Os pozos dan máis que auga

Relato para adolescentes namoradeiros
Chove miudiño trala xanela da sala de estar! Estou cansa e penso en todo con tal de ignorar os apuntes de cálculo de estruturas que teño entre as mans. Pero non podo! Ao tacto semellan espiños que turran por comunicarse coa miña conciencia para aguilloarme de cando en vez o ánimo. Penso en metelos no frigorífico ou anegalos na bañeira para que deixen de berrarme, pero coido que nin con esas o conseguiría.

Non me considero mala estudante pero sempre me atrae estudar aquelo que menos presa ten, e o exame con don Fernando Aguiar espérame puntual o luns a primeira hora da mañá. Paso as follas coa mirada ausente, reméxome inqueda na cadeira da cociña e non me decato de que por moitas voltas que lles de van permanecer indiferentes aos meus intereses. Nótome algo “depre” e non sei por que. Será o tempo!

Pensar que aínda me quedan tres días para preparar a materia fai que o cerebro se dedique a pasear a través do libro da memoria. E fíxeno engorde, como saboreando cada unha das follas daquela vella historia de amor que protagonizara hai uns anos cando aínda estudaba terceiro de secundaria no instituto Leiras Pulpeiro de Lugo.

A día de hoxe, sigo conservando parte do acontecido no cuarto con chave do meu cerebro para que ninguén me trate de tola. De feito o meu maxín fixo verdadeiros esforzos por asimilalo a un soño, a un fermoso soño, porén eu ben sei que todo o que lembro foi real.

No curso 2003-2004 coincidín por primeira vez con Iván. Xa o coñecía, porque o instituto ven sendo como unha gran familia, mais era o primeiro ano que estabamos no mesmo grupo. O titor e algún profesor máis decidiu colocarnos por orde alfabética nas clases e casualidades da xenealoxía tocounos a carón. O que nun principio nos pareceu unha gran xudiada ao final converteuse no xerme da seguinte historia.

Todo comezou cunha lixeira indiferenza mutua que pasou a ser unha boa amizade co paso das semanas. Pero o corazón traballa a un ritmo endiañado e tralo Nadal eu pensaba que xa había algo máis ca iso entre os dous. Chegou febreiro e na conserxería do centro colocouse un “buzón do amor” para que puideramos escribir as cartas de San Valentín a calquera membro do instituto. Si a calquera, porque aínda que semelle raro na miña panda escribimos algunha carta simpática aos profesores máis “enrrollados” e outras de broma para aqueles que non o eran tanto. Pero a maiores escribinlle unha carta a Iván. Eran unhas letras de amizade que contiñan entre liñas algo máis…

Era luns a terceira hora. O día 14 cadrara en fin de semana e en vez de repartir as cartas o venres anterior, dende a dirección decidiran aprazalo para o luns seguinte. Foi naquel intre cando descubrín verdadeiramente que Iván era a pedra angular do meu corazón porque me preguntei infinidade de veces se me escribira. Tampouco tiña moita esperanza, non sabía se el tiña os mesmos sentimentos cara a min e aínda que os tivera, xa se sabe que os rapaces non son tan expresivos coma nós.

Estabamos co profesor de tecnoloxía, un rapaz novo que á vez era o noso titor. Aquel día aprendíanos a pasar números de decimal a binario e viceversa. Daquela non entendía como o portátil de meu pai, co moderno que parecía, puidese empregar unha linguaxe tan rudimentaria como aquela. Pola metade da clase entrou o director, transformado en carteiro de cupido, cun feixe de cartas na man. Pero Román aínda nos fixo agardar máis e non repartiu as cartas ata que faltaron cinco minutos para rematar clase, pese a nosa insistencia...

- Veña rapaces, non penso estragar a clase entregándoas agora. Atendede estes vinte minutos e despois xa volas dou. Tedes todo o recreo para intercambiar impresións.

