Conflito xeracional (11)

-...

-¿Xa volves a porte diante miña? ¡Co molesto que é ir entrecollendo as herbas neste gaveleiro de xuncos, e ti, de saltimbanqui, entre eles! ¡Como non te apartes, daquela pápote, dun trago, como fan os sapos!

-¡Non, Angustias, esa non; aperta os beizos, así, e chéiraa mellor, pois esa cana verdescente é a famosa cicuta! ¡Lémbrate de Sócrates!

-A min paréceme unha canaveira tenriña, -dixo a xata -, e por tanto, comestible. Mellor será unha canaveira en prado florido que trevo nun presebe cheirento, deses do silo. ¿Non si?

-¡Parva, máis que parva; ti non entendes de lactosas! Ademais, dise umbelífera, que vén de umbella, ou sexa, paraugas; ¡pola forma da súa inflorescencia, claro!

-Entre o que sabes e mailo que presumes, non hai quen te aguante. ¡Igual, igualiño có lagarto! -Queixouse a xata Angustias, admirada pero á vez molesta por aquelas petulancias bátricas.

-Aínda quixera saber máis; por exemplo, ¿que puñetas pasa con iso da Cota do leite, que xa levan décadas con ese debate? ¡Mecachis nas lilas, e máis aínda neses lilainas da U.E.! ¡Non vexo tal comuñón, por parte algunha!

-¿Para unha simple pregunta tes que dicir palabrotas? ¡Anda, que se nos oe a miña ama, esa que está aí arriba, por xunto da cancela, parrafeando co señor muiñeiro, daquela miúda aguillada me espera…, por andar en malas compañías!

-¡Que terá que ver o plan en que estea a túa ama con ese muiñeiro se puñetas son outra cousa! Puñetas, -explicou a ra, tan cursi ela, -son bordados de manga ancha, feitos con fío de filtiré! As lilas son flores; lilainas son eses políticos que lles fan caricias aos electores, antes de..., ¡antes de sentarse enriba deles!

-¡Sendo así...; daquela ata será certo que es unha resabida! -Angustias sempre modestiña, pensando ben do próximo.

-¡Sona; pero, diso da Cota láctea..., diso non rasco bóla! -Nisto tamén foi modesta aquela ra.

-Para bola, a de millo, que ás veces danlle un anaco á miña nai..., ¡para que lle baixe mellor o leite! Ela, entón, faise a distraída, e déixaa caer no presebe, ¡para que a pape eu! Deste xeito, ela quédase co leite, e eu, co gusto. ¡As vacas non che somos tan burras como pensan eses de Bruxelas!

-¡Bóla, bola...; pero qué forma de muar tan pouco entoada, bailando co til! ¿É que no teu idioma non hai acentos? Pero, deixemos iso, e fálame, aínda que sexa sen acentos, desa Cota láctea, ¡que escórre-lo tema!

-Seica son esixencias da Comunidade, ou da Unión, ou como porras se nomee. Dixo o meu amo, daquela que foi ás tractoradas, que ese mercado logo parece un zoco moruno, ¡polo seu regateo! Mira, para dicircho en dous mus: Por non especializarse en queixo artesanal, remansado e todo iso, séxase, autóctono, agora atópanse os queixeiros con que o consumidor prefire masas holandesas..., ¡de cenoria! Como dixo o outro, ¡feitos en Holanda! A maiores, como escasea a facenda miúda, para facer aquelas mesturas tan fortes, do remase, dunha banda; e doutra, que miña nai e mailas tías están fartas de tanto magreo eléctrico...; ¡pois iso, nin cantidade nin calidade, que pronto vai sobrar Cota!

-¿Que me dis do presoiro; calla ou non calla? -Preguntoulle a ra, no seu afán por ilustrarse.

-Pois, que cargan a man para que non lles quede nin o soro. Contaba miña avoa que co soro era como mellor se cebaban os leitóns do amo; así que agora, ¡nin queixos remansados, nin porcos cebados!

-¡Afellas que non ten malas pintas…; e qué ben sabe ese oficio, o oficio máis antigo do mundo! –A ra, que estaba en todo.

-¿Quen…? -Angustias, inocente, sen cheiralas.

-¡Quen vai ser, a túa ama! ¡Esa non está de soros pasados pola lixivia! ¡Fo, qué ancas; e cómo arfan; desta ao muiñeiro dálle un infarto!

