e para máis consello engadiu que desde as liortas de Franco co Cardeal Segura, "en España non hai mellor seguranza". A partires diso, nós redactamos tódolos Mandamentos; ti e mais eu. Mellor dito, eu douche as ideas, e ti repárte-las comas, as comas e mailos tiles, que naqueles exames patrióticos..., iso, que non había tempo para chanta-las vírgulas, e logo que para algo están as Secretarías Letradas, ¡digo eu!

Aquel Técnico tan técnico era que nunca esquecía unha peza:
-Manuel, fáltanos un resorte, unha precaución: ¡que aínda non falamos dos Concelleiros...!

O Alcalde riuse, a pracer, co seu riso aberto, bonachón, que por tal o tiña o seu Párroco - Arcipreste. ¿Quen mellor para opinar do seu Gran Edil, do seu Commendatore, que o psicanalizaba anualmente, polo Precepto?
-¡Ese problema é meu! Aquí son o Alcalde, por obra e por graza de Deus…; de Deus, e tamén do señor Gobernador, por suposto, que non serei eu que o faga de menos! Ti es o meu Secretario, ¡por obra e por graza deses estudios, deses certificados, desas recomendas...! E logo están os Concelleiros…; en efecto, eses Concelleiros do nabo engurrado..., ¡pero están ao remate da corda, do cinto, chegando á fibela! ¿Concelleiros? ¡Boh, eses son os meus lexionarios; coma quen di, o Tercio, as lexítimas curtas...!

Litis aproveitou para darlle unha enxaboadura:
-Certo é, e razoado está; ¡propio dun Alcalde competente, dun home excelso, unxido pola graza de Deus! Pero, ese Terzo, o familiar, maiormente nalgún Concello desta bisbarra, seica deron murga, co bombo e cos pratos...; ¡en plural, que nada de prato único!
-¿Os do Terzo? ¡Boh, eses tamén os presido eu, eu mesmo, que che son cabeza de Familia, Numerosa e con título!

Aquí mesmo, neste punto, cortouse a primeira daquelas cintas, daqueles vídeos biográficos, anímicos, que na presentación non se falara máis nada; ¡nada importante, que para toma de posesión foi abondo! Pola familia do Manuel, á diferenza dos anteriores, aquel Secretario nin preguntou, que non é boa dialéctica mesturar as churras coas meiriñas. ¡Non lle preguntou ao Manuel porque xa lle preguntara ao Comandante do Posto da Garda Civil, para o que tamén trouxera un mazo de credenciais!

No arquivo persoal, no confidencial, no daquel Sarxento mostachudo, ¡tan eficiente coas caxatas de refillo!, había constancia, confidencial, de que dona Mabel, Mabeliña para os íntimos, era amiga dos amigos, ¡á súa maneira! Amiga de facer favores con tal de que o don Juan da quenda levase gravata, e a invitase a café, polo menos a café, de cando en vez, tal que no Parador de Portomarín, ou no de Ribadeo, canto máis lonxe, mellor, nas ocasións, frecuentes, nas que o ínclito don Manuel se ía a Madrid, dicíase que ás xestións propias do seu cargo, ou sexa, a bailar, alternando con certas bailarinas, correspondentes, gueixas, de boa parte da alcaldada española, ¡por tempos!

"Alternancia" para o Alcalde de Churiz era sinónimo de vacacións pagadas, claro está; principalmente do capítulo da conta "B", aquela dos Gastos de Representación, que se nutría dos, "Teña, mil pesetas, para un café..., e mil grazas. ¡Desculpe polo pouco, pero é que este ano..." De sobremesa, extratipos; en metálico, sen retención fiscal. Extratipos das contas bancarias nas que se adurmiñaban, ¡ou extraviaban, definitivamente!, os Presupostos descarreirados, os desafectos, os conseguidos oralmente; ¡daquel xeito ou doutro, pero sen papeis!

Pola súa parte, aqueles Fisgas, técnicos en gardar e en escudriña-las ánimas, instalaron as cintas do Caso para estudalas coidadosamente, pero con certa indulxencia, deténdose con particular atención nas que aquí se refiren, de seguido.

O enigma está na localización dese Churiz, e mirade que presumo de coñecer todo Galicia, e parte do estranxeiro, desde o Navia á Fisterra, e de Tui ao Bierzo, pero, nada! Fracasado na miña xeografía, consultei con sete sociólogos, ¡hainos por milleiros, case tantos como avogados!, pero todos me dixeron que para iso, para esa localización, non hai compás; que casos semellantes déronse, moitos, lo menos, lo menos, en 303 Municipios deste país, desde aquela Guerra Incivil ata que foi amencendo esta Democraciña, tan tenra e tan inxenua a pobre que arestora aínda está no seu barrelo, na súa caneta. Ítem máis: dixéronme, pero neste intre non me lembro quen foi, que as gorgas abrollan, a menos que se traten estas terras tan débiles e tan proclives, de natureza caciquil, unhas por comenencia e outras por pura necesidade, co herbicida "ombudsman"! Engadíronme, a título de bo consello, que, polo si ou polo non, se quero ser feliz, que vote, que pague os trabucos relixiosamente, e que cale, que a Democracia Inorgánica, esta rapaciña coa que casamos, xa de segundas, tampouco sae de tanta honra como dela se esperaba, que por algo, ¡por moito!, a Igrexa non a acepta de boa gana, non a goza, ¡polo menos na Curia Romana!