Tiña razón, pero … eu xa non podía aguantar máis o rumor das bolboretas no estómago.
Chegou o reparto e observei con impaciencia como algún compañeiro comezaba a acumular cartas enriba do pupitre. Vin como Iván recibía a miña e algunha máis e cando pensei que non me escribira ninguén, o titor mirou para min sorrindo e dixo:

- … e a derradeira carta para Sonia. Ben, mozos agardo que forades correspondidos nas vosas inquedanzas sentimentais. Recollede todo e saíde ao recreo que xa vos ferverá o cu por ler as cartas. Deica o mércores.

Saín a cen coa carta e xunto coas demais amigas corremos cara unha esquina do corredor, o noso curruncho dende que comezamos o curso. Alí as nenas lían e comentaban as cartas, porén eu estaba concentrada na miña e non lles fixen moito caso. Era unha carta de amizade, como a que eu enviara, pero non sabía o que tiña que interpretar nela. Lina un par de veces e non comentei moito co resto. Aliviábame saber que polo menos non escribira a ningunha das miñas mellores amigas.

Iván era un rapaz cunha estatura media, moreno de pel e co pelo cheo de fixador simulando un ourizo. Ollos castaños e vivos que refulxían sinceridade nun corpo ben formado de xogar a todos cantos deportes se inventaron. Nos estudos íalle ben... vaia normal, pero nunca tivera que repetir curso, que xa é un logro hoxe en día. Era nobre de corazón e bo amigo, e dende o meu punto de vista, se cadra algo subxectivo, moi guapo.

Eu, que nunca fora tímida á hora de facerlle as beiras a un rapaz, e se se resistía “entrarlle a saco”, vin como naquela ocasión me custaba dirixirlle a palabra durante as clases. Tamén hei de recoñecer que Iván era algo máis que un mozo atractivo, era un bo amigo, e neses casos, hai que ter moito coidadiño con cada paso adiante que se dá, para non perdelo todo nun intre.
Deste xeito pasaron os exames da segunda avaliación, que sempre o arrefrían todo e chegou abril, que para desautorizar o refraneiro entrou cun sol de envergadura, para inaugurar por fin a primavera. E xa se sabe que primavera + calor = cupido facendo horas extra.

Sen eu dicir nada, a rexouba de que nolos dous andabamos a saír xuntos estendeuse entre a clase. Pero a realidade, coma sempre, era un pouco diferente e Iván e eu viviamos nun mundo alleo ás murmuracións.

O certo é que non sei como puiden ser tan inocente para entrar ao trapo naquel preciso intre. Cousas da adolescencia, supoño! Foi no medio da explicación das propiedades eléctricas dos electróns cando chegou a min unha notiña moi dobrada. Non puiden agardar a que rematara a clase para lela disimuladamente. A posibilidade de que fora de Iván non me deixara indiferente, pero errei, era dunha rapaza anónima:

“Ola Sonia! Son unha compañeira túa d clase, pero n digo o nome por n parecer unha chivata ou meterme en malos royos. Escríboche sta nota pq oín q che gustaba Iván e ont vino á saída d clase tonteando cn Sandra d 3º B. N kero q che faga dano, así q é mellor q o eskezas, pq os vin moi animados. Se me entero de algo +, xa che enviarei outra nota. N trates d saber quen che escribe, x favor”.

Eu quedei pálida con esa nota e non me faltou tempo para dicirllo á miña mellor amiga, iso si, prometendo gardar o segredo. Aquel día, Marina, a profesora de física e química, notou algo raro e botounos unha mirada de aviso, pero só iso, a fin de contas nunca nos tivera que chamar a atención e sacábamos as mellores notas da clase.

Aquela nefasta tarde pecheime no meu cuarto e chorei ata gastar un paquete de panos; non podía afastar da miña mente a imaxe de Iván “tonteando” coa parva de Sandra. Seguro que algunha das cartas que recibira eran dela, e o peor de todo, seguramente tamén Iván escribise unha carta de amor a Sandra. Era horríbel! Así que decidín chamar a Lucía para descargar a tristeza que me asolagaba. Ela animoume dicindo que nunca vira nada entre os dous e que ao mellor estaban tratando de enganarme.

