Irmandade Xurídica Galega

O próximo día 1 de xuño a Irmandade Xurídica Galega celebrará a XII asemblea anual na cidade de Pontevedra. A constituínte tivo como escenario a vila de Celanova. Despois foron escollidas sucesivamente outras cidades e vilas para homenaxear a egrexios xuristas comprometidos coa causa da galeguidade.
A tradición xurídica galega, que está ben representadas en avogados de sólida formación humanística, é descoñecida por inxentes promocións de profesionais do dereito formados nas aulas da facultade de Dereito compostelá, e despois, coa segregación das universidades, nas súas homónimas de Vigo, Ourense e A Coruña.

No século XVIII foi figura sobranceira Bernardo Herbella de Puga, autor do “Dereito práctico da Real Audiencia da Coruña”, que pretendía poñer en coñecemento dos avogados e xente do foro, “os estilos tan enraizados en prácticas, usos e costumes seculares, que é preciso coñecer para acomodar as súas actuacións ás características peculiares e físicas de Galicia”. Outra figura, pero xa no século XIX, foi José Pérez Porto, considerado como o autor que mellor estudou o dereito galego, como recolle o autor da “Historia do Dereito de Galicia”, o profesor Rodríguez Ennes, que debería ser de obrigada lectura para os futuros xuristas.

Esa tradición había ter o seu momento de esplendor, tempo despois, cos xuristas das Irmandades da Fala. A todos eles dedicoulles a Irmandade Xurídica Galega un volúme que foi presentado na asemblea anual celebrada en Monforte de Lemos co gallo do centenario da fundación das Irmandades e homenaxe a don Manuel Banet Fontenla, que tivo notaría naquela vila. Do seu compromiso coa lingua galega quedou moita obra escrita na que denunciou “a incomprensible pragmática dos Reis Católicos que obrigaron a dar todos os instrumentos públicos na fala de Castela”.

Coetáneo foi Salvador Cabeza de León, profesor da Facultade de Dereito e primeiro presidente do Seminario de Estudos Galegos.

Decisivo foi tamén Porteiro Garea profesor no mesmo centro, e do seu auxiliar na cátedra, Peña Novo. A nómina complétase con Roberto González Pastoriza, os maxistrados Sebastián Martínez-Risco,Fermín Bouza Brey e Ramón Carballal Pernas. Un núcleo importante de forxadores da galeguización xurídica dos que queda constancia na numerosa bibliografía publicada e monumentos colocados en rúas e prazas que perpetúan a súa memoria, promovidos pola Irmandade Xurídica Galega.

Este ano homenaxearase a Xosé Fariña Jamardo, outro xurista que foi secretario xeral da Deputación de Pontevedra e Oficial Maior do Parlamento de Galicia, autor dunha prolífica obra literaria e de investigación en lingua galega.

Este labor ininterrompido da Irmandade Xurídica Galega conseguíu aglutinar a trescentos operadores xurídicos e funcionarios xudiciais nunha auténtica lexión de galeguizadores, que será ampliada con máis de vinte novas incorporacións.

(Xosé González Martínez é Presidente do Foro E. Peinador).