Aquel verán en Lugo (8)

.../...
-¡É sinxelo, rapaz! San Pedro fallou, e non o fixo mal, pero o quid pro cuo (o erro, o fallo) estivo naquilo da virxe baptizadora, niso do “instrumento sacramental necesario”, que así lle din os teólogos. Tamén ocorre que marrei con tódalas mulleres guapas ás que me aparecín, que as outras nunca me interesaron. Por iso as clasifico desta maneira:
As solteiras, que sempre me contestaron, todas, impresionadas pero dándome o nome do rapaz que lles gustaba, e iso non redime! Que se son, ou non, un bautizado; que se teño un nome suposto...; ¡todo iso! ¡Non vexas qué sufrimentos, e qué impotencias, as deste purgatorio! Sempre ao pé das mozas, acariciándoas en espírito; ¡só en espírito! A todo isto, sen perigos, obviamente, porque a miña alteridade non me permite traspasárlle-lo monte venúsico... Daquela entenderás que as miñas actuacións son de extrema suavidade, séxase etéreas, superficiais, e, non obstante, sen que che fagan maldito caso!
Despois están as casadas, pero esas andan co seu Otelo ao redor; sempre, invariablemente, acotío, e calquera lles di nada!
Quedan as viúvas, que adoitan recibi-las miñas aparicións tapándose os ollos coas mans. Daquela din, todas, invariablemente, ao confundirme co ausente: “¡Vólvete, maridiño, vólvete de cara para aló, para onde esteas, e fai a vista gorda...! Non me reprendas por este anaco de liberdade e de diversión que teño aquí, neste balneario, que é un sitio axeitado para liga-los parrafeos..., que o fago para que non se me esquezan! Conversando cos vivos, á vista de todo o mundo, non fago cousa mala, que ben sabes que escasean, ¡os vivos! Moito, que os de bo ver, fóstesvos, pillíns; seguramente o fixestes para estar coas hurís..., a destallo!”
¡Así que, meu querido Oestrimnio, é unha cousa inefable, entenrecedora, isto das viúvas de Lugo! ¡Se as vises na intimidade...! Por un cacho de parrafeo son capaces de lanzarse ao Miño..., así baixe frío, que o temperan elas!
Non me foi doado encontrar verbas que contextualizasen coas del, pero tiña que axudarlle, e de paso, afirma-lo meu machismo:
-Iso que contas entendo que é o que che pasou coas mulleres ao longo destes vinte séculos que levas por aquí, no teu interdito, que a muller segue sendo unha costela, séxase, propicia ao churrasco, pero, os homes... ¿Que me dis deles, esconxúrante?
-¡Pois si, tamén! Ocorre que os bebedores, cando me ven, pensan que se ven a si mesmos, sen haber espellos! En canto aos abstemios, eses..., ¡eses non cren nin no Goberno! Ata din cun fumador de cachimba que me pareceu un tanto filósofo, ¡máis ou menos coma ti!, pero escachizoume a esperanza cando se dixo, ao verme: “¡Manuel, terás que deixa-la cheminea, que isto acábase, pois empezo a ver aos do outro mundo...!” Nisto que o reprendeu a súa muller por falar só, pero volveu a rosmar: “¡Muller, é que estou enxergando as pencas da morte, e hai que ver cómo pensan vestirme aló abaixo, no inferno..., cunha capa de lume!”
Despois desta conversa, que ata habería que chamarlle tétrica, estivemos por algún tempo calados, reconcentrados, meditabundos. Pasmado, eu; citrino, el. Máis tarde, uns minutos despois, suxerinlle, por se acaso:
-¿Probaches a relacionarte cos mozos, con alguén sen vicios, tal que con algún dos desas ONGas...? ¡Non sei, algún samaritano transeúnte, alguén que faga de celestino e che busque esa virxe que tanto precisas, esa muller que, segundo ti, ten que ser doncela, e para máis, de pura raza oestrimnia!
Ferino no seu punto g, no punto da súa gravidez purgante, así que lle arrinquei un par de suspiros arrepiantes:
-¡Compadre, non insistas, que nada me queda sen experimentar neste naufraxio anímico! Para que vexas a torpeza masculina, incluso nos universitarios deste campus lucensis: O outro día, un rapaz de veterinaria, que se hospeda aquí, neste hotel, arreboloume unha almofada, dicindo: -“¡Fóra desta habitación, macarra, xixoló noxento disfrazado de romano, que mesmo che lanzo este tixolo de Bromatoloxía, e daquela verás ti o que é un obxecto contundente! ¡As viúvas alegres, esas que buscas, están noutra parte, pero non sei se terán ganas de festa..., polo maduriñas que van!”