-Seica merca chocolate co Subsidio dos vellos; e aos sogros dálle-lo leite que sobra cando Xoán vai de tractoradas. Como din os franceses, ¡unha vivante!

-¿E ti, sabes francés; francés da corte, apreso na tele do teu patrón? -Indagou a ra.

-¡Que va! Oínllo a un amigo do noso Xoán, que seica gardou vacas nuns prados que lles chaman Perigoles, ou Perineos; ¡unha cousa parecida!

-¿Estás segura de que ese Xoán vai de tractoradas, co coche? Vino pasar, a miúdo, con outros homes desta parroquia, ¡e daquela maldito se de vacas falaban! ¡De xovencas, si!

-¿Que me dis; non o estarás difamando? -Terzou aquela xatiña tan prudente, aquela Angustias das angustias permanentes.

-¡Como cho digo! E vouche contar cómo fixen de espía, sen querer: Un mal día, un día marceiro, quedei durmida nunha mata de ray-grass, e daquela espertei..., ¡nun remolque!, medio asfixiada naquel montón de herbas. En vista diso, para non ter que camiñar, ocorréuseme saltar polo porticelo ao auto do teu patrón, e así viaxar ao grande, debaixo dos asentos, polo menos ata que pasase por aquí, pola pista desta beira dos prados... Non vexas qué amena foi a conversa deses tractoristas que foron a Santiago, ¡en coche! De alí volveron gozosos… Dicían que estiveron dándolle "ao monte do gozo". ¡Si, si! ¿Monte do Gozo? ¡Monte de Venus...! Volveron con máis pecados dos que levaban, que xa é dicir!

-¡Claro, como estás afeita á auga, o cheiro deles, apestando a viño, seguro que te mareou, e daquela pensaches mal deses fulanos! -Angustias, outra vez moderando na ra.

-¡Ti es parva, coma sempre; xata tiñas que ser! Os pecados deles, os deses homes, deixando á parte o asunto das palabrotas, ¡fóronche de whiskys!

-¿Iso, que é? -Nada, que Angustias estaba no trevo.

-¡Parva, máis que parva! Kiss quere dicir bico, en inglés. ¡Por conseguinte, uis-quis, significa, bicos whai! ¿Enténde-la tradución?

-¡Pois, non! –Sincerouse a xatiña.

-¿Coñéce-la augardente? -Repreguntou aquela ra tan resabida.

-¡De oídas, só de oídas!

-Resulta que, de igual xeito que a augardente non é auga, os whiskys tamén parecen bicos, pero son de centeo…, malteado!

-¡Eu prefiro o millo, xa cho dixen! E agora voume, que estou vendo que despois deses kisses e deses brincos co muiñeiro, a miña ama vén cara a nós, brandindo na aguillada por máis señas. ¡Estas desigualdades sociais: ela, ceibe, e nós, tódalas noites na corte das argolas! Por se fose pouco, de cando en vez xiríngannos cunha xiringa..., ¡plástica!

-¿Queredes civilización; cortes, coma un rei…? ¡Daquela tomade industria, por..., por vacas!

O meu neto fartouse daquel cadro, excesivamente bucólico para el, inxenuo para a súa mentalidade ultracientífica.

-Avoíño, corta e cambia de disco, que esta parola da xata Angustias e maila ra desa Veiga Redonda é atorrante, propia deses parvuliños do rural, ¡que eu vou para cinco meses! Iso, ademais de ser un superdotado por vía intravenosa, e tamén raquídea, como ti sabes, ¡que ben cara pagáche-la miña inxección sapiencial! ¿Para variar, por qué non conectas, en zapping, agora mesmo, por satélite espacial V-4, que ti sabes a cifra, co circuíto pechado da Garda Civil?

-¿Para qué? ¡Iso sería un uso vicioso! E diso dos parvuliños do rural..., ¡en absoluto, que vos gañan os da capital, en moitos valores! -Reprendino un pouco, cousa que pasou por alto, que estes eruditos, estes fantoches da civilización, sempre van ao seu.

-¡Elemental, avó; é para que vexamos, en pantalla, as xanzadas do teu Xan, que a tal hora debe estar na feira!