Ao día seguinte notei a Iván moi raro comigo, aínda que eu tamén axudaba a aquela anormal distancia. As notas seguiron chegando, ben de mans dalgún compañeiro de clase ou ben porque aparecían na miña chaqueta, cando a recollía do roupeiro, ou na miña mochila, cando viña do recreo. O certo é que fixándome vin como día a día ía medrando a relación entre Iván e Sandra. Aínda que nunca os vira bicarse si podía apreciar certas coincidencias no recreo ou á saída do instituto. Que lle vería a aquela babeca? Era guapa, recoñézoo, pero tamén se pintaba moito. Ademais era repetidora e unha falsa de moito nabo. Non entendía como Iván prefería a Sandra antes que a min!

Daquela pensaba que Sandra gañara a primeira batalla por Iván pero o que máis me amolaba era a impotencia de nunca ofrecer a mínima resistencia. Resignada pero doída pedinlle aos meus pais que me deixaran pasar a fin de semana na casa de turismo rural que meus tíos tiñan en Friol. Precisaba a tranquilidade da Regoela para reflexionar sobre o acontecido. Meus pais deixáronme ir en troques de deixar as tarefas listas o venres pola tarde e sobre todo porque aínda non había exames á vista. Así que contra a noitiña aterrei na casa de turismo rural Biterra.
Alí miña tía Carme tiña preparado o meu cuarto preferido, o que estaba no faiado da casa. A meus pais mentíralles cando lles dixen que me ía quedar na casa que teñen os meus tíos a carón da hospedería para que quedaran tranquilos, pero por teléfono xa tiña convencida a miña tía para que me deixaran ser coma un cliente máis da casa. Deste xeito sentíame independente por un par de días e tiña tempo para reflexionar sobre os meus problemas sentimentais. Meu tío Javier axudoume coa maleta, que pese a estar unha soa fin de semana estaba inzada de roupa e revistas. Antes de baixar a cear desfixen a equipaxe e puxen o cuarto ao meu gusto. A casa estaba practicamente chea, pero iso non impedía desfrutar da ancestral tranquilidade que albergaban as rexas paredes de pedra de gra.

Ceei e non tardei en subir a durmir, xa que ese día tivera que madrugar como era habitual para ir a clase. Aquela noite durmiría ata cansar, sen que ningún molesto espertador interrompese a única dimensión na que o amor entre eu e Iván non tiña límites. Observei un anaco as estrelas dende a xanela do lousado e prendín un anaco a televisión para deixar que os escintileos na escuridade daquela caixa tola aloumiñaran o meu sono.

O día amenceu espectacular, cun ceo vestido de domingo e unha paisaxe dun verde intenso. Xoguei con Uxue, a filla de meus curmáns, a xoia que rexuvenecera aquel patrucio val, e despois de xantar chamei a Lucía para poñerlle os dentes longos. Ela non puidera acompañarme porque xunto cos pais ía visitar aos seus avós a Bonxe.

Pola tarde baixei ata o vello muíño que hai preto da casa. O cheiro a humidade das ruínas tendeu un camiño no aire á imaxinación e na parte posterior das pálpebras proxectáronse imaxes poeirentas de vida e traballo ao son cadente das rodas de muíño, pero tamén de festa e de lecer. Despois dei unha volta na bicicleta por Rocha, descubrindo cada un dos recunchos da aldea que pese a descoñecer parecíanme familiares. Xa na casa, axudeille á tía Carme coa cea e logo de xogar ás cartas e ao parchís coa familia, agardei a que se deitaran todos para baixar ler á sala.
Aquela estancia era grandiosa; as paredes de pedra á vista zumegaban historia, os móbeis de madeira de carballo, nobreza, e a ampla biblioteca facía do cuarto un paraíso do lecer. Levaba un libro que tiña que ler para galego, “Contos da néboa” de Ánxel Fole, pero para min os libros de lectura do instituto sempre foran unha escusa para desfrutar da literatura en determinados momentos nos que as agonías dos exames lixaban de escuridade o curso.