¡Cámaras, acción!
A tal momento na Auditoría Celestial xa non sopra nin a máis leve aura. Aquel Sector entrou nun paroxismo revisionista, nunha retroacción rotunda, acelerada: Tanto o Fiscal, Frei Marcos, coma os Fisgas, están atentos aos vídeos da ánima do tal Litis, concentrados, absortos, sopesando tódalas súas actuacións, as directas e mailas indirectas. Como escena visible, aparece en pantalla un interior da Consistorial de Churiz; bastante cocho por certo suposto que as mulleres da limpeza, coa paga do Concello como única retribución e sen outro estímulo, reparten o seu tempo entre a Consistorial e mailo pazo do señor Alcalde, así que é doado deducir en cal dos dous sitios prestan máis atención.

-...
-¡Señor Secretario, con permiso! ¿Pódese; pódese pasar?
-¡Pase, Oficial; pase! Casualmente ía chamalo eu porque é propio que nos coñezamos a fondo; ¡cómpre que sexamos bos amigos!
-O que é por min non queda, señor Secretario. Xa sabe que me chamo Ramón, pero como me criei aquí, na propia Vila, e todos me coñecen, daquela dinme, así, nun abuso de confianza, Ramonciño, nada máis que Ramonciño, que a xente élle macanuda: das un dedo e trábanche a man..., toda, enteira!

O Secretario, á vez que lle apertaba aquela manopla, os cinco; tanto, que case lla arrinca; ¡afectuosamente, por suposto!
-Iso será porque lle ven un carís honrado. Ou moito me equivoco, cousa que só me ocorre de Pascuas en Ramos, ou teno; ¡iso, carís; carís e carisma, todo xunto, asemade!

Ramón, que de afagado medrou un palmo, transixiu, humilde:
-¡Tanto coma iso...! O que lle podo asegurar é que cando se presenta a ocasión de facer algún que outro beneficio, digamos, municipal, ¡por min non queda! Considere, señor Secretario, que teño cinco fillos; e como os haberes dan pouco de si para tantos deberes, que o señor abade manxa do que canta..., ¡xa sabe, cada un á súa manxadoira, á que teña máis preto de si!
-¿Como? Non se escorra, non se vaia polas pallas, que Don Manuel faloume de que vostede xa herdou, precisamente do Alcalde anterior; ¡moito, montes e mourelas, leiras e penelas!
-Tiña que herdar, señor Secretario, ¡á forza, por imperio legal que se di! Era sobriño seu, concretamente o da casa, ¡que é como se pon nas notas necrolóxicas! ¡Por parte, afillado! Pero non vaia pensar que xuntou tanto como pregoan eses envexosos do alleo, que naqueles tempos os Presupostos éranlle..., ¡frugais! Por parte, tivo que facer aportacións, cum quíbus, para contribuír ao esplendor de moitos actos, fosen públicos ou secretos, que onde non, daquela..., ¡daquela non houbese chegado a vello, dacabalo desta poltrona, da municipal, tan falsa que é!

Aquel home, ¡ou o que fose!, aquel Litigueiro, polo que se ía vendo nos vídeos da súa conciencia, talmente parecía que o educaran nun Colexio da Santa Inquisición: enxoito do corpo e frío do ánimo; as paixóns íanlle por dentro. ¡Escasas, non; controladas, si!
-¡Querido Ramón, xa me decato de que vostede é humilde; xa! Por exemplo, estase esquecendo de que ten dous lugares, dous casaríos, ¡con caseiros! Aquí, neste municipio, poucos o igualarán...; ¿si ou non si, señor Oficial?

Ramón, bastante intuitivo, a tal intre deu en rever, que motivos tiña, pois, á parte daquel sonsaque inmisericorde, estaba cara ao sol, cara a ventá, que boa precaución tivera o Secretario poñéndose el mesmo de cu para a luz, para o sol, que así lle ensinaran na Escola da Administración Local: "A luz, por cortesía, toda aos ollos do súbdito..., ¡para desintegrarlle a personalidade, que de paso esfarélaselle a dialéctica!".
-¡Boh, iso pouco é! -Explicouse. -¡Total, o de meu pai e mailo dese tío! Entre os dous caseiros, se non fose o que eu angazo aquí, no Axuntamento, daquela pouco xuntaría; ¡nin para mante-las sete bocas! Sómoslle sete, sete patriotas, señor Secretario-Interventor; téñamo en conta no seu comedeiro…; quero dicir, nas contas desta Casa, desta Casa que só debe ser pública para os de fóra, ¡cousa que sempre se fixo!
-Ben; pois, daquela, xa o sabe: a facer méritos, e a portarse, que un dos meus deberes como Xefe do Persoal é o de velar pola súa moralidade, pola pública; en recta Administración, que se di; por ende, os gavilleiros das gavelas, das outras, das que non sexan gabelas estritas, teñen que ser prudentes..., ¡só perigo dun cese fulminante! ¿Entende este consello tan..., amigable? Nese caso, escriba no seu entendemento, cen veces: ¡Deus débit, Deus ábstulit!

O Oficial seguía revendo, minguando, ninguneándose a si mesmo diante dun Secretario tan excelso, e á vez, tan perverso e tan protervo:
-Iso non irá por min, señor Secretario, que eu, xa ve, cinco fillos; ¡e todos meus, que por aí, noutros casos, pode haber dúbidas!

A todo isto, Aurelio deulle unha finta dialéctica, ¡para que os cravos afondasen nas mans do crucificado, para que as cousas quedasen claras! De paso, aproveitándose daquel intre de debilidade provocada, de confidencia do seu Oficial, deulle outra volta á parafusa do seu sometemento:
-¡Ramonciño, comigo non xogue, non xogue ao galego, que eu, aínda que veño de fóra, estou dentro, que nacín nas Españas! Por certo, falando dos de dentro que aos de fóra xa os irei coñecendo, cos anos..., ¿que tipo de persoal temos aquí, na Consistorial? A súa obriga, tanto a moral como a material, é informarme, minuciosamente, rigorosamente, ¡sen reserva mental!
.../...