Aos libreiros de Andel (que ademais apoiaban as asociacións de defensa do libro galego) en agradecemento por eses vinte anos facendo cultura e país.
O peche da libraría Andel en Vigo tráenos, de novo, o mal aire, os ventos de Hamlet en Dinamarca, esa pena de non poder soster a casa de noso.
Que as librarías pechen xa non é noticia, fechan cada día ao longo da xeografía cultural. Tanto nos acostumamos á súa desaparición que semella normal, algo esperado. Ata aí chega o noso conformismo ante esta sociedade do mercado salvaxe, sen límites. Estamos tan acostumadas a estas desaparicións que despois de lelas e laiarnos un instante, pasamos a outra cousa
que a vida é curta.
Este é un síntoma da nosa impotencia, de sentir que temos que deixar facer porque estamos ante algo tan grande que xa só a súa sombra nos asombra (que diría Rosalía) e nos vence. Derrotados polo mercado, por un inimigo difuso e sen rostro, é como non ser bendicidos pola sorte. Está fóra de nós.
Que peche a libraría Andel agrava a percepción, porque Andel non é unha libraría calquera, é unha libraría con máis de dúas décadas de existencia e especializada en libro galego e portugués. A verdade, que bote o peche unha libraría nunca é unha bobada, pois aínda aquela que durou apenas uns meses supón a ilusión dunha xente especial que pensou nos libros e non en copas, que quixo vivir no medio dunha biblioteca que compartía con nós, que ten unha querencia especial pola cultura... pero que cerre Andel, é aínda peor, porque supón unha nova derrota para a nosa cultura, para a lingua do país e a súa irmá portuguesa; significa a demostración de que non somos quen de manter nin sequera aquelas pequenas empresas que persoas singulares poñen en pé. Evidencia un novo fracaso da sociedade civil que todos e todas formamos xa que detrás desa desaparición tamén está a nosa falta de compromiso no consumo, na elección dos produtos que mellor nos poden representar, na defensa do noso e volve -repetida no aire- a frase: quen o vai protexer se non o facemos nós?
As librarías son un comercio en perigo de extinción e as librarías comprometidas co libro galego moito máis, elas están xa declaradas en vías de extinción. Son entes resistentes que loitan contra a derrota (neste caso mariñeira) marcada e tentan sobrevivir no medio dun naufraxio.
Cada vez que unha libraría pecha está mostrando o noso nivel de lectura e de cultura, de compromiso cívico e de consumo escollendo onde mercar máis alá da comodidade ou outras razóns (aínda menos correctas politicamente). A ecoloxía tamén é iso, poñerse do lado dos menos fortes para que sobrevivan e estean aí dando servizo, mostrando alternativas que nos fan mellores, debuxando horizontes. As librarías, tamén son iso, pequenas utopías postas en pé individualmente que deberiamos manter entre todos e todas, porque elas como as casas do pobo, as casas da cultura, as bibliotecas... son lugares que representan o mellor do que somos. Un clásico dicía aquilo de que se poñía as súas mellores galas cando collía un libro, pois entraba en contacto co mellor da humanidade, era o momento no que dialogaba coa intelixencia máis pura.
Todo iso está nas librarías, eses sitios que nos acollen ao longo de todas as idades, que nos animan a catar, que nos permiten abrir libros e libros ata atopar aquel escrito para nós.
Xa o dixo Rivas, que lles dedicou obras enteiras. As librarías son como templos. O silencio acostuma acompañalas, porque as palabras están escritas e gardadas en cada obra. Os libreiros, as libreiras, son os que nos acollen e guían; os que nos deixan tranquilos para que remexamos e busquemos e os que se achegan cando consideran que pode facer falla botar unha man, daquela agardan a que preguntemos e acompáñannos na busca, dannos en man algún ou ofrécense a pedirnos outros, fálannos de libros, falamos de obras.
O comercio cultural non pode resistir as leis do mercado, é como un bebé perdido no medio da selva, por iso temos que alentalo e pedirlle ás administracións que os acollan. Por separado ou por xunto, clientes ou goberno, sempre somos os mesmos, porque votamos; aí está a nosa responsabilidade.
