A mestra das saias longas (3)

Obediente que era Amalia, e só por obediencia debida, ¡pois nin as fidalgas ousaban repoñerse ou contradicir á Usía, tamén coñecida por Ana María!, aceptou sentarse en berlina, séxase na fila dianteira. Con todo saber de todo, o que non sabía Amalia era que naquela aula da Normal o sol outonal entraba baixiño, case horizontal, de tal xeito que, nas clases da media mañá, un raio dos máis nítidos, cribado por aqueles cristais noviños e tan limpos do edificio, para ir a pousarse, discretamente, formando aureola, na curota da rapaza. Unha graciosa, ¡tanto que abundaban en Lugo, e coido que seguirán!, fixouse no detalle e murmuroulle á compañeira:

-Fíxate na santa; ¡xa ten un halo beatífico, e iso que aínda non a subiron aos altares!

De compañeira en compañeira, antes de que a Profesora lles dese permiso para iza-las nádegas, xa estaba todo corrido, e aceptado, que aquel signo era…, ¡iso, beatífico! Comentoumo a Pepa, máis ben como un eloxio da súa amiga preferida, pero engadindo certos matices:

-Entendo que sería máis real, máis real e máis prudente, considerar que se trata de que ten o pelo negrísimo, tal e tanto, que logo parece que o leva lacado, e con iso o espectro solar tornasola, acariñándolle, de paso, esa melena exuberante. Estiven tentada a falarlle deste efecto óptico á nosa profesora de física, pero, ¿e se chega a sabelo Amalia? ¡Nunca se sabe como reaccionan as persoas, e se son amigas, amigas entrañables, menos! De alí en diante, cada vez que coincidía con Amalia, fose en Lugo ou na aldea, sempre me situaba detrás dela…, para comprobar que seguía en olor de santidade, beatífica! Non podo xurar se tal era por afecto e por admiración, pero o caso é que aquel hálito beatífico quedoulle para sempre; polo menos, nos meus ollos!
-.-
Á Pepa xa ma presentara Amadeo de Tellado, precisamente por Pascua Florida daquel ano, nunhas sentenzas do galo e da pascua celebradas en Suegos, no prado de Pérez, mesmo por tras do cemiterio. ¡Que curioso: detrás daquel cemiterio renaceu a vida, iniciouse o meu futuro! O mesmo presentador, que xa o debía ter de oficio, presentoume á Inés na explanada da Estación, xunto dos coches da liña:

-Aquí a tes, que ademais de guapa é fidalga; ¡con capela e todo!

-¿Ai, si? ¡Pois tanto gusto! Xa sabía de ti por referencias, e da túa casa, tamén, que se fixo famosa en todo o Val daquela que viñeron as máquinas de mallar: ¡Seis días de traballo, e tamén de enchente, como nunca tal se vira, nin sequera en Castela!

A rapaza sentiuse afagada, ou polo menos iso me pareceu, que ata fixo un movemento sospeitoso, como para darme un bico, pero a cousa quedouse en nada porque daquela non se estilaba, e coidou que sería moito escandalizar, por fidalga que fose!

Despois daquel…, ¡daquel paréntese!, cumpría rompe-lo silencio, así que lle dixen:

-Xa que tedes capela, ao igual que aquí a familia desta Amalia, non vos faltará o resto, ou si?

-¡Na miña casa sempre se sumou!

-Muller, é que non acabei, que se vosoutros precisades unha semana para mallar, eu, que non son normal, preciso seis minutos para clarexarme; refírome a que, de ter capela, non vos faltará escudo, pombal e ciprés…, ou si?

-Normal non serás, pero atrasado tampouco, pois diso que acabas de dicir nin na nosa parroquia se decatan. Alí o único tratamento que nos dan é o vulgar de, A Casa Grande… Ninguén nos chama, Os do Castro, e mais hai por que, pois o castro do lugar é noso; ¡tan noso como medio lugar!

A esta Inés, se chegase a coñecela don Juán Tenorio, máis que á cadeira ía levala ao castro, devolvela ao castro; ¡e merecíao, unha beldade celta, completamente roiba, pois a dexeneración racial, a mestizaxe, veu despois, coa invasión romana! Non sei que sería dela, que igual vive, de tan vital que era; se Amalia recibía, e se lle pousaban, os raios do sol, aquela Inés estaba radiante, sempre, sol puro, de día e de noite; absoluto, cegador!