-¡Ti es o mesmo diaño! ¿Non te decatas, meu neno, que ese código da Garda Civil déronmo a min, en réxime de tráfico de influencias, baixo promesa de que só poderei utilizalo para ubicar sospeitosos no caso de que me rouben o auto dun estacionamento sen vixilancia persoal directa? ¡Pasaron tantas cousas en España, que agora o código penal, con tantas revisións e con tantas prevencións, xa avulta máis có civil!

-¿Esas temos, avó? ¿Reservas, comigo? Sendo así, terei que chivarme á avoíña...; ¡xa sabes, iso de que lle andes axexando ás pernas á miña neneira, á Fili, e desatándolle o nó do seu mantelo cada vez que se volve de cu!

-¡Ti non entendes diso, mocoso! -Fixen como que me enfadaba: -É simplemente que son un admirador de Fidias; admiro o arte polo arte, que por iso me deleita a beleza natural, escultórica, desa Fili. ¡Non hai outra cousa; xúrocho!

-¡Vale, vale! Daquela será mellor que cheguemos a un acordo transaccional: ti poslle esa interferencia ás cámaras da Garda Civil, con ou sen promesa, que eu entro nun estado de amnesia profunda verbo da miña neneira, ¡a pesares de que non sexa marmórea!

-¡Condenado mocoso! ¡Sexa, entón! ¿Que queres saber do Xoán? ¡Malditos aparellos, que canto máis se sabe con eles, máis se quere saber!

-Pois..., ¡interésame coñecer o que fai na feira ese Xoán; as xanzadas dun analfabeto, xa cho dixen! -Máis que pedilo, esixiumo.

-¡Entón, meu neno, vela aí vai: queda sincronizado, á perfección! Pero..., ¡que animal é ese home: aparcou medio a medio da carballeira, coma quen planta unha casa de catro esquinas no adro dunha igrexa! Sería para que lle vexa o señor Alcalde ese auto novo... Ti ben sabes que a potencia hai que demostrala, e canta máis potencia ten o paisano, menos resistencia atopa na Consistorial. Agora vai cara á feira do polbo...; pero voulle poñer voz, que así escoitas ti, directamente, que o tes aí, na pantalla número sete, co son estéreo, para máis virguería:

-...

-¡Xa estou aquí, señora Remedios! –E chiscoulle un ollo.

-¡Ola, Xoán! ¿Que precisa de min un home tan ergueito…; tan bo mozo, e tan de mañá?

-¿De vostede? ¡Todo, que vostede é a miña erguedora, e vindo de tal femia, calquera dos seus remedios me serve! ¡Xa o di ese nome seu, tan axeitado! -Xoán sorríalle, de orella a orella, mesmo baballándose, coma un caracol diante da súa caracola.

-¡Pois, en canto ás súas pretensións, aínda lla teño esmorecida; a pota do polbo, se entende, e non pense mal, que vostede, co bruto que é...!

-¡Por iso nada, que se precisa axuda, eu mesmo lle atizo..., ao lume! ¡Xa verá qué ben llo fago; se cadra, mellor có seu home! -Xoán chiscoulle outra vez un ollo, feito un iluso, á vez que se limpaba a suor.

-Non se moleste, que anda por aí; cando quere, tamén o sabe facer, pero, ¡élle tan lacazán...! Xa ve que me deixou soa, soíña e tristeira; ¡iso non se lle fai a unha muller tan disposta, que sempre fun moi solicitada...! ¡Se lle contase das miñas andainas..., polas Rías Baixas!

-¡Pobre Remedios; así que ten a caldeira fría..., e eu que viña pensando nun molusco ben gordo, tesiño, no seu punto de cocción, para gozalo con vostede, rabo vai e rabo vén...! ¡E de sobremesa, un neto de viño...!

-¡Daquela xa ve en qué plan me atopa; terá que agardar..., ou iso, ou irse á outra polbeira, á viúva, que esa bo polbo ten, a cotío, por máis que sexa da competencia…!

-¡Eu, o que é a vostede, non a cambio..., nin por unha cocha da ceba! -Sinalou Xoán, equiparándoa cunha marrana que entraba daquela na feira, remisa, co seu dono tras do cordel.

-¿E logo, qué tal de prezos; fixo cartos; ten pasta..., para gastala comigo, pois o polbo anda caro? -A polbeira medio cambiou de tema, discretamente; ¡ou se cadra, non!