A cousa era para rirse, pero eu case choro con aquel relato tan..., non sei se diga, traxicómico! O Centurias, como bo xurisconsulto, concluíu sentenciando:
-Como ves, querido Oestrimnio, moito falar de romanos, e veña buscar as nosas pegadas, retratando os nosos alicerces; o certo e mailo probable; que se aquí comían, que se alí facían pis...; ¡todo Lugo romano! ¡Conto, conto puro, gañas de singularizarse, presunción de eruditos presuntuosos, pero cando dan cun romano dos de verdade..., daquela foxen! Téñense por afeccionados ás togas, iso si, pero xa non distinguen unha lórica (coiraza, cota de malla) dunha lucerna (lámpada, candil), ou unha tuba (trompeta militar longa) dun flagrum (látego curto para azoutar de cerca). ¡Indiferenza total para cos milites, que agora, de presente, por aquí seica son voluntarios, séxase, un patriotismo de peto! Aos de Lugo só lles importan as pedras, pero non porque a dirección facultativa fose romana senón, e máis ben, porque son deles, arrincadas e transportadas por eles mesmos, herdadas dos seus avós..., coma quen herda una leira, ou unha canteira!
Tal e como se me ocorreu, así llo dixen:
-Iso pásache por non presentarte ás eleccións, que é a mellor forma de darse a coñecer. Moitos fixérono así, incluídos algúns dos Xefes daquelas Centurias da Falanxe Xoseantoniana. Fixérono a sabendas de que non sacarían un triste voto; ¡aparte do deles, claro! Pero así saían nos periódicos, e fixéronse famosos, con amigos que lles proporcionaban información privilexiada, cousa, circunstancia, que lles serve para conseguir cousas, incluso representacións comerciais.
-¿Nese “incluso”..., ligues; tamén ligues?
-¡Tamén!
O Centurión parecía sorprendido das miñas filosofías, acaso un tanto modernas para el.
-¡Oín dicir que xa tedes Senado...! Nos meus tempos, cando chegamos nós, séxase, antes da romanización, só tiñades caciques, caciques castrexos, tamén coñecidos como corre-vide-e-dille. Aqueles nativos facían unha política de rueiro, tamén chamada de campanario, ¡que diso vén a vosa expresión de, bota-las campas a voar!
O noso parrafeo estábase facendo un tanto longo, longo e premoso, que xa se parecía ao xuízo de Nüremberg, pero eu, de momento, outra cousa que facer non tiña. A miña elección presentábase dual: ¡Ou atura-las mulleres no xardín: trapos e trapeiras, princesas e larpeiras, ou deixarme ilustrar con aqueles descubrimentos de..., direi, postmorten, pois dalgún xeito haberá que chamarlles!
-Déixasme abraiado; non te facía tan culturetas, Centurias do..., ¡do nabo de Lugo!
-¿Cultureta, eu, así, en despectivo? ¡Cultura a nosa, por suposto! ¿Que sería de vosoutros, qué sería da Gallaecia, das partillas galaicas, dos morgadíos, dos preitos das augas, das adialas das leiras...; de todo iso, sen o dereito romano? Poño por caso, ¿de quen aprendestes iso de, do ut des (Dou para que me deas; séxase, con egoísmo), tan asimilado neste país?
Fíxome suar para defenderme, outra volta; dialecticamente, se entende.
-¿Cultura a vosa; iso dis? ¡Non presumas, carracha! ¡Aquí temos seniores made in Fisterra, que vén a se-lo mesmo! Ademais, saen pola Lei D´Hont, un tipo que sabía dividir, e quen divide, vence, que hai que darlle ó ábaco de moito nabo para entendela. ¡Se eu che contase o divertido que é isto da democracia: Cada catro anos, teatro; e qué teatro, señor, Mérida incluída!
-¿Así que agora tedes séniores; séniores cum populo, supoño? –Repreguntoume o tal Centurias, visiblemente interesado na cuestión.
(Alusión ao S.P.Q.R. -Senatus Populusque Romanus-, ou sexa, o Senado conxuntamente co pobo romano).
