A triste historia do burriño que quixo estudar pra cabalo (I)

Esta historia escribiuse hai moitos anos, cando aínda estaba vixente en España a “Ley General de Educación” do 1970, coñecida como “Ley de Villar Palasí”, por ser o seu principal artífice. Polo tanto é iso, historia, e xa se sabe que toda historia é pasada, senón, non sería historia.

Despois sucedéronse e sucédense as leis ou plans de educación a un ritmo vertixinoso ata o punto de que xurdiron de novo, foron modificadas e derrogadas LOECE, LODE, LOGSE, LOCE, LOE, ata chegar á LOMCE do PP no 2013 que converteu a un ministro, Wert, en embaixador en París e catro anos despois da súa promulgación, aínda non se sabe que pode quedar ou non quedar dela.

Non aparecerá ata a próxima entrega o que foi desenlace da historia que relato, porque se faría demasiado longo o artigo, pero, nin falta faría que o dixese, se a escribise hoxe o final tería que ser distinto. Vai logo.

Era un día de remates do mes de agosto. Xa refrescaba pola noite, pero polo día aínda atafegaba. O Remixio chegara canso de pasarlle a grade de discos a tres fanegas de terra que pensaba sementar a nabos.

Tan presto chegou á casa e baixou do tractor, foise deitar un pouco entre as xestas da chousa mentres non era hora de xantar. A chousa era un terreo inculto no que predominaban as xestas sobre os toxos, as silvas, algunha uz e varias campelas pequenas. O único de algo de proveito eran as xestas, que desde que pasaban dos dous metros de altura, arrincábanse periodicamente e partíanse pra queimalas na cociña de leña.

Tal e como estaba deitado no chan, chegáronlle ós oídos uns murmurios que semellaban unha conversa. Aguzou ben o sentido e..., en efecto, era unha conversa.

Polo visto, cando se tén o oído ben achegadiño ó chan, pódense escoitar cousas moi interesantes que non se poderían oír subidos a nun pedestal.

As primeiras verbas que o Remixio puido escoitar con precisión foron:

- Papá, eu quería estudar pra cabalo.

Sorprendeuse, -calquera non se sorprende!- e púxose a matinar a ver quen podería ser o que dixera semellante toleada. O primeiro en quen pensou foi no Gumersindo da Albardeira; porque era un neno que tiña sona de non coordinar aló moi ben que se diga desde que caera cabeza a baixo dunha figueira.

Entón Remixio soergueu a cabeza e mirou ben arredor de si por se podía ver ó Gumersindo, pero non deu visto a ninguén. Ata se lle veu á mente unha tertulia que escoitara un día pola radio sobre parapsicoloxía e outras andrómenas de voces que poden andar voando e viren algunha vez desde o máis aló ó máis acó.

Hai xentes moi entendidas en voces do máis aló incapaces de entender as da propia familia.

Pero, así e todo, non quedou a gusto sen saber certo se habería alguén por alí e
pescudou a un lado e ó outro, sen facer ruxido.

Alí uns metros máis adiante nunha campeliña estaban o burriño pequeno e seu pai o burro grande evitando na medida do posible as moscas que os aguilloaban. Estarían a uns 20 metros del. E volveu a escoitar:

- Esas historias de querer estudar meteuchas na cabeza o burrete do Matías, que din que veu de Suíza e sodes moi camaradas, vaia que si?

Agora o Remixio dérase perfecta conta de que quen respondera fora o burro grande e puxo moita atención, porque nunca tal vira nin pensara ver. Un burro falando!

Desde onde el estaba apercibíase moi ben que o burriño pequeno estaba nervioso. El fora educado nun respecto desmesurado a seu pai. Que tivo que facer as veces de pai e nai ó mesmo tempo, porque a pobre nai perdeu a súa vida ó darlle a do fillo. Debido a ese respecto excesivo que raiaba en temor reverencial, custáballe moito contradicirlle ó pai; pero, xa que se botara a falar, tivo tentos pra seguir e seguiu:

- Non, papá. Eu levo cavilado moito niso e ás veces ata non podo durmir matinando. E un día, mesmo soñei que era xa todo un señor cabalo.

- Parvadas!, -dixo o pai-. Eu tamén teño soñado sendo mozo que era un cabalo percherón. Aínda agora soño algunha vez que son o cabalo dun rei. Sempre soño que son cabalo dun rei cando me deito sen cea... E que?. Son o que son...Un burro de carga. O que fun sempre... Que clase de cabalo soñaches con ser ti?