Lera xa o primeiro dos contos do libro cando un señor maior se sentou no sofá de a carón e me dixo “Boas noites ruliña” cun doce sorriso na cara. O reloxo da sala cantara, un anaco atrás, as doce e media da noite, pero a presenza daquel vello home na escuridade da sala non me asustaba, así que lle respondín amabelmente con outro sorriso. Era un ancián cunha vestimenta singular, pois semellaba sacada do baúl das lembranzas. Recordábame a do bisavó de Lucía antes de morrer; un chaleco negro sobre unha camisa branca, uns zapatos e un pantalón tamén negros, un reloxo dourado pendurado do peto do chaleco e unha pucha escura. Non o vira na casa en todo o día, pero imaxinei que o pobre do home non daría durmido e viría a pasalo tempo ata a sala. Aquela cara sorrinte sementaba amizade así que non dubidei en confesarlle todo cando me dixo que tiña cara de estar triste.

Comenteille o de Iván, sorprendida pola sinceridade amosada e el escoitoume seguindo con xestos faciais o desenvolvemento da historia como se a vivise de preto. Iso deume aínda máis confianza naquel señor do cal ignoraba o nome e procedencia. Iso eran detalles secundarios!
Cando rematei de contarlle a miña historia comentoume que era viúvo e que botaba moito de menos a súa dona. E nisto ergueuse paseniño e díxome que se ía deitar, pero a dous metros da porta da sala revolveuse e mirándome fixamente comentou: “Non te precipites, e busca no teu interior ata aclarar os sentimentos. Ti es unha rapaza moi intelixente, seguro que antes de marchar de aquí atoparás a verdade do teu fermoso romance.”

Dinlle as boas noites e seguín lendo uns contos máis sen deixar de esquecerme do atento paisano. Cando as badaladas murmuraron somnolentas a unha e media da madrugada subín ata o cuarto e despois de dar unhas voltas na cama quedei durmida profundamente.

Pola mañá rematei de ler o libro e fun dar un paseiño pola finca. As margaridas comezaran a decorar a mulida alfombra verde que se estendía ata os confíns do horizonte. Cando me acheguei ata o pozo vin ao estraño señor da noite anterior mirando para dentro. Levaba, desta vez, unha chaqueta marrón de la desafiando a calor da mañá e a súa presenza semellaba frear a brisa e sementar o ambiente de tranquilidade.

O pozo era estreito, feito en cantaría e tapado por enriba. Xunto co hórreo eran os elementos de máis encanto do xardín. Aproximeime a el e despois de falar de cousas triviais coma o tempo, pregunteille que facía mirando cara o interior do pozo. El respondeume engorde e baixo, coma quen conta un segredo, que na superficie da auga podía ver imaxes do pasado, de cando aínda vivía a súa dona. Podía ver cando se coñeceran, cando casaran, o nacemento dos seus fillos e tantos outros momentos importantes na súa vida. Non podía dar creto ao que oía pero en silencio seguín escoitando atentamente. Dixo que ademais de lembrar vellos momentos tamén podía falar coa súa muller e que todas as persoas de bo corazón atoparían naquel pozo a solución aos seus interrogantes. E nisto miroume aos ollos fixamente e cun sorriso despediuse de min.

Seguino coa mirada ata que desapareceu polo camiño de entrada e despois, facendo caso ao meu amigo mirei para o pozo detidamente. Despois duns instantes de incredulidade a superficie comezou a parir imaxes, e así como rápidas diapositivas puiden apreciar como Sandra lle daba a Mónica, unha compañeira de clase, as notas para que esta mas pasara a min. Tamén vin como Iván estaba recibindo notas nas que poñía que eu estaba namorada dun rapaz de outro instituto e como Sandra aproveitaba a ocasión para intentar ligalo. Non fixo falla seguir mirando, grazas a aquel pozo conseguín descubrir a verdade do asunto, a Iván tamén lle gustaba eu, pero estabamos sendo enganados pola astuta de Sandra.

