Aquel verán en Lugo (23)

.../...

-¿Ves ti qué soberbios e qué presumidos sóde-los cristiáns, que esa muller largouse..., dándome coa porta nas nafres!

Doeume, e devolvinllas:

-¡Peor che fixo San Pedro, daquela..., nas mesmísimas portas do Ceo!

-¡Natural, que ese é máis cristián do que a túa muller! O Concilio ese, o último, ese Vaticano II, seica liberou algo o ecumenismo, pero, a ver o que dura, que iso de que tan poucos esteades, ou vos creades, en posesión da verdade absoluta..., ¡faivos intransixentes cos catecúmenos! En definitiva, que aquí estamos perdendo o tempo con bizantinismos, esquecéndonos do urxente, do fundamental...; como proclamou Tito Livio naquela ocasión tan decisiva, "¡Dum Romae consúlitur, Saguntum expugnatur!". (Mentres Roma delibera, aló, nas Hispanias, Sagunto está sendo asaltado).

Parecía ter razón, así que enmudecín desa temática, pero ocorría que aquel estremecemento que tiven coa sacudida da porta quitoume o sono, de raíz, así que daquela mesmo puxémonos a falar de temas históricos, coma sempre, empezando, por asociación de ideas co que antes se dixera, pola Elia Flacila Augusta, que seica foi unha galega simpática, moito, pero, sobre todo, foi a inventora das recomendas, máis que santa Rita, que daquela tódolos gallaécicos das familias nobres lle pedían que influíse no seu Teodosio para ir ao Servizo Militar, ¡a por honores! ¡Que cousas tan interesantes se descobren bebendo historia en fontes sublimes, tal que nestas de Lugo! ¿Non si?
Por aquel esgotamento que me entrara coa impresión do Medullius, ata o sexto día non tiven ánimos para volver á ducha das cen pirolas. Cando me decidín, e tan pronto como empezaron a saír setas de auga quente polos cen buratos, todo se me figurou que estaba no propio Medulio, e que me disparaban setas todo ao redor; así que, daquela, senteime, non sei se medorento ou abatido, derrotado, eu tamén, que máis ben sería para que aqueles chorriños me zoupasen por arriba, na cachola, e ma despexasen de tanto pesadelo. Nada máis poñerme nesa posición moruna oín, que non vin, pois tiña os ollos pechados, ao meu Cronista irredento:

-¿Cambiaches de relixión, querido Oestrimnio, e non obstante, dilecto alumno?

-¿Por qué o dis, carísimo Tulio? -Balbucín coma un neno.

-¡É que, nesa postura, cara á Meca, e rezando suras, así, literais, enteiras, xa me dirás!

-Máis ben miro ao pasado destes lugueses, que non dou asimilado tanta heroicidade xunta, colectiva. A verdade é que tampouco me estraña neles, nin tampouco que por aquí sempre estean falando da romanización, particularmente daquelas batallas, das miniensis...

Tulio, coa súa enorme perspectiva histórica, matizou:

-¡Eran outros tempos...; outras gens, outros tempos!

-¡Si que o eran; e, a máis diso, a raza aborixe, a miña, a oestrimnia, afrouxou moitísimo ao contaminarse cos vosos vicios!

-¿Vicios, vicios nunha Roma fecundante de tantas nacións, mater (nai, creadora) dun Dereito do que aínda mamades, mamóns litigueiros..., salvo catro adaptacións traídas polos pelos daqueles catro peludos da Xermania, suevos, godos, e demais xente de mal vivir, que nin vivir sabían?

-¡Si, vicios, cacho vividor, maiormente o de querer vivir coa suor dos de enfronte...! Por aquí díxose que o caciquismo veu de América... ¡Un corno; o noso caciquismo, o galaico, vénnos de imitar aqueles Centurias tan..., conqueridores; tan conqueridores e tan conseguidores; intermediarios en definitiva!

-¡Estasme difamando; difamando e decepcionando, todo á vez! -Para evidenciarme o seu enfado deulle unha forte sacudida á porta do aquarium (O recinto dos baños), contra da que eu estaba arrimado.

