.../...
Aisa toma o mando. A dedicación que lles esixen os estudios pola UNED, saturando o horario que tiñan libre, obrigounos a delegar en Aisa a maior parte dos seus afáns
domésticos: cociña, compra, recados, chamadas, limpeza
; ¡menos comer pola súa man, case todo: un Ama de Chaves no século XXI!
-Aisa, atréveste a rexernos esta casa, este fogar, máis ou menos coma se fose teu propio?
-Señora, estame parecendo que aínda non me coñece, con tres anos que levo aquí en Lugo, entre a súa casa e maila de súa nai. Se domino a súa lingua máis ou menos coma unha señorita universitaria, quere dicirse, ben, mellor que moitas do país que o fan traducindo directamente do castelán, palabra a palabra e non na súa construción propia, por ser a lingua na que pensan habitualmente
, eu, servidora, non son digna de terme por intelixente?
-Muller, non quixen ofenderte, pero, con iso de que te pos ese khimar tan a miúdo, coidei
, iso, coidei que seguías envolta nos teus atavismos! ¡Desculpa, que non volverei a pecar!
-¡Para que logo digan que non hai racismo en España
! Señora, Xulieta, se me concede un chisco de atención voume quitar o khimar, pero non este de tela, senón o da miña intimidade persoal, e fágoo para que me coñeza a fondo
, por un se acaso! Comezarei explicándolle
, mellor dito, xustificándome, xa que tanto escandalizo, de paso que se me ignora: O vulgo atribúe a precepto coránico isto de medio escondernos, aínda que outros din, que xa o teño oído, que se trata de que o varón musulmán, machista e dominante, quere taparnos para evitarlle tentacións ao seu próximo, pero non é así pois o Corán non prescribe rotundamente o uso do hiyab, e tampouco os outros tipos de vestimenta recatada, senón que simplemente ordena a modestia, a decencia e mailo pudor á hora de mostrar pública e pudicamente o corpo
-Aisa, perdoa que te interrompa, que todo isto interésame, pero tes que comprender que, como a invasión árabe non afectou, ou case nada, á antiga Gallaecia, todo por aquí sabemos pouquiño de vosoutros, tan pouco que incluso os soldados que ían a Marrocos volvían sabendo tan só que era perigoso chapar cunha mora porque
, porque lles pegabades o mal africano, a sífilis! Pero ao que vou: Prefiro as túas leccións a este mamotreto que teño nas mans a tal momento, con todo ser, nada menos, que unha tradución da célebre Economía de Jenofonte, un auténtico precursor, que xa naqueles tempos se ocupou de analiza-la vida práctica e familiar. Recoñezo que nada ou pouco che podo ensinar, pois para ti os meus problemas de Dereito e de Economía soaríanche, como pouco, a chinés; en cambio, ti, apórtasme unha daquelas tres culturas de Toledo, tan estimadas en tempos...
-Señora, agora vou ser eu, eu mesma, a interruptora, e así comezo a quitarme o outro velo, o que antes mencionei, a da miña personalidade: ¡Tamén lle son Graduada en Dereito, en Dereito Coránico!
A estupefacción de Xulieta foi tan grande que, medio en veras medio en chanza, sentouse na butaca que tiña máis próxima:
-¿Que me dis, que me deixas pampa; estás de chanza, non si?
-Nas cousas do ser, do estar, e do saber, non caben chanzas. Comecei asistindo á Escuela Coránica Sidi Embarek, de Ceuta, e despois, no propio Marrocos, ás universitarias onde se estuda o Al Qurán como fonte de Dereito no Islam, xunto aos hadices, etcétera.
-Daquela, ti, aquí en España, estás de espía? ¡Dime a verdade! E díxollo en serio.
-¡Algo así, pero estou expiando, que non espiando, o meu exceso de afouteza para os tempos do meu país e da miña crianza: anticipeime aos tempos, xa digo, así que regresarei, para exercer, cando as Letradas comecen a ter clientes no Magreb! Voume especializar en divorcios, vulgo papelas. ¿Díxenllo claro?
-Muller, tan claro, que me deixas abraiada. De aquí en diante, con que autoridade vou mandar en ti, nesta colega á que tiña por criada?
-¿Mandar? ¡Iso nunca! ¿Vostede manda no seu home, ou á viceversa? O concepto de ordeno e mando estalle superado; a estas alturas da nosa civilización, tanto da súa como da miña, o que procede é dirixir
-¿Dirixir? Xulieta, que seguía sen capiscar.
