Desde o pasado 16 de xaneiro, cando o PDP venceu en toda regra ao
KMT nas eleccións lexislativas e presidenciais, a axenda de diferenzas a través do Estreito non fai senón crecer.
O último episodio condúcenos a Kenia. Taipei denunciou o secuestro e repatriación a China continental de ata 45 taiwaneses sospeitosos de fraude no país africano que foron absoltos por un tribunal local. A acción abre unha vía para que calquera taiwanés inmerso nun proceso xudicial noutras partes do mundo sexa susceptible do mesmo tratamento. É a primeira vez que China logra repatriar desde África un continxente tan numeroso de sospeitosos de fraude. O seu argumento é dobre: as vítimas da súa acción son continentais e Taipei é demasiado indulxente con estes supostos delincuentes.
O caso remítenos a outro similar que involucrou a 14 taiwaneses en Filipinas, devoltos a Taiwan por Beijing cinco meses máis tarde tras arduas negociacións. Outro caso en curso involucra a 31 taiwaneses sospeitosos de delitos cibernéticos en Indonesia. Andrew Hsia e Zhang Zhijun, máximos responsables das relacións a través do Estreito, falaron do caso kenyano a través do teléfono vermello. O asunto Kenia prodúcese tan só uns días despois de que a ministra taiwanesa de Xustiza, Luo Ying-shay, encabezase unha delegación ao continente para impulsar as relacións bilaterais nesta materia.
Á recente decisión de Beijing de restablecer relacións diplomáticas con Gambia súmase o feito de que Taipei non recibiu aínda a invitación para participar na Asemblea Xeral da OMS. Estas invitacións se cursan uns 60 días antes do inicio da asemblea, prevista para o 23-28 de maio en Xenebra. Taiwan vén participando desde 2009. Por outra banda, os rumores de que o Vaticano podería iniciar pronto conversacións con China para establecer relacións diplomáticas son cada vez máis insistentes. A tregua diplomática non oficial parece ameazada
No plano bilateral, o Yuan lexislativo taiwanés prohibiu a Lin Join-sane, presidente da SEF (Fundación para os Intercambios a través do Estreito), viaxar ao continente para reunirse a primeiros de abril con funcionarios da ARATS, a entidade homónima, coa escusa de que liquidaría a maior parte do orzamento anual de viaxes da fundación. A decisión non sentou nada ben alén, cualificándoa de obstrucción. Ambas entidades teñen encomendado desde os anos 90 o desenvolvemento dos contactos regulares. Tras unha suspensión de dez anos, renováronse en 2008 con base no Consenso de 1992. A confusión rodea igualmente a celebración do VIII Foro a través do Estreito previsto para xuño en Fujian.
Igualmente, a participación de Taiwan no Banco Asiático de Investimento en Infraestruturas está máis no beirado que nunca. Fontes do mesmo indicaron que Taipei debería realizar a súa solicitude a través do Ministerio de Finanzas de China, seguindo a ruta de Hong Kong. Taipei responde que de ningún xeito porque esa vía dana a súa dignidade. Xi Jinping declarou en 2015 que Taiwan entraría usando un nome apropiado que nunca se especificou. Taipei quere unirse en calidade de membro do Banco Asiático de Desenvolvemento
.
Beijing parece optar por sumar advertencias. Nas lianghui do pasado marzo, Li Yihu, do Instituto de Taiwan de Beida, suxeriu sancionar aos empresarios taiwaneses con intereses no continente que apoien a independencia. A redución do número de turistas, negada oficialmente, é un feito que podería afianzarse nos próximos meses.
Este enrarecemento pode relacionarse coa falta de avances nas negociacións do Acordo de Comercio de Bens a través do Estreito e algunhas accións impulsadas polo PDP no Lexislativo, entre eles, o reforzamento dos controis que poden complicar a cooperación política entre ambas partes do Estreito afectando de cheo ao papel dos ex altos cargos. Beijing reaccionou opoñéndose aos intentos de impoñer barreiras artificiais que minan a base das negociacións e que poden ser un obstáculo para futuros acordos
Nun recente encontro cunha delegación estadounidense (que incluíu a R. Armitage e E. Medeiros, con gran coñecemento na zona), Tsai reiterou a súa intención de reforzar a comunicación pero sen unha base mutuamente aceptable para a interacción parece pouco probable.
As miradas diríxense ao discurso de toma de posesión de Tsai (20 de Maio). A presión de Beijing suscítalle a disxuntiva de eludir ou non as súas esixencias. Tralo fracaso da reforma electoral en Hong Kong, o PCCh non quere abrir outra fronte e parece disposto a facer canto estea ao seu alcance para disuadir á presidenta electa de seguir os pasos de Chen Shui-bian (presidente entre 2000-2008).
Xulio Ríos é Director do IGADI e do Observatorio da Política China.