Naquel encontro fortuíto xa percibín que o futuro de Lugo estaba nas mestras. ¡De normais, nada, espléndidas, tanto elas coma as súas amigas! Dicían os nosos vellos que todo se pega menos a fermosura… ¡Equivocados! A fermosura tamén se pega, e a raza dexenera ou mellora segundo e con quen se casan os rapaces, rapaces e rapazas.

A pena foi que a Liña arrancase, e que o parladoiro se apagase. Arrincou o bus de milagre, pois, entre os bidóns do leite, e vinte persoas que subiron aos bancos de madeira do teito, aquilo xa parecía un carreto de lousas da Mouriña. ¡Menos mal que o leite quedaba en Lugo, así que os bidóns tornaban baleiros, a por máis para o día seguinte! E que ninguén me diga que aqueles lucenses tiñan o leite agre, pois ben fresquiño, e sen quitarlle a nata, o recibían; ¡de cada casa o mellor, que así estaban eles de gordos, entre a folganza e mailo leite da marela!
-.-

Mesmo detrás da Amalia sentábase Argentina, así chamada porque seu pai trouxera moita prata, pescada no río de Ídem, segundo afirmaban os envexosos do lugar, cucos eles, que envexaban a fortuna pero non o esforzo. ¡Non todo o mundo é agradecido! Pero a filla, ¡outra xeración, outros intereses!, levaba mal iso de non ter unha santa por patroa, e non perdoaba ocasión de demostralo. Ela xa non era de esquerdas: fora á escola no franquismo, e aprestábase para ser mestra da mesma ideoloxía. ¿Era unha ideoloxía o franquismo? ¡Argentina coidaba que si, que o era, e quen é o pai que lle leva a contraria á súa muller, e menos a unha filla estudante de Maxisterio!

-Amalia, non vaias tan á présa; se vas para a catedral, que nesta dirección tal mo parece, agarda por min; ben sabes que a oración colectiva é máis grata a Deus, así que podemos rezar as dúas, ao unísono. ¿Paréceche ben?

-¿E non me vai parecer? ¡Pero xa sabes o que din miñas tías, túas veciñas, que para a Misa e para o muíño, non agardes polo veciño!

-Iso é aló, maiormente cando escasea a auga…

-Con nós iso non vai, que xa sabes que temos muíño propio, e por veces incluso sacamos de apuro a algún que outro veciño, evitándolles baixar a Martín, ao dos Frades!

-Muller, xa que falas de frades, coido que tamén podemos falar das monxas. Mira, eu ardo en desexos de acaba-la carreira, pois de Mestra, aínda que non leve dote, non haberá convento que non me acepte. ¡Téñoche tantas ganas de ser santa, de que me teñan por tal, pois isto de te-lo nome dun país por patroa santa…, isto para meu pai, que se volveu un descrido, e só fala, no material, da prata, e no espiritual, da liberdade cidadá! ¿Liberdade, para que? ¿Non chegou con Sodoma e con Gomorra? ¡No meu caso, clausura, e do que non, dedicareime ao ensino en réxime de internado! Pero ti, ¿que opinas, que tan calada vas?

-Eu, eu…, ¡xa que non podo cantar Misa, e xa que os curas son os padres de cada parroquia, quero ser nai, a nai de tódolos pobres!

-¡Vaia, muller, que distinta saíches a teu avó…!

-¿Por que o dis?

-¿E logo non sabes que xogou, aquí en Lugo, cun marqués, a propiedade que tedes hoxe, e ganoulla? ¡O marqués apostou o seu lugar, e teu avó mil pesetas, das de daquela! Seica estaban borrachos, como cabras, pero como as débedas de xogo, xogadas en público, teñen forma contractual, probatoria, teu avó fíxolle escriturar! E agora sáesme ti disposta a se-la nai dos pobres… ¡Vivir para ver!

-Mira, Argentina, se Deus, Deus ou o diabro, que para o caso tanto ten, nos puxo na man uns denarios que non son nosos, senón emprestados, ¿que cousa mellor que poñelos ao servizo dos pobres? A miña herdanza, se algún día chego a herdar algo diso que ti tes por mal herdado, non volverá a ningún marqués, que eses abondo levan roubado: ¡aplicareino aos pobres da parroquia, que eses son o meu próximo, o máis próximo!

-Eu, lonxe, pois os de cerca poucas veces son agradecidos.

-Está ben, entremos logo, que aquí está o Santísimo, e detrás del a Virxe dos Ollos Grandes, cumpríndonos darlles as grazas, sequera sexa polos nosos estudios, que non todo o mundo pode telos, e máxime nestes anos das cartillas do racionamento!