-¡Exactamente; indicar a dirección na que se desexan as colaboracións, sexan persoais ou profesionais! Vostede mesma, con respecto ao seu home, non sempre fai o que lle pide o corpo, senón o que lle indica a alma, o espírito, aquilo que sexa, ou lle pareza, máis conveniente, máis axeitado para unha grata convivencia. O seu Romeu fai outro tanto con vostede, ¿non si? En calquera dos casos, aquel que rompe as regras deste xogo civilizado, convivencial, ten dúas opcións: corrixir o seu rumbo, ou irse coa música a outra parte, desentoar noutra parte. ¿Está conforme?
-Querida Aisa, querida mestra, boa a fixeches comigo, en miúdo compromiso me metiches, que agora teño que facer outra carreira, a terceira, a da Convivencia Harmónica entre distintos credos, razas e civilizacións! Daquela, ¿que lle fago ao meu racismo?
-¡Eu tamén teño algo, algo non, moito, moito que aprender de vostedes, así que, o dito, pola miña parte a convivir: vostedes, de presente, dirixen, e eu acato..., sempre que me siga interesando o trato, o trato e mailo flush. ¿Vale?
Xulieta deulle unha aperta de auténtico irmandamento, que é a mellor forma de selar os pactos.
-.-
-¡Isto si que é fecundar! Xulieta, apurando un té, un daqueles tés mentolados que lles preparaba Aisa.
-Rapaza, déixate de chanzas, que seguimos tan a monte coma
, coma os nosos tocaios de Verona!
-¿E logo, que esperabas, tratándose dun Montesco? Es tan montaraz que as túas árbores, ¡as túas!, non che deixan ver o bosque. Dereito fixémolo por separado, sen outros medios, sen outras achegas que non fosen os libros, os libros e mailos profesores, pero nisto da Economía tanto economizamos que nos fecundamos, reciprocamente; ¿ou non é fecundación que che axude a estudiar, a interpretar, a comprender, e ti outro tanto comigo? Máis che digo, que estou comezando a admirar aos alemáns pois nunha inmensa maioría estudian e traballan, ou máis exactamente, traballan para poder estudiar. Isto noso, ademais de pracenteiro, que por algo é unha fecundación, recíproca, minóranos os aburrimentos, e por ende, os nosos altercados, que comezaban a abundar.
-¡Gústame esa idea! Se algún día son xuíz voulles recomendar ás parellas en discordia que traballen máis e que rifen menos. Estoume lembrando que nos primeiros anos do franquismo
; ¡non o vivín, pero contáronmo!, como os presupostos
, ¡que nin Presuposto facían! Como a recadación, digo, non chegaba nin para pólvora, que ata obrigaban aos soldados, nas prácticas de tiro, a recoller os casquetes dos disparos, as autoridades locais estableceron unhas colaboracións físicas ás que chamaban Prestación personal; ¡e resultaban, vaia se resultaban! Agora, en plena crise económica, podía funcionar, podía ser útil, un sistema análogo, tal que obrigarvos ás mulleres sen fillos a dedicar algún que outro fin de semana a coida-los nenos das outras.
-¿Como castigo por non ter fillos? ¡Que te vexo vir
! Non está mal, pero eu faría un complemento: Que a cambio do meu sábado, no outro, no que lles tocase coidalos, a elas, me prestasen o seu maromo, o seu marido, para complementar, que iso sería equitativo! ¡Do ut des!
-¡Xa! ¡Agora me explico aquel namoramento fulminante da moza dos Capuleto: Ás Xulietas válenvos todos, con ou sen anteface, con careta ou sen ela!
-¡Se dubidas da miña fidelidade, aí tés a porta!
-¡Muller, que o dixen en chanza!
-¡Estes do monte
; Montesco tiñas que ser! E menos mal que non es único, que non es a excepción no teu xénero, que ben sei que, Ab uno disce omnes!
-.-
Tan farto estaba Romeu daquelas pullas, que se do monte, que se montesco, que aquel sábado propúxolle á súa Xulieta:
-¿Non din de nós, destes retortos do Dereito, que en todo preito o primeiro que deben facer os litigantes é acudir á fonte limpa?
-Tamén o teño oído, e coido que se refiren ao estudo documentado dos casos, xurisprudencia aplicable e todo iso. Pero hai outro dicir que circula aquí por Lugo, neste Lugo dos xurisconsultos romanos, que tamén é filosófico: Avogado é aquel amigo que coida, que garda, os nosos bens para libralos do noso inimigo, séxase, para quedarse con eles! ¿Váleche?