Seguiu o burriño con todo o rostro iluminado por un soño vivido intensamente:

- Soñaba e soño e quero ser cabalo dun circo pra recorrer o mundo enteiro e aledar ós nenos de toda a terra.

Exclamou o pai:

- Arre, centella!. Pois non tés ti fumes nin nada!... Pra iso xa che hai que nacer cabalo e adestrar moitas horas cada día e por riba saber idiomas pra entenderse noutros países.

Remixio non podía saír do seu asombro e contiña a respiración pra que non se decatasen da súa presenza e apagasen a conversación.

O burriño xa parecía estar un pouco máis tranquilo e proseguiu replicando:

- A min paréceme que son capaz de aprender todo o que faga falta e moito máis coas ganas que teño de ser cabalo.

O burro grande deu uns pasos cara un lugar de máis sombra, que xa o sol comezaba a ferilo, especialmente no ollo dereito, no que tiña unha belida producida por unha espiñada. E, ben fose polo incomodo do sol, ou ben, por un súpeto arranque de mal xenio froito da rabia ou da impotencia contida, respondeu moi alterado:

- A min parecíame!. A min parecíame! Unha cousa éche parecer e outra moi diferente éche ser, meu neno!... Ti non naciches pra cabalo, senón pra seres un burriño coma teu pai. Mentres sodes novos sempre credes que podedes revirar o mundo de baixo pra riba ou de dentro pra fóra.

Houbo un pequeno silencio despois do que preguntou o burriño:

- Papá, quen nos poñería a nós este nome de burros?

- Que sei eu!, -respondeu o pai con visibles mostras de que estaba perdendo uns estribos que nunca puidera levar-. Sería Adán cando bautizou os animais no paraíso terrenal... Sería así desde sempre... Faríao así o Creador.

Ousou contradicir unha vez máis o burriño:

- Pois eu non sei por que desconfío de que foi ó longo do tempo cando os que se teñen por listos nos rebautizaron con ese nome, pensando en poñernos un alcume pra acomplexarnos. E, por razóns que aínda non entendo, sospeito que queren por tódolos medios que creamos que foi así desde sempre. Ti cres verdadeiramente nun Creador, papá?.

Seguiu en son autoritario o pai:

- Poucas gracias!. Por quen tomas ti a teu pai, por un renegado, ou que?

- E que eu tamén creo, -continuou humildoso e temido o burriño-; pero o que non me dá entrado na cabeza é que El, o Creador, fixese tantos chanzos, tantas gradacións, tantos galóns, tantas diferenzas. A min paréceme que El nin fixo as fronteiras, nin os títulos nobiliarios. Inventaría El os títulos de Excelentísimo Señor e de don Ninguén que marcan distancias entre os que nacen igual de espidiños e necesitan ser amortallados do mesmo xeito? Inventaría El as fronteiras entre os que se di que son igualmente seus fillos? Marcaría El as liñas separadoras entre os pobos?, ou serán inventos de outros que fabrican ou bendicen canóns e logo, pra xustificárense e revestirse dun poder que non lles corresponde, din que é: “Por la gracia de Dios”?. E así fanlle cargar ó Creador con culpas que El non tén.

O pai non estaba disposto a deixarse envolver polas argumentacións do fillo, aínda que lle agradaba como discorría aquel burriño pequeno, e lembrou que había tempo el tamén pensaba de xeito bastante semellante, pero… Cortoulle dicindo:

- Vai, vai. Vai pacer por aí adiante e déixate de filosofías. As cousas son como son e están como están e de na serve remexer nelas se non se poden cambiar… Agora, desde que aprendedes catro cousas, xa vos parece que o sabedes todo e non tedes en conta que os vosos pais, aínda que non tivésemos tantos posibles coma vós, temos a sabedoría que dá a experiencia da vida.

Despois duns momentiños de silencio durante os que o burriño debeu estar calculando como entrarlle ó pai, dixo:

-Ten razón, si señor; pero vostede hame deixar estudar pra cabalo?

Nisto berráronlle a Remixio pra que fose xantar e el, sen darse conta do sixilo que se impuxera pra espiar mellor, respondeu berrando:

- Aí vou!

Asustáronse os dous burros e nós, sen asustarnos, deixamos o relato ata o próximo día, se Dios quere.