Literatura mulata

Antonio Tizón ten afirmado en máis dunha ocasión que o seu non é a novela negra, senón a literatura mulata. E non lle falta razón, pois se un repasa títulos como A antesala luminosa (2015) decátase rapidamente de que, a carón das claves propias do noir, nesta literatura mestiza comparecen outras que vinculan a súa narrativa con escritas de moi diverso xorne.

Nesta mesma liña sitúase Un home estraño, a máis recente entrega novelística do escritor de Aranga, quen recupera para este relato o policía Xosé Sánchez Pereiro, protagonista tamén da súa anterior obra.

Un home estraño é a historia da pescuda dun crime, mais tamén a crónica dunha relación amorosa que acaba por confluír coa trama investigadora principal. O inspector Sánchez Pereiro é o encargado de desentrañar as razóns e os culpables do asasinato do arquitecto do Concello da Coruña Manuel Ferro Figueira. No curso das súas procuras terá que se enfrontar ás presións mafiosas de altos empresarios e padecer as corrupcións máis salvaxes, das que tentará evadirse regándose de whisky ás mancheas e sexo prostibulario, como cómpre en todo canalla que queira responder verosimilmente ao arquetipo de tipo duro deste tipo de textos.

A acción transcorre, amais, nun tempo decisivo para a sociedade española: o ano 1980, en plena Transición, coa ETA causando máis mortos que nunca, os militares ameazando cun inminente golpe de Estado e os prolegómenos do noso Estatuto de Autonomía a cociñarse. É nese escenario no que se desenvolve a novela, que é a un tempo a aventura da resolución dunha intriga e un retrato epocal dun momento transcendente da Historia de España.

A estas fías argumentais améceselles a historia de amor entre a xornalista Ledicia Muruzábal e unha sorte de vagabundo bohemio que exerce sobre dela un poder hipnótico, como se se tratase dunha sorte de novo mesías.

Entre os dous polos —o da investigación policial e o da trama amorosa— bascula Un home estraño, que ten nos seus diálogos e nas páxinas dedicadas á descrición dos ambientes amorais dunha España corrupta algúns dos seus mellores treitos.

Porque Tizón manexa os tempos narrativos con solvencia, sérvese dos anos de oficio na escrita para caracterizar personaxes e situacións e resulta de lectura amena na intriga que é quen de tecer arredor do desvelamento dos resortes ocultos do Poder. Isto, claro está, na primeira parte da obra, a que constitúe a novela propiamente, porque o libro engade un segundo bloque, moi amplo, que se presenta como un “Apéndice” e que recolle o labor poético dese enigmático personaxe bohemio e vagabundo.

Se a historia principal resulta plausible e atractiva, a cauda lírica é máis opinable, pois ao retrato deste músico de rúa abóndalle co que del se sabe na primeira parte e a compilación das letras das súas cancións e os seus textos poéticos pouco achegan á súa caracterización, alén da discutible calidade estética de tales letras.

Un home estraño confirma a Tizón como un asiduo cultivador da narrativa do social a través dos ollos dos sucesos criminais que sangran internamente as nosas cidades, as nosas comunidades, o noso día a día. Por iso, ler estas páxinas é tamén un convite para reflexionar sobre a sociedade que entre todos construímos, coas súas grandezas, si, mais tamén coas súas infindas miserias que fariamos ben en tentar corrixir.