Tentei modera-la situación, que se ía do meu control:

-Rapaz, non sexas impulsivo, que tan só o é en tanto en canto ti es, ou fuches, un membro da vosa oligarquía, da romana... ¿Sabes que che digo? ¡Que moi folgado estás, tanto coma nos tempos do voso Imperio, e por iso te aburres e me das o coñazo! Se eu mandase nestes baños, xa que ti non padeces das calores do inferno, que seica é de onde veñen as augas xofradas, e xa que non dormes, daquela teríate, as vinte e catro horas, dándolle á bomba do frigidarium (Cuarto de baño, en frío), que o precisan moito esas viúvas, ¡pobriñas!, que andan por aí tan..., ¡sedentas! ¡Si, esas que tanto suspiran, esas que se laian acotío!

-¿Frigidarium tendo este río, este Miño, meu e delas, a dez pasos? ¡Aquí nunca fixo falta tal cousa...!

-Chacho, ¿seguro que non, nin coas quenturas percibidas...?

Rifoume, moi en serio:

-A malicia nun cristián é froito de perdición; ¡así que deixa en paz ás viúvas, que teñen abondo coas súas...; coas angueiras, co loito e coa negra sombra; en definitiva, coas saudades de cada quen; e, ademais diso, non volvas a dicir que o inferno está soterrado, que non, que non é certo: o inferno está na mesma superficie, concretamente onde estean os teus, eses cristiáns tan pícaros e desafectos!

Quixen suaviza-la tensión, quixen pax romana, así que fixen un esforzo de acomodamento, que se algunha experiencia recollín nesta vida é que máis benaventurados son os pacíficos cós guerreosos, pois nada acrecenta tanto as ruínas coma o guerrear:

-Precisamente porque me teño por bo cristián, e a pesares do que opine a miña muller con respecto á miña brusquidade, eu compadézome delas. ¡Moito!

-Pois de ti non depende ese socorro ao que aludes..., ¡salvo que te pases ao Islam!

-¡Ou que alguén me acepte a proposta de instalar un frigidarium cabe do sudatorium (a sauna, con fornos de leña para vaporiza-las augas), que estas augas do Miño ás veces baixan turbas, máis turbadas aínda do que están esas viúvas; xa me entendes, de sobra que si!

-Non me enlegues, argalleiro, non me enlegues; e menos cos teus trabalinguas, con esas anfiboloxías galaicas, que a dialéctica nos meus tempos era máis sinxela.

-¡Pois, mira ti por onde, eu inicieime nela, na vosa, lendo ao Cicerón, ao kíkero, que por certo, se mal non lembro, tamén era Tulio; iso, Marco Tulio!

-Xa que o liches, saberás a quén se deben estes antros de perdición, que así lles chamaba ás termas o teu venerado San Ciprián; ¿non si, Oestrimnio?

-Por moi inculto me tes, que iso sábeo calquera, incluso esta Engracia de Riotorto, que o gran promotor da hidroterapia foi un tal Asclepiades, médico persoal de Cicerón. ¿Si, ou non si, Camarada en Xefe destas Centurias, das lucenses?

-¡Por esta vez fixeches diana, meu Frecha! Ben, pois, xa que tanto sabes de como funcionaban estes baños, daquela, na miña civilización, e dada a túa inefable picaresca, estráñame que non propoñas que instalen uns cantos unctorium aí abaixo, cousa da que agora se carece. ¡Haberá que suxerirllo ao Director!

(Unctorium = Compartimento das termas no que un escravo (masaxista) lles daba friccións aceitosas aos bañistas de alto standing, aos nobres).

-¡Iso, depende!

-¿Depende...; de que, Oestrimnio, de qué depende?

-¡De que sexa eu quen escolla ás masaxistas!

-¡O dito: non tes remedio; á parte de que aquí só manda o Empresario! Pero será mellor que cambiemos de materia...

-O que ti queiras, puñeteiro oligarca, que pasáche-la vida dando látego aos meus paisanos, ou mirándolles para o embigo ás paisanas, ¡e agora vésme con estas refregas de conisterium! (Sitio para facer ximnasia, tira-los dados, loitar, etc.). Has de saber, milite do nabo, que eu terei mala imaxinación, pero, de feitos, xa quixerades te-la miña limpeza; ¡ti e mailos vosos bastardos...!

-Mira, Oestrimnio, que nin eu, nin os "nosos bastardos", che consentiremos eses xuízos difamatorios; ¡aquí démo-la cidadanía romana, descantiá, case desde o mesmo Medullius!