-O de cría, menos mal; e do outro..., ¡segundo se terce!

-¡Anda, qué tío, como para que lle chamen Xan! -Comentou o meu Migueliño, chiscándome un ollo con picardía.

-¿Vostede, logo, non vende; ou non o precisa? ¿Ten fariña dabondo; non lle cobra maquías ese muiñeiro, ese amigo seu? -Pinchou a polbeira.

Estaba claro que ían de pillo a pícara e de pícara a pillo; pero Xoán non se daba por aludido e seguiu co tema dos porcos:

-Intención trouxen, ¡pero dous marráns non fan feira! Aí os teño, no coche; élle aquel, o grande, ¡do trinque! Si, muller, o das cinco portas; ¡de estrea!

-¿Tendo un coche así, e vostede paseando nos marráns? Se non fose porque teño o caldeiro frío, daquela pediríalle que me dese unha volta, ou volta e media, tódalas que quixese..., ¡tal que por aí, ao redor da feira! ¡Non pense mal, que se lle están achinando eses olliños de carneiro degolado!

-¡Fágolle un trato: non me cobre pola caldeirada, iso do polbo, que daquela doulle paseos, cantos queira e por onde queira, no meu haiga! ¡Así remediámonos, os dous! ¿Válelle?

-¡Ai, si; vostede ben fala, pero despois, se tal fago, non lle saen as contas ao meu home! ¡Élle un celoso de coidado!

-Entón, xa que por hoxe non chegamos a ese acordo, voume á feira do gando. ¡A ver se lle quece esa pota, Remedios! Noutra ocasión, na que estea soa..., ¡pola comenencia de ámbalas partes; das súas partes, pero tamén das miñas!

-¡Mellor será, si, pero non se esqueza do polbo! ¡Máis tarde; xa sabe, no seu momento, cando estea a punto, da súa parte e tamén da miña!

-¡Máis tarde, máis tarde; sempre máis tarde! ¡Vaia cos remedios desta Remedios, que tódalas feiras estamos igual; nin que non houbese máis polbeiras..., axeitadas!

-Haber, hainas, pero así, tan cedo, temos o caldeiro frío. -Daquela foi a polbeira a que chiscou un ollo.

-¡Será porque queren; co ben que esgazo eu..., nas estelas, así sexan gordas coma pernas! De propósito, xa llo demostrarei, xa lle farei o ranqueiro, dentro ou fóra da palleira, mentres o seu Manuel vai de polbos..., ¡ás Sisargas!

-...

-Avó, ese Xoán é moi xan; a quén se lle ocorre andar de rolda polas mañás, tan cedo e co Manuel á espreita; calquera día danlle cunha estela..., ¡de carballo!

-¡Si, ho, que niso tes razón; e menos mal que foi de conciencia, que non llo deu cru! Cala un pouquiño, que ese paisano xa está de volta, aí, na feira dos marráns; achégaselle un veciño noso, o Celestino…

-...

-¿E logo, Xoán, qué fas aquí, con esta porcallada? Vindo de ti, coidaba que os traerías lavados, lavados e perfumados; ¡coma aqueles de Perpignan, alí onde traballei eu, daquela, daquela que estiven veraneando en Francia!

-¡Cousas da miña Xoana, que ten tanto a que atender que algo se lle esquece! Pero ti apálpalle-los cadrís...; ¡cousa fina, que están a medio cebar!

O comprador retorcíase no regateo:

-Como porcos, poden pasar, que o están, pero, con eses cartos..., ¡con eses cartos vou tres veces a Benidorm!

-¡Tamén penso ir…, desde que mérque-los marráns!

-¿Daquela, partímo-la diferenza? ¡Un bo veciño non anda así, con regateos, por porco que sexa!

Xoán captou a indirecta, pero ao seu xeito:

-¿Porco? ¿Ti non tes ollos na cara? ¡Os marráns son dous; dous, un de cada lado, que miúda parella, cómame nunca o diaño!

-¡Ti non sabes vender, que espantas ao parroquiano; outra cousa sería se trouxeses á Xoana! Con ela si que se pode falar; falar e tratar..., ¡no que sexa!

Xoán defendeuse:

-Celestino, déixate de marranadas que marráns coma estes non se atopan na feira; ¡para ti, mil pesetas, arriba ou abaixo, non van a ningunha parte!

