Manuel María (e III)

O Manuel, militante de vello do BNG, que sentira por Galicia no fondo da alma máis ca un milleiro de fanatizados neoconversos que andan á procura dunha nova identidade, non lle houbera dito a Alfonso Blanco, como lle quixo impoñer un advenedizo, que o seu funeral eclesiástico fose a pasar e sen relevancia, é de supoñer que para que destacasen os actos civís cheos de carga política; porque el era todo un home coa identidade, tamén cristiá, ben definida e tan enraizada coma a dos: ”Carballos rexos, potentes/ calados ou musicais/ que loitais como valentes/ coas xistras e os vendavais”.

O Manuel non tivo que aprender nada diso na facultade nin de labios de ningún teórico adoutrinante, porque: “Toda a súa xente/ de labregos foi/ xunguidos á terra/ con xugo de boi”. Desde esa identidade madura e asentada que asume con fachenda as orixes rurais, podía definir a súa “Obra Poética Completa” (Edicións Espiral Maior. A Coruña 2001), tal cual me escribiu na dedicatoria, como: “….compendio de loitas, tristezas, derrotas e esperanzas…”.

Como no funeral eu me negase a non deixar de revestirme e concelebrar a misa, díxome Alfonso, presionado polas normas que lle deran:
-Métesme nun compromiso, Xosé Manuel.
-Pois, se alguén che di algo, que mo veñan dicir a min. Concelebra ti tamén, Miguélez, que xa estás revestido.

Respondín sentindo certa pena por Alfonso; pero puido máis a carraxe contra o que me parecía inxusto co defunto e comigo mesmo cá condoenza polo compañeiro en apuros, aínda recoñecendo que Alfonso é moito mellor persoa ca min e polo mesmo, menos centrifugado e máis eficiente.

O case medio cento de poemas relixiosos que eu lle coñezo saben a salmo bíblico. Na obra completa, xa citada, hai un apartado co título “Libro de pregos”, e ía ninguén poñerme veto pra pregar por el publicamente?

Daquela aínda non sabía eu quen puidera dar esas ordes. Parecíame que Saleta non puidera ser, porque coñecía moi ben a Manuel, respectaba profundamente as súas decisións, e identificábase coa súa maneira de ser e de pensar, segundo ela mesma declara; pero Saleta podía estar sendo manipulada polo “secretario” neses momentos difíciles e transixir.

Chovía sobre mollado; porque aínda non deixara de martelarme na cabeza o que non había moito tempo lle escoitara contar a un cóengo de Santiago referente a que cando morreu Valle-Inclán era el o capelán do sanatorio no que morreu o 5 de xaneiro de 1936. Afirmaba este venerable cóengo, nada sospeito de inventar fábulas, que era mentira que o xenio bohemio se negase a recibir auxilios espirituais a última hora, como se dicía, senón que, pola contra, pedira a presenza do capelán, pero os gardiáns da súa porta e da “súa liberdade de conciencia” non o deixaron entrar. Claro que ese derradeiro “fervorín delirante” sería unha mácula nun intelectual ó que outros menos intelixentes pretendían converter en símbolo, á súa medida, de progresismo renegante e modernidade truculenta. Un esperpento máis non escrito polo mestre do xénero do esperpento; senón representado á conta del por cómicos falsos e falsarios. Non se trata dunha concepción máxica da salvación, nin de impoñerlle a ninguén nada; senón de privar dun bálsamo menciñal a un moribundo que o pide.

Tempo adiante din en sospeitar que quen dera as directrices dun funeral tan acorde coa súa mesquindade, e en contra do que serían os desexos do Manuel, fora o mesmo comenenciudo que lles expropiou a Alfonso e a Xermoles o xa consolidado título de “Fundación Manuel María”, obrigándoos, por non entraren en litixios, a cambiar o de Fundación por Irmandade. E, como tamén sospeito que ese mesmo persoeiro aínda anda por trás e por diante e por dentro e polos arredores da casa museo de Outeiro de Rei, sede da Fundación e, como eu son medio azunado; aínda que con non pouco pesar, non me deixei caer por alí. Pero, Deus mediante, irei un día que saiba que non está esa persoa, porque a miña voz agora xa non me responde como é debido para dicirlle catro cousas se o vexo e é quen penso.

Graciñas por canto nos deches, Manuel María Fernández Teijeiro, amigo de cantos tivemos a fortuna de achegarnos a ti. Que descanses en paz, porque pacificador fuches ti desde a radicalidade dialogante e da reivindicación xusta duns dereitos por moitos séculos asoballados nesta bendita Chaira, desde Outeiro de Rei, pasando por Monforte, e o Fisterra ata Sydney. Que non deixemos “descansar en paz” os teus ideais nin a túa obra, nin antes nin despois do 17 de maio deste ano 2016. Se nalgún momento te aburres por aí polo Alén, segue escribindo, home, e fálalles repousadamente ós benaventurados da Valuria, a mesma nosa Chaira que con outro nome reinventou o tamén poeta da Ponte de Outeiro, Xosé Otero Canto. Pero, faime caso, non fumes máis nin á vista de ninguén nin ás agachadas. Xa ves o que me pasou a min por non parar a tempo. Eu voume amañando coa pouca e artificial voz que me puxeron; pero, se ti te quedas sen voz, enmudecen os paporroibos e reixeñores, os muíños albeiros e os carros do país, pero sobre todo, perden a fala os labregos e asoballados. Se ti calas, ponse rouca Galicia e fica tatexo o mundo enteiro.

Ben seguro, Manuel, que atopaches cumprida resposta á angustiada pregunta que formulas no teu poema “Seitura”: “Choeranse/ todos os camiños/ ou abriráseme/ o ser/ como unha flor/ cara a esperanza”? .

Apertas e graciñas por todo, amigo. flor das esperanzas que sementaches a mans cheas.