Burleime, a pracer:

-¡Á forza, iso foi á forza, que o fixestes para evitar levantamentos, que en Lugo sempre tivemos moito levante...! ¡Vaia pax romana que nos trouxestes!

-Non tal, que foi como admiración; e incluso, como fraternidade. Mira, eu lárgome, que tamén cheiras a xofre, ¡e non precisamente ao destas augas! ¡Vaste condenar, Oestrimnio; ti tamén!

-¡Eh, eh, un momento, camarada, que tan só quixen facer unha crítica construtiva..., en broma!

Nada, que se largou, daquela mesmo. Como os romanos son así de soberbios, nin as miñas desculpas quixo escoitar. Mentres me secaba e me vestía, din en cavilar que:

-¡Teño que afanarme na busca desa virxe, desa oestrimnia, que se non o fago, e pronto, este arquivo inxente, inxente e sapiente, que é o Tulio, daquela non me perdoará as inxurias, particularmente as desta mañá! E logo está a comenencia; ¡co que eu aprenda, igual escribo un bo rolo, un rolo rolento, así de grande...!

O concepto "arquivo" asocióuseme con estas ideas dicotómicas: Os descendentes daquela oestrimnia, da de marras, da que medio bautizou ao Tulio, ¡ou viven por aquí, aínda, en Lugo, ou é que emigraron! Primeira premisa. Dos que se quedasen en Lugo, maiormente morgados, con terras polas beiras deste Miño, ou polas abas do Parque, tanto poden pertencer ás igrexas da Ponte coma ás deses barrios, desas Portas de Santiago e do Carme... En calquera destes casos terémo-las súas liñaxes nos libros de Bautizados da igrexa respectiva..., que ou seguen nela ou pasaron ao Arquivo Xeral do Bispado. Pero como non sabemos qué apelidos levan os posibles descendentes daquela oestrimnia, haberá que investigar, unha por unha, cada familia, ¡tódalas de por aquí!, e iso levarame un ano, ¡como pouco! Terei que pedir unha excedencia no Banco, cousa que me prexudica bastante, pois os cartos nunca sobran...

Nisto, que saíu unha voz desas da ultratumba, susurrante, de tras miña:

-¡Hai outra solución; mellor, e incluso máis barata!

-¡Ah! ¿Estabas aquí? ¡Querido Tulio, cánto che agradezo que volveses, que xa te daba por indisposto! ¿Como é que sabes, como adiviñaches o que estaba planeando, que aquí, agora, non hai córvidos?

-¡Elemental, meu Oestrimnio: estabas pensando en voz alta! E tamén está iso da telepatía, que se nos dá mellor aos espíritos que aos viventes. Volvín para presentarche desculpas..., ¡porque as verdades non deben ofender, endexamais, nin sequera aos romanos! Pero, ao que iamos: coido que che resultaría mellor utiliza-lo método dedutivo. ¿Coñécelo?

Como naquel intre entrou Xulio, o enfermeiro, dando instrucións a unha clienta, saín do soto das duchas, e seguidamente fómonos para a miña habitación, á 201, ¡que xa a teño por miña!, pero en silencio, que se o Director chega a verme así, falando só, ¡igual chamaba a Lugo pedindo psiquiatras...!

Xa arriba, naquela habitación inesquecible, volvín a comunicarme co meu intruso, co inefable Tulio:

-¡A ver; ti dirás, sábeotodo! ¡Desembucha!

-Buscamos unha virxe, ¿non si? Concretamente unha virxe oestrimnia, descendente doutra ídem, ¿non é? Pois, nese suposto, eu vexo, na miña óptica, que a cousa é fácil, doada de todo; vaia, que está chupado: ¡Ti, que podes saír de aquí, vas visita-lo cura de San Lázaro, que seica é o barrio principal da nosa Ponte, que o vexo desde aquí...!

-Non sexas inxenuo, meu romo e ben querido romano, que nisto entra o secreto de confesión; e aínda que ese cura saiba perfectamente cales son as súas pecadoras, e por eliminación deduza que as outras son virxes, el non pode ser indiscreto, ¡nin coa propia ama!