-¡Niso terás razón, que eu, por mil pesetas, non dobro os riles!

-¡Pois eu pampouco, como dis ti; non che levanto a man por mil pesetas!

-Eu, que non me agacho; e ti, que non te levantas; imos quedar encollidos, e sen facer feira!

-¡Nese caso, pago dúas racións, e trato feito!

-¡Non hai trato, pois a ti esa fulana non che cobra, que ben te vin chiscándolle o ollo, o esquerdo, e eu, nesas circunstancias, saio perdendo! ¡Léveme nunca o diabro, con este home non se pode tratar!

-Pode, ho, pode; que che fago outro arranxo: Ti lávasme o coche, por dentro e por fóra, nese rego da Veiga do Olmo..., que despois teño que pasear unha certa comadre; ¡e eu, xa ves, veño de traxe novo! Con iso rebáixoche esas mil pesetas, pero en canto ao polbo, a escote!

Nada, que o regateo seguía e seguía, completamente absurdo e monótono, pero non apagamos porque o pícaro do meu Migueliño ríase moito con aquelas picardías dos nosos paisanos.

-¡Vaia con este Xoán...; para que despois te poñas a darlle voltas ao escote da Remedios, mesmo diante do seu vello, dese anano! Alí pagas ti, que eu non quero compromisos; ¡e non se fale máis, que logo parece unha marranada tanto discutir por dous cebotes, por dous marráns esfurricados, e como tal, cheirentos!

Xoán, mosca de todo; xan, si, pero experto en indirectas, en anfiboloxías cazurras:

-¡Oes, Celestino, non te piques, que os marráns son meus!

-¡Por iso, Xoán, por iso! Quédanche aí; ¡para Castro, para a feira dos Santos!

-¡Favor que me fas, que así teño un motivo para volver de feiras!

-¡Iso está ben pensado! Ti segue roldando á Remedios, que cando menos o penses, ese Manolo equivócase de bicho, ¡e daquela, mesmo cho coce! ¡Como hai Deus que o fai, que con esa moza por muller..., xa noutras se viu!

Xoán, na parra, pero sen ve-las uvas; ou facendo que non as vía:

-É que, no seu punto, algo duro pero ben escocido, é como máis me gusta.

-Pois eu, de min para ti, aforráballes leña; leña e tesoiras. ¡Ata máis ver; e saúdos á parenta!

Cabreouse Xoán, agora si:

-¿Oes, rapaz, que é iso de parenta? ¡A parenta é miña, que a ti non che é nada, que xa sabes que casei cunha prima!

O suposto comprador deulle outra picada:

-¡Xa o sei, ho; xa sabía que ti es o primo dela! ¡Por moitos anos, primo, ou máis que primo!

-¡Iso nunca se sabe; calquera día pode pasar calquera cousa, que agora hai divorcio; e mortes repentinas, tamén!

-¡No teu caso si, ho; afirmativo, pois un folgazán coma ti..., nunca crebado se ve!

Xoán pasou da defensiva á ofensiva, farto das pullas do noso veciño:

-¡Faltón! ¡A ver se nos leamos, aquí mesmo, na feira, diante dos Gardas, que xa está ben de coñas!

-¿Non prefires unha corda, que as leas son para atárlle-la pata aos marráns?

Estalou a enxurrada, a callón, que non era para menos:

-¡Que o demo nunca me coma, que te breo; aquí mesmo!

-¡Calma, Xoán, que nos arrodea a xente! Mira, para que non escornes, mércoche estes marráns no falado; e daquela...

-Xa me parecía que chegariamos ao trato; o peor será que a miña Xoana queda sen polbo; ¡e iso que mo encargou!

-¡Sen iso xa estaba! ¡Ja,jaa, ja!

-Non, ho; non entendiches; ¡é que, cos marráns mal vendidos, non me atrevo a poñerme diante dela!

O comprador volveu ás chanzas:

-¡Daquela..., daquela ponte debaixo, xa que es tan pouco home! ¿Teslle medo?

-¿Debaixo? ¡Debaixo, non, ho; terá que ser de xeonllos..., para que me perdoe pola venda que fixen!

-¡Como che gustan as cousas difíciles; ti es un xan, ata de nome!

-...