Aquel verán en Lugo (17)

.../...

-¿Tamén che coincidiría oír algunha discusión con eses bispos sobre do tema do celibato optativo..., ou da ordenación das monxas? Con minúscula iso das monxas..., ¡pola humildade que as caracteriza!

-¡Pois, ata non, que recorde! Supoño que como lles dan a mitra de vellos, a xerarquía non ten problemas co sexto. Pero entre os curas novos éche outro cantar. Un deles dicíalle a outro, que ao visto colgara a sotana, ¡lo menos, no faiado! -"San Pedro tivo sogra, que iso consta polas Sagradas Escrituras...; ergo, ¿que razón pode dárseme para que eu non beba dese cáliz, desa penitencia, por amarga que sexa?".

¡Como me gustaría, a tal momento, chamar un Notario, dos de Lugo, para que dese fe daquelas conversas, daquela experiencia dun personaxe que levaba vinte séculos observando e filosofando! Nin o intentei, para non molestar, que tódolos Notarios padecen das pernas..., ¡igual cás monxas, por clausura, por deformación profesional!

-¡Iso que dixeches é unha gran verdade, dilecto Tulio, que ter sogra axuda a cultiva-la paciencia! ¿Eh, oíches iso? ¡Andan na porta...! ¡Esfúmate, pronto, que por aí vén a miña muller, e seguro que trae cara de fiscal! Aínda non a vexo pero nótoo en que non dá atinado coa chave... ¡Hai tronada en Lugo; coma se o vise!

-¿Á noite seguiremos conferenciando, ou xa non? ¡Apiádate de min, que outra audiencia non teño!

-Á noite, si, que dá para todo. O malo é se alguén te ve comigo, que daquela igual pensan que somos efeminados... ¡Salve, Tulio!

-¡Sálvate ti, dela, se podes, que agora hai divorcio! -Chanceouse, sarcástico, tal e como adoitaba facer.

Verónica entrou naquel intre, por certo que de mal talante, segundo o presentira:

-Desde que volvín de Lugo estívente esperando aí polos salóns, por todos, ata que non quedou ninguén, que van os máis deles de paseo polas beiras do Miño, este río tan pacífico, tanto, que nunca alaga aos de Lugo por moito que lle inchen o nariz, por moito que o emporcallen... ¡Así que, ao non aparecer, vin para o noso cuarto, para reza-lo meu rosario!

-¿Rezar..., a estas horas? ¿Xa non adoitas facelo de noite?

-Non sei qué che oín dicir da Salve; si, agora, cando entrei; pois ben, eu, amais da Salve, vou reza-lo Credo, xunto co Rosario. E fareino para dá-las grazas a Deus pola resignación e pola sa alegría que teñen estes enfermos do Balneario, que non hai mellor proba de canto Deus nos quere, que nos dá estes padecementos para fortalece-la nosa fe. -Verónica, sempre Verónica, sempre piadosa.

-¿Nos quere, e estamos coa reuma ao lombo? -Provoqueina un pouco para facela falar. Certo é que tiña ganas de parolar coa miña dona, que Tulio era outra cousa, outra filosofía, outra..., ¡metafísica!

-Esqueciches que sempre me dicías que non me preocupase, daquela, cando os nenos se mancaban, que tiñan que afacerse a duros... Pois, se tal facías, ti, que de médico tes pouco, o Gran Médico do Universo, Deus, con máis razón nos poñerá á proba..., ¡para así escolle-los sobresaíntes, e coa mesma, sentalos á dereita, nun palco proscenio!

Belisqueina no papo da perna, que é un aceno que sempre lle gusta; ¡ela saberá por qué!

-Muller perfecta, encanto, ¡ti fuches ben bautizada! É unha pena que non haxa transfusións de grazas bautismais...; ¡do que che sobra!

Ela, ignorante do outro caso, entendeuno por min mesmo:

-Non sería mala cousa, que a ti non che viría nada mal algo de graza, non, que te estás poñendo a monte nas cousas da fe, que incluso criticas aos curas, como fixeches onte, falando mal dese pobre señor, do caladiño.

-¡Muller, a verdade é que eu ía por outro vieiro, pero deixémolo así, que tamén será certo!

