Hai intelectuais que, polo seu propio carácter e proceder, tamén si pola xenuína proxección do seu ideario, acaban por ficar nas marxes da corrente central da historial cultural dun país.
Ese feito revélase como especialmente ingrato cando estamos a falar de persoas que moito iluminaron os camiños e que impulsaron decote as angueiras a prol desa cultura e do territorio que a acolle. Entendo eu que este é o caso de Ramón Lugrís, sobre o que agora se publica un libro máis que necesario.
Ramón Lugrís. Sempre Galicia, sempre Europa é a novena entrega da colección Texturas Internacionais que publica o Instituto Galego de Análise e Documentación Internacional (iGADI).
Coordinado por Xosé Luís Franco Grande e Xulio Ríos, este volume achega materiais diversos arredor da figura do xornalista e escritor ferrolán Ramón Lugrís, falecido o pasado 2 de decembro en Ciudad Real á idade de oitenta e tres anos.
Prologado polos editores Franco Grande e Ríos, o libro ábrese cunha longa entrevista que ambos os dous realizaron a Lugrís e que fora adiantada, nunha versión ben máis reducida, en Grial no 2012. Seguindo o fío das preguntas dos entrevistadores, Lugrís vai contando no preto de medio cento de páxinas deste diálogo moitos pormenores da súa vida nos primeiros anos, da súa formación universitaria e o espertar galeguista na Compostela dos 50, así como o posterior traslado a Londres para traballar na bbc e logo a Nova York como tradutor da
onu, entre outros destinos profesionais. Tamén dá conta do seu labor como estudoso da obra de Vicente Risco e das súas relacións con Ramón Piñeiro, Gonzalo Rodríguez Mourullo, Franco Grande e outros intelectuais e escritores que protagonizaron a Galicia do medio século pasado.
A seguir, o libro recolle catro ensaios que abordan a vida e a obra de Lugrís con olladas complementarias: No principio foi Ramón Lugrís, da autoría de Franco Grande, quen comenta dúas conferencias de Lugrís inéditas en gran medida; A iso das catro da tarde. Un bypass na tradición galeguista, asinado por Carlos Baliñas Fernández, quen lembra como coñeceu a Lugrís cando chegou á Universidade de Santiago alá polo ano 1954 e describe a cidade xacobea que daquela lles tocou vivir; Carta a Ramón Lugrís cincuenta anos despois, na que Rodríguez Mourullo repasa o ambiente galeguista dos 50 para dar a súa versión da desavinza que entre el e Piñeiro medrou e que tivo en Lugrís un pacificador comprensivo; e Tralas pegadas de Ramón Lugrís, ensaio ben amplo de Miguel Barros no que analiza a fondo varios artigos de Lugrís para caracterizar o seu pensamento político e as súas posicións respecto de palpitantes conflitos internacionais do seu tempo.
O volume remata cunha abondosa escolma de artigos do propio Lugrís intitulada Apuntes británicos (e outros), case unha vintena de textos escritos entre o 2009 e o 2011 recollidos, a maioría, das páxinas do semanario A Nosa Terra e, algúns outros, do web igadi.org.
Péchase a obra cun caderno fotográfico onde se reproducen fotografías de Lugrís cando neno por Ferrol coa súa familia, outras do mozo universitario en Compostela e moitas do xornalista e tradutor profesional que en Londres, Nova York e outros lugares traballou para a bbc, efe ou Nacións Unidas con amigos e colegas como Eduard Punset ou Fernando Pérez-Barreiro Nolla, entre outros.
Moi oportuna a aparición deste Ramón Lugrís. Sempre Galicia, sempre Europa, que chegou a ver impreso pero non distribuído o propio protagonista, pois un primeiro exemplar da obra foille entregado no despacho de Rodríguez Mourullo en Madrid poucos días antes do seu pasamento, razón pola cal o coñecemento xeral deste volume resulta unha acaída homenaxe póstuma que moito merece un intelectual fondamente galego e europeo do que tanto cómpre aprender.