-¡Frío, frío! Os meus entregos, aqueles romanos, tan pragmáticos, chamaban fonte limpa aos conselleiros de conciencia, aos que daban, e sabían dar, bos consellos; non te confundas! O de acudir aos xuristas viña despois, si, e so si, o consello recibido fora limpo, inmaculado. Diso aínda queda algo aquí por Lugo, dentro e fóra de murallas, pero agora, de escarmentados que estamos, de tanto conselleiro indocumentado, indocumentado ou falaz, aquel que se ten por lesionado nos seus dereitos o primeiro que fai, antes de pedir consello, é disfrazarse de contrario, e despois
-¡Canto máis vello, máis críptico te fas! Interrompeuno Xulieta.
-É que
, ¡o frade sabe máis por vello que por frade! Pero aínda non rematei o
, ¡o meu consello! O primeiro que fai, o primeiro que debe facer un destes descendentes dos romanos, é consultar o caso poñéndose no lugar contrario. ¡Disfrace, en definitiva! Mire, señor, o que me está pasando alí cun veciño
Acto seguido, a ser posible no mesmo día para que non se lle esquezan as palabrotas, non as do seu Letrado senón as do Letrado do seu contrario, entón, e só entón, é cando acude ao del, ao de sempre, pero
, sen o disfrace anterior! Agora o de, Mire, señor, o que me está pasando alí cun veciño
, xira cento oitenta graos, do Norte ao Sur, e á viceversa.
-Romeu, ¿de verdade, iso fan? ¡Estes do monte, estes rurais, que todos parecedes de Montecubeiro
, non hai por onde collervos! Por algo aos coellos do monte se lles chama lebres, aínda que non o sexan!
-Ceíño, hoxe vouche ensinar outra cousa, outra máis, dentro do mesmo contexto: Aquí en Lugo-Lugo estades obsesionados con que o voso polbo, este polbo do San Froilán, é o mellor do mundo, e algo diso é certo, pero aínda sabe mellor ao aire libre, tal que na fragor dunha feira. Mañá, que a teñen en Meira, propoño darlle un descanso á nosa Aisa, ¡que incluso traballa nos seus venres!, e levámola connosco para que se empape doutros olores; pero tamén o fago por nós mesmos, que estamos fartos de vivir neste Magreb de Lugo: atai con menta, cuscús, perfume dese do Rêve d´Or, etcétera. O desexable sería que tronase, para saciala de ozono queimado, pois o de Meira cheira mellor có botafumeiro de Santiago!
Aceptáronllo, as dúas, pero cunha condición, que el iría diante, cunha viseira azul, e elas atrás, de señoras con chofer! Como ir a Meira desde Lugo nun Jaguar é menos aínda que peripatear a muralla, resultou que á chegada aínda non fixeran apetito, e unha feira sen apetito non é feira nin é nada!
-Mentres cocen ese polbo, e asan ese churrasco
-Propuxo o chofer, pero Aisa:
-Eu de churrasco, nada, xa o saben, pois a saber quen e como sacrificaron ese animal!
-Non hai caso, que ti comes polbo, pero polbo de Meira, que trouxeron ese costume aqueles frades do Císter
, así que é santo, dámolo por santo, e véndeno coma quen vende indulxencias! Agora, aquí, non hai frades, pero deixaron a súa civilización, particularmente a culinaria. Tamén hai quen opina que non só lle atenderon ao pote, senón, e tamén, á pota
, aquilo da primae noctis! Pero, ao noso: En vez de esperar cheirándolles este fume das caldeiras, vouvos levar á fonte limpa
, ¡segundo é uso e costume entre galegos!
-¿Para consultar, que, señor Letrado? -Xulieta, desconfiando dos letrados
, porque o era!
-¡Para beber, encanto! Imos subir ao Pedregal da Irimia, que alí, de tan limpa que é a súa auga, non se precisa pasala pola depuradora de Lugo. ¡Imos á fonte limpa, á previa,
á auténtica; esta vez, si!