-Saímos, logo, nós tamén, para dar unha volta...; pero, por estoutro lado da praia fluvial, que alí fai algo de raxeira, e hai uns bancos moi axeitados para pousa-lo traseiro de cando en vez. Tesme que levar collida da man; así, collidiña, mesmo coma se estivésemos namorados. ¡É unha orde, da femia ao macho!

-¡Que te vexo vir, miña capitá! Ti o que queres é contarme as biografías que descubriches hoxe, e que eu faga de mascota, que chas escoite; ¿si, ou non si, miña Gattin?

De cachada, asentiu:

-¡Hainas interesantes...! Algunha, incluso, de parellas perpetuamente namoradas. ¡Que felicidade, que liberación iso de chegar a vellos sen cheirar o divorcio, unha cousa tan noxenta...!

-¡Daquela, en marcha, pero mellor pola parte da Fábrica Vella, que empezo a sentirme canso!

-¿Despois dunha sesta semellante...? ¡Entre estas comidas de Lugo e mailas túas durmidas, estás cavando a cova, a túa, a propia...! ¡O malo é que as flores, con esta moda das coroas, andan caras! -Na súa obsesión pola miña obesidade non perdía ocasión de poñerme a caldo.

-Se cadra por iso, muller, que a historia da humanidade é pesada, moito; ¡non o sabes ben! -E chisqueille un ollo.

-Estamos aquí, maiormente, para que afrouxes a tensión, a tensión e mailo calzón...; e para que fuxas dos autos, pero ti non fas unha vida san, frugal, adelgazante, ¡nin sequera nun Balneario!

-¡Aínda chas hai peores, meu amor; por exemplo, a vida purgante deses mortos que non acabaron de morrer! -Aludín, veladamente, ao caso do Romano, daquel Tulio, pero ela non estaba no segredo, así que se volveu contra min.

-¿Xa que tes temor de Deus, qué fas neste mundo sen aproveitalo para salvarte, que nin no rosario me acompañas?

-¡Muller, é que aquí, no noso Luguiño, estouche en período de maduración...; iso que fan os empresarios cando non lle arranca o choio! ¿Entendes? -Chisqueille un ollo, de segundas, nun si pero non, que me adoita dar resultado.



Daquela, segundo íamos paseando para dirixirnos á Fábrica Vella da Luz, nese resto dos prados minienses, asomeime para ve-lo noso Miño, pero como ninguén rozou esa silveira nos últimos quince anos, que para iso non hai parados, ¡nin na Concellería do ramo!, volvinme aos bancos de madeira daquel paseo ribeirego, onda a miña dona, e púxenme a escoita-los paxaros, feito un Ero. Alí, naquel curro do río, por tras e a continuación da vella fábrica, arroubarse de embruxo ecolóxico é unha gozada, ademais dunha apetencia. Quedei extasiado, intentando traducir o que se dicían, naquel intre, un merlo, galano e lustroso, e unha merla, moi algodoada por certo, que estaba atentísima na pola dun salgueiro, un furco máis abaixo do merlo. Xa se sabe que a merla sempre se pon debaixo...; ¡é o natural, polas leis da propia natureza!

-¡Estouche falando e nin contestas! -Espetoume a miña, a miña "merla", máis altiva e menos compracente cá do salgueiro- Tanta febre que poñemos as mulleres en casarnos..., ¡para rematar falando soas! Iso debe ser a causa remota da maior parte dos divorcios...

-¡Cala un pouco, muller, se podes, e escoita aos merlos! ¿Ves? Co teu boureo escorrentáchelos, precisamente no intre en que se xuraban amor eterno. Xa che dixen que cando calo é que estou madurando; e de paso, afondo nos misterios deste Lugo tan profundo, sobre todo nos arcanos da súa romanidade, ¡que é a miña afección, como ben sabes!

Lista, si que é; preñada de saberes; un corazón coma poucos, pero..., ¡algo prosaica para as miñas esixencias, ou apetencias, ou antollos, segundo se mire!

-Eu faleiche dos misterios do rosario, que dos outros non entendo.