Camiñei, que digo, corrín, chea de ledicia para a casa e trala esquina atopei a man da tía Carme agarrándome o ombreiro. Co sereno sorriso de sempre levoume a dar unha volta para falar a soas.

- Ruliña estou preocupada por ti.
- Que pasou tía?
- Vinte onde o pozo – e tras coller aire continuou – falando soa.
- Non tía. Estaba a falar cun señor maior que se hospeda nesta casa. Non sei o nome pero aínda estiven onte á noite conversando con el na sala cando todo o mundo estaba deitado.
- Un señor maior! Pero se na casa temos tres matrimonios con fillos e dúas parellas de noivos.
- Estas segura?
- Vou comprobar se onte pola noite tivemos outro hóspede, pero Nerea non me dixo nada. Despois xa che comento…

E despois desta conversa xantamos e non lle dei maior importancia á conversa, pensando en que a tía non se decatara da chegada do señor e que non o vira no pozo. E despois de tomar a sobremesa achegueime á cociña e axudeille a recoller.

- Sonia, estiven comprobando o rexistro e onte en todo o día non houbo ningunha entrada na casa. Ademais eu no pozo só te vin a ti.
- Pero tía, estas segura do que dis?!
- Si. – Agardou un intre e continuou - Como era ese señor?
- Era moi maior, alto e delgado e vestía con roupa moi antiga pero limpa. O seu sorriso sementaba paz e confianza no meu interior, por iso onte estiven falando con el na sala e hoxe de novo a carón do pozo.
- Ruliña, isto que che conto é un segredo entre nós as dúas. Eu tamén vin ese señor ao pouco de abrir a casa e falei agarimosamente con el pero cando fun mirar o rexistro non había tal home. Un día rebuscando nas caixas onde gardabamos os poucos obxectos que quedaban na casa cando a mercamos vin un cadro do mil novecentos vinte e tres, e cal sería a miña sorpresa ao comprobar que aquel do cadro era o mesmo vello que vin na sala da casa. Non volvín a velo pero uns días máis tarde fun ao concello e alí pescudei que aquel señor fora o dono da casa e que quedara viúvo. Os fillos tamén morreran e el foi murchando pouco a pouco como as casas que se pechan. Contáronme algúns veciños que os derradeiros meses pasara horas e horas mirando cara o pozo e algún aínda teimou se se iría tirar embaixo. O vello morreu na cama acusado de soidade e a casa e a finca quedaron en mans dunha sobriña.

Aquela historia deixarame alucinada pero as imaxes do pozo facían que pese a iso fora a muller máis leda do mundo. Chamei de contado a Lucía e díxenlle, cunha seguridade en min que nunca tivera, que iría a por Iván con todas as consecuencias.

E así foi, o domingo pola noite veu a recollerme miña nai á Regoela e ao día seguinte volvín ao instituto. Aquela semana fun preparando o terreo para o ataque final que sería a semana seguinte nunha excursión de terceiro da ESO a Vilanova de Arousa. Na excursión participaran Lucía, Iván e tamén Sandra e tratábase de estar catro días no albergue xuvenil das Sinas nun programa da Xunta de achegamento ao mar dos escolares. Fomos cincuenta e sete rapaces de terceiro acompañados polo noso titor e dous profesores máis, así que era o ambiente ideal para pasar ao ataque.

Foi unha guerra psicolóxica de desgaste a que mantivemos Sandra e eu, pero o amor non se pode pechar con cancelas, por moi altas que sexan. Seguiulle un verán marabilloso pero a esas idades medio ano ven a ser como media vida e os adolescentes logo nos cansamos das relacións duradeiras. A día de hoxe manteño con Iván unha boa amizade pero non o vexo como o pai dos meus fillos. Aínda así gardo con especial cariño aquel pequeno romance que adoita saír á superficie do meu caletre en momentos coma este, no que a melancolía enche de folerpas o presente.

FICHA TÉCNICA
Idioma: galego.
Xénero: narrativo (relato).
Público: xuvenil.
Ano creación: 2004.
Publicación: “Bi terra”. Depósito legal LU-8/2009. Páxinas: 48.
Outros: ---.