O labrego silandeiro

O sacho pregunta polo seu dono e a horta tamén. O derradeiro labrego fuxe da soedade e o agro remata, só tamén, camiño dunha vila de menciñeiros. A barbarie, ou a sinrazón, amortiza ós vellos sen misericordia. O mundo leva tempo xirando ao revés e ninguén se pregunta onde para. Non importa. Agora Deus está feito de billetes e a dinámica do mundo é tan oscura que un pensa que foi feito para non comprendelo.

Agora ise agro, que foi o noso pan,trocouse nunha febre de patacas xeadas e mazás pintadas con aerosoles. O vello cala. O dil é a poesía silandeira. A il ninguén lle pregunta polo viero da sociedade e agarda, na antesala do Alén, un camiño ignoto. Está afeito á dor e a perder o corazón esfarrapándose. Naceu no eterno desprezo, na ínfíma consideración, na marxinación social dunhas crases sociales altivas e ignorantes.

Il naceu para calar. Por iso, agora que o o pobo se trocou no seu asilo, non fala e afaise a vivir no silenzo e na desconfianza. Non, a desconfianza non é un defecto, senón un froito das decepcións. E diso sabe un cacho. Do desprezo dos xatos, do precio das fabas e do cativos ingresos para poder pagar a agraria.

Afíxose a calar e, aínda tendo carraxe, remoe a língua porque il non entende que na bolsa se subasten colleitas e produccións enormes de maíz ou trigo. E il sabe de medio ferrado e pouco máis. Pero sabe sachar, e non comprende que o bróker se enriqueza dise xeito. Tampouco eu. E entón tampouco entende nada cando lle falan de xustiza social nin da fame no mundo. Esta afeito a calar, e todo o seu luxo é volver a aldea e ollar, con bágoas na ialma, aquelas leiras, a caseta do can, aquelas pedras, aquelas tellas, hoxe caídas, do que foi o seu lar. Un lar de leite fresca, de pan de millo, de caldo quente e peras na pereira.

O seu arte, aquel xeito fino de curiosear a casa, o seu cabozo, as súas plantas- ¡qué fermosas eran aquelas rosas e que ben ulían!- e tamén quedaron soas as súas leiras, onde a súa Carmen alindaba nas vacas namentras estudiaba. Todo esmoreceu.

Canso de loitar, pasa agora por ser enxugado pola choiva, o tempo e a indolencia allea. E o labrego recorda os ladridos do Sil, o seu can, que morreu por comer osos de pito; e lembra o día da malla, como carretaba no trigo e duro que era o traballo; e bota de menos as andórmenas da súa veciña Alicia e a graza que tiña coas súas conversas. Tamén -volve ao lar para iso- recorda as conversas mudas coa Lúa e o seu sorriso de compresión. E tamén que alí foi feliz á súa maneira bicando os ollos daquela Virxinia, a súa dona, hoxe flor do camposanto. E deixándose levar outra vez pola nostalxia, alí está, naquela noite de lúar do vrau, farto de traballar, comendo un acio de uvas ó carón dos seus.

Tempos, intres, de felicidade, alleos ás penurias da vida. E recorda ver brincar ós seus fillos, hoxe tan lonxe e tan afeitos a outra vida que non saben que son xoguetes da roda da explotación e a picaresca. Pero é o que hai, ¡maldita sexa isa realidade! E a il ¿fálanlle de esclavitude? A il, que nunca atopou un oído que o escoitara, nin unha persoa que o defendera, que só coñeceu ó seu derredor larpeiros da súa colleita. A il, a quen engadaban con fermosas verbas de comprensión, namentras camiñaba cós pitos para o cacique valedor no pobo. Sí, ise que tiña amigos e posibles e sempre aparecía o día do patrón coa súa prole para arranxar con todo o comible e bebible que se puxera por diante.

Il sempre calou. Non, non é valiente, iso déixao para Breogán e outros contos. Il só é coitado, teimoso e coñecedor de que sempre perde. Mais o labrego galego, mal que nos pese e a pesares noso, leva no ADN a derrota. E, se vive acó, nista Galiza, onde o mar é veciño, é porque nos tempos idos foi expulsado ata o Finisterre. Pero, a máis, o labrego galego pode ser anfibio. Só a fame descubreu os percebes, as lapas e os mexilós. O labrego se tén que ir ao mar, vai; se tén que traballar na mina, vai; se ten que emigrar, xa ves… Ata emigra a xeneración de estudados.

Pero o vello é silandeiro. Que ninguén lle pida solidaridade porque esgotouna; que ninguén lle pida cartos, porque sempre o esquilmaron; que ninguén lle pida o voto, porque non cre neles; que ninguén llefale de Deus porque aínda non o atopou; que ninguén llefale de callos porque deles tén feito o corazón; que ninguén lle fale de esperanza, porque a súa era morrer cosfillos cerca do lar e todos viven lonxe. Que ninguén lle fale de berrar porque os seus soños tamén esmoreceron no duro camiño; que ninguén llefale, porque está cheo de oir falsedades e na ialma no lle cabe máis dor.