-¡Xa o sei, muller, xa o sei! Cala un pouco, outra vez, que estes merlos da silveira tamén son de Deus, e a ver se volven. Como desde aquí non vémo-lo río, ¡pois que o vexan eles, e que nolo conten cos seus rechouchíos! ¡Chist! Escoita, que volven; lémbrate que te pos moi fermosa cando escoitas...; ¡iso, unha vez ao ano!

-¿Escoita-los merlos? ¡Estás turulato! -Riuse de min canto quixo, que sempre di que rirse é a mellor menciña deste mundo, e que por iso a cultiva, aínda que non veña a conto.

-Non, muller, é que estou preparando unha viaxe, de estudio por suposto, ao Castro das Ribeiras do Lea, e por iso fago estes ensaios; pero ti disto non entendes, que a túa especialidade son os nenos, e a miña, nesta ocasión, os loucos...; ¡os loucos e mailos merlos! ¿Estamos?

-¡Si, capitán, o que ti mandes, pero..., desde que aprendas a mandar! -Daquela levouse a man á fronte, nun arremedo marcial.

Iso certificoume que estaba derrotado, ¡aínda que outra cousa parecese! Coas mesmas, deu en contarme os últimos chismes sociais do balneario, que por certo dan para tres novelas..., ¡se tivese tempo para escribilas!

Cando foi baixando o sol por entre dos ameneiros do río, volvemos a camiñar para evita-la friaxe do resío. Eu ía máis atento aos rechouchíos da silveira miniense que ás parrafeadas da miña dona, que a ela tíñaa a cotío, e aos paxaros, non. Ía tirando da súa man, volta vai e volta vén, do Balneario á Fábrica da Luz, e á viceversa, por aqueles carreiros, mesmo, mesmo, como se a fose alindando, cando percibín unha forte sacudida, que se ancorara, inesperadamente, no recanto final, chegando á ponte romana:

-¿Que che pasa, ruliña; cansaches; lévote no colo? -Díxenllo de verdade, talmente en serio, que se pode ser devoto sen deixar de ser bruto. Pero non ían por aí os tiros:

-¡Ti non ves un burro a tres varas: mira, ho, se houbésemos seguido, ela non se houbese atrevido a subir ao coche, aquí mesmo, diante nosa!

-Muller..., teño estes días os meus problemas; coitas propias e alleas, moitas, e non estou para andar á espreita do que pase ao redor...

-Xa cho veño dicindo, xa, que estás con tensión, aboubado, feito un bode, e con meterte nesa habitación, na 201, non te relaxas... ¡Tiñas que pasear máis, falar coa xente divertida...!

-¿Falar, máis aínda? ¡Que te cres iso, que nin saliva me queda!

-¡Si, si, máis; moitísimo, pero con xeito, que coincidimos cunha xente amabilísima, que se quitan as penas uns aos outros con só ver o animados, o amenos, que se comportan, todos eles, entre si! ¡Mesmo dá xenio comparti-los seus contos, participar das súas anécdotas...!

Agarimeille a man con delicadeza, con tenrura, que o amor é unha flor de maceta, sutil e delicada, máxime no verán. ¡Procede orballala, a miúdo, cando menos cos beizos!

-¡Ti si que tes conto, miña periodista malograda! ¿De qué coche falas? ¿Eses do BMW, aí, na estrada...?

-¡Claro! ¡De quén ía ser, senón do Parafuso, que os outros non se esconden! ¡Como andas ensimesmado, e non falas coa xente, non te decatas destas feiras do amor...! Sequera acababa de pasar, mesmo por diante nosa, daquela que demos a volta desde o saltadoiro, e sorriunos, por certo que ben amable. Ese si que é atento, e non o avogado da miña colega, da Lurdiñas, que ese adoita estar de preitos..., ¡ata cos amigos!

-Muller, non me decatei de todo iso porque ben viches que me volvín de cu, daquela que pasou ese BMW, que coas inhalacións que me dá Egeria, o peor tratamento é andar por aquí, por xunto dunha estrada poeirenta, e máxime sen unha máscara desas dos pintores... ¡Malditos coches e malditos gases! ¡Maldito sexa aquel Henry Ford, que nunca do purgatorio saia! ¡Maldita tamén a Campsa, ou como agora se chame, que nos meteron neste inferno, xa en vida!