Pero aquel Tulio, coa súa preparación alexandrina, máster puro, tiña solucións para todo:

-Hai métodos dedutivos, de moitas clases; por exemplo, podes dicirlle ao crego que che sentan ben as augas, e que, por tanto, queres afincarte neste barrio... Que como es rico, daquela, en consecuencia, buscas unha muller de xeito, aínda que sexa pobre... Nesa tesitura, nesas circunstancias, a ese excelente párroco só lle queda unha opción, ¡a de recomendarche unha virxe!

-Dilecto Tulio, ti esqueces un detalle minúsculo, subxectivo..., ¡que estou casado!

Non lle serviu o meu argumento:

-A ese curiña, que seica é tan inocente coma un santo, que aquí no Balneario falan marabillas dese home..., ¡dille que estás viúvo! El non terá picardía para distingui-los pillos, que se a tivese, ¿non cres que xa sería bispo, bispo ou cardeal?

-Fasme lembrar ao meu avó, que dicía a miúdo que, "Máis discorre un famento cós cen Letrados do noso Parlamento".

-Déixate de refráns, que se che ocorren algo tarde, e vaite ve-lo señor cura. ¡Que sexa pronto; ten compaixón de min, desta ánima en pena!

-¿Ti, un ánima en pena? ¡Pois que Deus non che dea peor purgatorio có de poder ve-la déshabille de tantas mulleres como pasan por un balneario! En calquera dos casos quéroche ser leal, así que, ¡ás túas ordes! ¡Centurión, fiat voluntas tua! ¡Ave!

(Fágase a túa vontade!).

Aínda que facía calor, que en Lugo, xa se sabe, ou todo ou nada, púxenme de gravata para empatarlle favorablemente a aquel presbítero tan tradicional; ¡e aló me fun, cara á igrexa da Ponte! Alí, no adro, atopeime cunha muller encantadora, que case me recibiu cos brazos abertos, ¡que non todas o fan!

-¡Bos días! Quixera falar co párroco...


-¡Como non sexa por teléfono...! Estalle en Santiago, de exercicios, ¡como está mandado!
-¡Meu pobre, con esta calor...!

-Sonlle Exercicios Espirituais, que neses non se súa..., ¡polo menos, por fóra!

-Iso entendo, iso entendo, cara madonna. Daquela avise ao señor coadxutor, se é tan amable...

-¡Oi, meu señor, iso dos axudantes parroquiais éralle antes..., xa nin sei cando! Agora escasean as vocacións, que a xente prefire casarse, e subsecuentemente cobra-lo paro, así que, nesta miseria, ¡cada dez parroquias un cura!

-¡Claro, claro; e vostede non pode confesar, que se non, a estas horas...!

Non se enfadou, e mais dinlle motivos; ¡os santos, á vista está, non se enfadan por miudezas!

-Confesar, claro que non..., ¡polo de agora!, pero, perdoarlle esa parvada que está dicindo..., ¡iso si! Mire, como se lle nota que precisa confesión, agarde un momentiño, aí na igrexa, facendo o exame..., que xa lle mandarei a don Filiberto..., ¡tan pronto chegue!

-¿Quen é ese señor, un sancristán?
-¡Xesús, Xesús, estes fregueses anovados, cómo son! Don Filiberto é o párroco da outra igrexa, da nova, aí ao lado, nesa urbanización, que esta parroquia enxameou, e daquela, por falta de coadxutores, duplican as parroquias...; na ausencia do noso, ¿entende? Logo virá, logo, que está aí abaixo, nesa Praia do Miño...

-¿Bañándose? ¿Tan cedo? ¡Meu pobre; vai coller unhas terciás de aquí te espero...!

-¡Non, señor! Andará por aí, dándose un voltio...; ¡iso, footing! De paso..., ¡de paso que pasea, pragmatismo, pois imparte moral, que con só a súa presenza, as mozas xa non se atreven a poñe-los novos bikinis, iso da tanganica, iso do top-less...! ¿Non sabe, esa cousiña cousa que destapa máis do que tapa, e precisamente por onde máis se precisan as tapaduras? ¡Deus me perdoe tan sequera por nomealo, que estas cousas, entre cristiáns, nin se deben dicir!

Daquela persignouse, lo menos dúas veces:

-Vostede vaia facendo esa contrición, que don Filiberto non está pola dor de atrición nos homes, que di que agora, vostedes, só teñen medo ás mulleres. ¡Xesús, Xesús, qué mundo este...; sobre todo da Ponte para aló!