Aisa, abraiada ante o espectáculo grandioso, inesperado, do nacemento do Miño:
-¡Oh; Alláhu Akbar! ¡Que grande é a túa obra, Señor! Velaí un natalicio no que da criatura óese o seu balbucir, pero non se ve nacer! As pallas do seu berce son unhas rochas monstruosas. Un río grandioso que emerxe nas inguas dunha serra meirega, brumosa. ¡Este é o meirande dos meigallos desta Galicia meiga! E todo iso por obra e graza dun milagre, sen dores de parto
Romeu, contaxiado daquel pasmo:
-¡Si, muller, que estas si que son augas limpas, nítidas, purísimas, tanto, que só lles atopo imaxe, semellanza, parangón, nos ollos cristalinos da miña Xulieta, unha muller encantadora, un feitizo, que debeu nacer coma o Miño, saíndo, vindo ao mundo, caladiña, caladiña pero risoña
, cando quere! O malo é que, tamén a imitación do Miño, foi atopándose con feísmos no seu descorrer vital, un deles aquel vulgar Romeu, máis feo que un oso, aínda que tamén se di que, o home e mailo oso, canto máis feo máis fermoso
; aquel Romeu Montesco co que se cruzou nas aulas de certa Facultade cando levaba, ela, un tomo repugnante de Leis Civís Substantivas debaixo do brazo, tan pesado que, ¡miña pobre!, de ter cerca a lagoa da Fonmiñá, alí o tiraba! ¡Que se lle vai facer, que tamén Xesús, con toda a súa divindade, veu parar a un portal, a un portal no que tan só a vaca o procuraba quentar cos seus bafos, mentres unha mula, ¡que mula tiña que ser para facerlle o que lle fixo!, lle comía, se apropiaba das pallas que lle facían mulida naquel presebe dos arrabaldes de Belén. Pero, ¡e menos mal!, deseguida viñeron os pastores
¿Por que, Señor, por que non veñen ata aquí os pastores desta serra meirega, como fixemos nós, para adora-lo Miño? ¡Debe ser que están aí abaixo, na feira, vendendo as ovellas en vez de ofrendarllas ao río!
Xulieta, tamén contaxiada, que non hai nada tan pegadizo, tan contaxioso, coma o gozo exultante dun parente:
-Pastores somos nós, que ata aquí viñemos, e aquí estamos, cunha secretaria nada menos, pois esta Aisa, aínda que non veu de Oriente, do Sur si, e aquí a temos, connosco, para levantar acta, para dar fe de que acudimos bona fide, a este parto solemne, ininterrompido, sexa inverno ou verán; un parto sen queixumes, pois para queixumes deste país chegaron aquelas dos piñeiros de Pondal!
Aisa, que estaba desexando que calasen para engadir as súas
, preces?
-Foi unha omisión non trae-la miña baglama, tan ben que a sei tocar, e tanto que a merece esta danza da auga, brillante e saltariqueira. Aló abaixo, no meu Magreb, ¡que os españois confunden con magreo, que tamén o hai en Marrocos pero chámaselle doutro xeito!, temos un río, e como tal, parente deste pois aínda conserva o apelido parental, inicial, Lukus, pero nace nas calores rifeñas, cerca da romana Volubilis, e non coma este desvalido, que optou polas friaxes dunha morena glaciar.
Romeu, tocando palmas a falta duns crótalos:
-Tes razón, digna embaixadora, que por algo estás aquí, coa embaixada do teu Lukus. Viñeches, ¡a moita honra!, para honra-lo noso Miño, este neno das moreas; e mandáronte, elixíronte, precisamente en concordancia co caso, co acontecemento. ¿Quen mellor pode honrar a este neno das moreas que unha morena magrebí? ¡Abrogándome a representación miñota neste tribunal da Natureza, grazas, mil grazas miña testemuña da Defensa!
Xulieta, a pragmática Xulieta, ¿ou que rapaza pode haber máis pragmática que unha Licenciada en Dereito que se preocupa de enderezar a súa formación con un baño de ciencia económica?
-Queridos comensais, futuros comensais: Despois deste pemento serrán non se vos ocorra poñerlle picante ao polbo meirego, nin botarlle viño a esta auga prístina, orixinal, libre de pecado
, aínda!
¡Boa a fixo, pois coas lembranzas manducatorias espertaron daquel soño breoganí, en particular o fillo de Breogán, pero algo tamén a invitada, aquela ilustre filla de Agar. Metéronse de novo no Jaguar, e Romeu prendeu a chispa eléctrica para rodar por aquela pista, estreita pero alcatreada, ¡co fermoso, co romántico, que sería baixar andando, do Miño en pos! Rodaron á présa, pero aínda así chegaron tarde, pois a xente do rural come cedo, que tamén cedo se levanta, e menos mal que, por tratarse de señoritos, ¡uns señoritos cunha secretaria morena!, non tiveron do de requentarlles o polbo sobrante, e de atizarlle ao braseiro do churrasco, pero o polbeiro ben que os advertiu para que non volvesen a pecar, pois alí en Meira, o que chega tarde, nin oe Misa nin come carne!
-¡Pero o polbo non é carne
, ou si? Aisa, dubitativa, sempre fiel ao seu Al Quram.
-¡Pescado tampouco! Isto que lles estou requentando é un
, un cienfalópodo, que así lle chama o noso Pelúdez, ese sabio de Lugo! Aclarou aquel polbeiro, un auténtico chef de mar, terra e aire.
.../... Gómez Vilabella, Xosé M.