A devoción da miña parenta polos adiantos mecánicos impediulle escoitarme; ela seguía no seu matinar erótico, Verónica en todo:

-¿Así que non viches a escena? Pois non sabes o que perdiches, que aquí mesmo onde estamos agora parouse ese Parafuso para que subise ela, que ía paseando pola outra beira, tan a modiño, tanto, que mesmo me pareceu que o estaba esperando, ao disimulo.

-¿Ela; quen é ela; madame Tentación, non si? Con iso dásme unha boa noticia, ben fresca, que hoxe mesmo, esta mañá, xa andaban por aí, collidiños da man..., ¡mesmo como estamos ti e mais eu a tal momento! ¿Ves ti? ¡Non precisas facer de Celestina, de encubridora, aquí abaixo, que se che adianta o deus Cupido!

Verónica gozaba e sufría segundo que gozasen ou sufrisen aqueles confrades, aquel próximo de circunstancias:

-¡Están bobinos, como din nas Asturias! ¿Pero, xa ían collidos da man, de mañá cedo? ¿Non verías visións?

-Vinos tan ben, tan ben, e tan martelados, que xa cambiei o alcume desa muller, desa Tentación, polo de Madrasta, ¡unha madrasta efectiva! E se ela subiu ao coche do seu Parafuso, eu xa sei a onde van..., ¡que cara a Lugo non dobraron!

-Andaralle ensinando os arredores do Miño, e de paso..., ¡os seus atributos, para que logo non haxa decepción nas magnitudes!

-¡Nada diso! Coido que van en Portomarín... ¡Será para que coñeza aos fillastros!

-¡Será..., mais é algo prematuro! ¿Non cho parece?

-¡Mira, nena, estas termas, en agosto..., fan ferve-lo mosto!

-A este paso teremos unha voda antes de irnos... -E fretouse as mans toda ditosa ante a posibilidade dun casoiro.

-¡Oxalá tivésemos certo bautizo que me sei eu, que daquela corría gustoso cos gastos! ¡Oh, se Deus fixese ese milagre...!

-Pero, home, que contigo nunca se pode falar en serio. ¿Como van ter bautizos se acaban de coñecerse?

-¡Se chego a falar en serio...! Eu non me refería a eses dous... ¿Onde vas, muller, que a pouco te pilla esa moto? Es máis atordada para os autos que os propios tordos...; ¡máis cá Filomena do Pelúdez! E despois dis que son curto de vista... Esta estrada, a vella, a de Santiago, segue tendo demasiados vehículos; e con tantas vibracións, pouca vida lles quedan aos cimentos romanos da ponte, así que haberá que facer outro viaduto, acaso paralelo, pero a maior altura... ¡Cando eu sexa Alcalde de Lugo..., daquela xa verás, xa! Mais agora, no entre tanto, demos a volta, outra vez cara a Fábrica Vella, que xa se asenta a brisa, e coa posta do sol aquí en Lugo mellora o tempo...

Eu seguía tirándolle da man, así que a miña Verónica viña tras de min, maquinalmente. Daquela díxenlle:

-Ás cousas romanas pouco mérito se lles dá, así que un día destes borrarán esa ponte, ¡incluso do mapa! De misterios romanos teño moito que contarche...; ¡moitísimo, pero, outro día, que hoxe non estás en onda!

-Cariño, faino xa, dime o que queiras, que detrás desta silveira do Miño ninguén escoita as túas fantasías, ¡e así non quedas en ridículo!

Comprometeume:

-¡Muller, é difícil de explicar, moi difícil; de explicar, e tamén de entender!

-Segues obsesionado coa xesta do noso Medullius... Pois, meu neno, mentres non se encontre unha inscrición que concrete algo máis sobre esa gran epopea, pouco poderás facer ti, en por ti, fóra do campo da hipótese. ¡Se en vez de dedicarte á Historia especulases en solares, daquela mellor nos iría! Entón si que che dedicaban unha rúa..., ¡probablemente a mesma dos teus rañaceos!