A tal momento volveu a persignarse, mermellando tamén non sei que xaculatoria. A min pareceume que non debía escandalizala, así que procurei contemporizar:

-¡Que razón ten, e qué pastoral a dese home de Deus! ¡Que tempos de Misión nos tocou vivir...! Este don Filiberto debe ser un gran curador das almas... Mágoa que non se poda casar, ¡que educaría ben aos fillos...! Mentres el axuda a esas mulleres da praia a vestirse decentemente, co seu exemplo, por suposto, outros mortais, tal que eu, só temos, e só damos..., ¡iso, mal exemplo! Estas desigualdades na humanidade preconizan que haxa inferno, que está claro que non se precisa un dogma de fe para establecelo. ¿Non lle parece así, querida Ama?

-¡Vai ben, por aí vai ben; siga meditando, que xa vexo que sabe facelo...; e despois desas reflexións pase aos dez Mandamentos! ¡Máis ou menos, unha horiña santa, que en menos non se repasan como é debido! Para o exame..., iso, mellor o fai aí dentro, na propia igrexa, de xeonllos para que non se lle vaia nadiña deste fervorín transitorio, ¡que vostede non ten pintas de ser un místico!

Daquela misioneira tiña que escapulirme, como fose:

-¡Pois..., eu non lle son tan bruto como aparento! Pero iso fareino despois, que agora teño présa, que irei busca-lo cura á Praia. ¡Deica logo, dona Aldonza!

Cando o din atopado, corteime un pouco:

-Señor Cura, eu...

-¡Querido amigo, cánto gusto en volver a velo!

Quedei de pedra ao verme descuberto: ¡xa non lle podía mentir!

-¿Logo, vostede, coñéceme? -Xoguei a desconcertalo.

-¡Pero, se nos vimos en varios enterros! ¿Non se lembra que nun deles dábame mil pesos para responsos, e eu díxenlle que aqueles eran gratis?

-Xa me lembro, xa; pero a min non me quedou a conciencia tranquila, así que gardei aquel billete.... ¡Teña, para as necesidades da súa parroquia! Así que, ¡non me mal interprete!

-¡Esta parroquia non é a miña! Terei que explicarllo mellor...

-¡Xa o sei, xa o sei! Teña estoutro, dous, duplicado do anterior; quero dicir, consecutivo, ¡para a súa! ¿Non ve que teñen números correlativos? ¡Ata non sei para qué os fan así, que de seguida se xebran!

-¡Iso é outra cousa! ¡A cada parroquia, o seu! Pero qué raro se me fai que veña a esta Praia do Miño sen a súa señora, tan guapa que é, que o honra por onde pasa. ¿Vostede non andará de caza furtiva, aquí por Lugo..., que isto das infidelidades, hoxe en día, é unha epidemia? Lémbrese daquela advertencia do escravo que seguía ó Emperador, ¡Cave ne cadas...! (¡Cuidado con caer...!).

Obviamente non servían de moito as miñas evasivas, nin os meus disimulos:

-¿Tamén coñece á miña dona, señor Cura? ¡Non coidaba que a súa beatería tivese tanta sona!

-Si; pero é de vela con vostede, que sempre andan xuntos, e por iso me choca velo agora, aquí, en solitario! Niso da felicidade matrimonial xa sabe que é mellor prever que curar, que desde que chegan as desavinzas..., ¡nin os curas as damos curado! Por iso, por iso me fixo nas parellas..., e sempre rezo para que sigan a pares, ou, do contrario, ¿de onde van saír tantos seminaristas, por suposto que varóns, como se precisan? ¿Vostede nunca pensou no revoltixo que se armará no Ceo para colocárlle-las mulleres a eses homes que tiveron varias? ¿Daquela, con cal os poñerá San Pedro, coa primeira, coa última, coa do medio...? ¡Ese lío non é cativo!

-¡Si, señor cura, comprendo; comprendo todo iso, que facían falta moitos da súa crenza, e tamén da súa ciencia! Ben, o caso é que..., vaise casar o fillo dun amigo, cunha virxe de aquí, deste barrio, e por culpa diso mandoume buscar algunha referencia da súa familia...; ¡xa sabe, como se facía antes, antes do relaxo democrático!

O crego aquel era tan listo, ¡a mais de santo!, que nin dubidou:

.../...