Entraron, rezaron, e suponse que saíron purificadas, aínda que Argentina algo menos pois, nada máis poñe-los pés na Praza de España, despediuse de Amalia para compracer a certo rapaz que adoitaba invitala a café. Aquel café era de contrabando, traído de Portugal, mais para Argentina…, coma se o trouxesen da Arxentina, pois se o rapaz estaba ben, o café nada menos! ¡Daba igual, que na Normal nunca de contradicións lles falaran, que alí todo era rectitude!
-.-

Amalia vacilou por un intre se ir olla-las leccións do día seguinte á Rúa da Cruz número 11, que era a súa pousada habitual, ou achegarse á da Catedral número 20, que era onde “chapaba”, como daquela se dicía, outra amiga, a Pepa. ¡Como non ían ser santas, educándose na Normal e “chapando” na Cruz, cando non na propia catedral! Entendíase ben coa Pepa, que tamén era mansa e humilde de corazón, toda sinceridade, así que optou por pasar da Catedral á catedral.

No portal cruzouse co comisario Barral Ascariz, ¡un Sherlock Holmes daqueles tempos!, que saía de rolda, disposto a comerse o mundo, ¡canto quedase do mundo romano, por non dicir, republicano! Custoulle, pero atreveuse a preguntarlle se quedaba arriba a súa colega…

-Díxome don Rafael que estabas aquí, nesta galería, e por iso subín. Ese home ten pintas de Centurión…

-¡Éche un anaco de pan; a primeira vista impón, pero desde que entras en confianza…, coma se fose un estudante, outro máis, e por certo que o é, que sempre está lendo!

-Alguén me dixo que ten un irmán mestre…; ¡agora que caio, fuches ti, ti mesma!

-Non sería a única en dicilo, ¡tan coñecidos que son! Sonche parentes dos cóengos Saavedra Ascariz, don Celestino e don Gregoio… O que non entendo deste home é por que non está de mestre, el tamén, pois o de policía, coas cousas que din que pasan, debe ser terrorífico.

Pouco máis falaron, que cumpría estudar. Aprenderan aquilo de que, Para saber, ver ou ler. Na súa época, e nas súas circunstancias, o que é para ver, moito non había, que ata os libros eran insulsos, sen apenas gráficos nin fotografías. ¡”Ladrillos”, lles chamaban na Normal, e non era ningunha anormalidade: duros e pesados, que moita masa cerebral se precisaba para ilos amolentando!

Aos poucos apareceron pola mesma galería, ¡a galería que daba á horta de dona Urraca, un Real Sitio!, Arcadio e Sánchez. Imitáronas: Seus libros, seus apuntes, e a chapar! Canto se dixeron foi as boas tardes, que as desexaron reciprocamente, honestamente, coma dous frades diante de dúas monxas. ¡Pero que perla de convento aquel hostal da Perla! Estudar na súa galería, ou facelo no claustro de Samos, aí que se ía, pero elas non estaban dispostas a cambiala con Vázquez Queipo, aínda que fosen coetáneos, que xa non o eran!

-Amalia, ¿sabes que me apetece ir á casiña, ve-la egua, o can, o gato, as vaquiñas…? ¡Nós, aquí, pouco menos que presas, e os nosos de seguro que pensan que a tal hora estamos de paseo pola Reina, ou polos Cantóns…!

-Pepiña, ten paciencia, que isto só é un noviciado; despois teremos escola, ¡escola na aldea!, e vaste fartar dela. ¿Que digo de aldea…, se este Lugo é un curral de vacas, particularmente os días de mercado, cando veñen coa leña, cos carros, coas pitas…?

-Amalia, téñoche envexa, afellas que si! Co rica que es, que podías vivir de man branca, só da renda das vosas propiedades, e estás aquí, calmada, de cóbados na mesa… ¡Déboche o exemplo!

-¿Quen che priva de quita-los cóbados da mesa? Garda estes papeis e calza os zapatos, que para hoxe estivo ben! Cando cheguei viña da catedral, pero non me importará volver, facer outra visita, a imitación daqueles dominicos, que dicían, ¡que dicían e que facían!, ora et labora; ¡pois nós, a imitalos, que para folgar chegan os militares, eses do cuartel de San Fernando, que na paz desfilan, e na guerra fusilan! A nós tócanos prepara-los nenos para que, de soldados, entendan a Teórica do Exército, para que aprendan a matar!
.../...