-¡Muller, calquera día douche unha sorpresa, que cho veño dicindo! Un descubrimento tan importante, tanto, que deixará insignificante á pedra de Rosetta... ¡Un descubrimento do que incluso falarán os teólogos, moito!

-O bo descubrimento é ese banco de aí adiante, por xunto desas buddleias, que aí fai abrigo. ¡Vaia polos defuntos de quen tivo a idea de poñe-los bancos así, á beira do río! -E persignouse.

-¿Vaia...? ¡Vaia pola ánima de quen tivo a idea de andar a machetadas neles, que o precisa máis! ¡Mala chispa o fenda, de arriba para abaixo! ¡Así lle toque de purgatorio sentarse no medio dunha silveira, sen bragas! ¿Fíxaste cómo deixaron estas táboas do asento? ¡E logo din que os vándalos están na Coruña...! ¡Que va; tamén andan por aquí...! ¡Con tanta matagueira sen rozar...! ¡Nada, que teñen que volver os centurións! Non parece lóxico dado o seu clima de prudencia xeneralizada, atávica, pero é certo: en Lugo tamén hai gamberros; o que non se sabe é se son indíxenas ou foráneos...

-¡Non reparara nisto; quitáronlle estelas, un feixe! Tes razón, que esta foi unha desfeita..., ¡romana!

-¡Muller, quererás dicir, romántica; un atentado da maneira, no paseo máis romántico de Lugo...!

-¡Xa o sei, xa, que tamén teño carreira..., pero sempre me andas falando dos romanos, así que esa obsesión cruzoume os arames!

-¡Primeiro, os coches, e agora, os arames; non temos remedio! Deixémolo así, que che vou falar doutra cousa...; ¡do río! Se cadra, incluso che improviso un poemiña, como daquela cando éramos noivos e baixabamos ata aquí, aproveitando as festas do San Lázaro. ¿Lémbraste, amor?

-Falar, falaremos do río, pero sen gozalo; por aproximación, que nin se ve con esta braña. En lugar dese rótulo do Concello que pon, "Verea dos Namorados", a todo isto de por aquí habería que chamarlle, Carreiro das Silvas, ¡das silvas e dos vándalos!

-Amor, o río non se ve, pero óense os seus marmulos; cala e escoita, atentiña, a ver qué nos di.

-¡Só oio eses cativos que xogan á pelota, aí adiante, nesa rampla de xunto da Ponte! Meus pobres, que con pouco se conforman: ¡unhas patadas, e son felices!

-Muller, deixa de mirar para esa especie de korykos ao aire libre, que eles teñen xuventude, ¡e iso é moito! Arrímate máis a min, que che vou traducir, á orella, o que estou escoitando..., ¡xa que es tan sensible! Ver, vexo pouco, pero teño oídos de morcego. ¡Así; escoita atenta, que o río ten voz e contravoz; a contravoz fanlla os propios callaos, mesmo segundo os vai sobando esta auga montañesa, esmeraldina; como luguesa que é, trémula, provocante e lasciva!
Canso, do Pedregal da Irimia veño, e para Tui vou.
¡Veño e vou, veño e vou!
¡Xisss!
Veño por un camiño de pedras, de pedras e de flores...
¡Camiño de pedras, camiño de flores!
¡Xisss!
Aló arriba quedaba unha andoriña tristeira...,
¡moito!
¡Como todas, como todas!
¡Xisss!
Unha andoriña aos vermes, agachada nun horto de coles.
¡Agachada, miña pobre!
¡Xisss!
Mais na ponte espérame ese emigrante,
que xa volveu...
¿Como é que volveu?
¡Xisss!
Ledo pero cansado; cos fillos, coa dona...
¡Cos fillos, coa dona!
¡Xisss!
¡Voullo dicir á andoriña, voullo dicir ó horto!
¡Xisss!
¡Voulles dicir que o inverno dos pobres xa pasou...;
pasárono coas verzas da horta!
¡Xisss!
¡Tiroliro, tirolairo; río arriba e río abaixo!
¿Arriba, abaixo?
¡Si, arriba e abaixo, que así é a vida,
un tiroliro, un tirolairo!
Xisss!
.../...