-¡Non, non é así: aquí temos séniores pero sen populo! Chamámoslles así, séniores, a eses que nos fan promesas, e de paso, falan mal dos contrarios. Eles chámannos, a nós, aos seus votantes, pueblo, que ata nos berran, por veces, “¡Habla, pueblo!”. Por diante ben que nos aloumiñan cando é das papeletas, pero, por tras...; ¡o de por tras, non o digo! Algo así era o que facía meu avó coas verzas, para que a egua se deixase arramalar! Como ves, a vosa democracia, aquela que nos ensinastes, aquela herdanza dos romanos, resultou ser unha tipa de mal vivir..., para algúns!
Fíxeno cavilar, que tardou un bo cacho en dixerir, en procesar, a miña información, que ata parecía resultarlle novidosa.
-¿Entón, como funciona iso das papeletas? Explícate, por Xúpiter, que ti es máis metafórico que un oestrimnio brigantino..., co estirados que eran!
Xa que me atilaba de escuro, para máis amolalo, díxenlle:
-¡Mal, moi mal, que nin os cirurxiáns as collen coas luvas! Aquí precisaríase algo máis de hixiene..., tal que aplica-lo voso aforismo, aquilo do dereito público: “Salus pópuli suprema lex est”!
-¡Oh; iso que dis...! ¡Pero qué técnicas máis atrasadas; e máxime habendo informática, co limpo que sería que cada quen votase desde a súa casa, por teléfono, por Internet, ou por fax! Coidaba que xa se facía así...
-¡Máis que por internet, vótase por interdito, mensaxes subliminais!
Estaba claro que a política e maila milicia eran consubstanciais co pobo romano, que converteron en empirismo, en pragmatismo, a metafísica grega. Seguiu inquirindo:
-Cóntame algo diso, que un día destes oínlle dicir a un vello, precisamente aí nos chorros: “¡Oia, señor, non se lle ocorra pasar diante miña, que agora témoslle democracia, e tamén unha Constitución que nos constituíu en iguais...!”. ¡Vaia democracia máis atrasada! ¿Así que, neste país, xa non hai grados; nin grados, nin ditaduras; xa non mandan os mellores? ¡Co que me gustaba o mando! Coas ditaduras, un Centurión podía chegar a Imperator...; ¡con tal de que o proclamasen as lexións, por suposto!
-¿Promesas electorais...?
-Algo así: Vilas, terras, escravos, sinecuras...!
-Home, aquí, ditaduras, o que é, ou son, ditaduras clásicas, xa non temos! Quero dicir, fóra da casa de cada quen! Segundo os psicólogos, o que abundan son as caras duras, que seica proceden dos romanos, por vía natural... ¡Leis de Mendel!


Cravoume aqueles ollazos fantasmais, fondos e resecos:
-Non abuses, tío; non sexas reiterativo, que da descendencia romanoide xa temos falado. O que che pido é que me contes o intríngulis da vosa democracia, se o tes a ben, pero sen coñas das túas, que estamos en Lugo, un país serio onde os haxa!
-Contareiche, logo, pero o malo é que teño soa á miña muller, supoño que aí, nese xardín, con esas vellas, e como tarde en ir para xunto dela vai sospeitar que estou por aquí arriba dándolles parola ás camareiras. Non sabes qué celosa se pon cando admiro nas outras..., nas outras belezas! ¡Co que me gustan as Venus, que tanto me dá que sexan de Milo coma do Miño, Chanca incluída!
O moi ousado atreveuse a darme unha nova lección, a min, un culturetas da xeración da Guerra Civil, afeito a cantarllas ao propio sol, coa camisa nova, bordada de onte mesmo...!
-Daquela, Oestrimnio, asómate pola ventá, de cando en vez, e tíralle bicos coa punta dos dedos; ¡pro forma, (para cubri-la fórmula, para cumprila), que se di! Veño observando que algúns fano así, e dálles resultado para telas felices, felices e confiadas, indefinidamente confiadas! ¡Aprende de min, que agora son o teu magister, o teu praeceptor!
Xa que se daba de Mestre, quixen abrir outro tema:
-¿Nos teus..., na túa época, as vosas mulleres, fosen romanas, sabinas, ou nativas, enganábanse con tan pouco, cun simple aceno, digamos que..., cordial?
-¡Ui; así, así! Ás nosas gustábanlles os uniformes de bracas (bragas, calzóns) rabenas, pero, con todo, gustáballes máis a paga dos centurións. Gustábanlles os áureos e mailos denarios (denario, moeda equivalente a 10 ases), que o mundo, nisto da avaricia, cambiou pouco; ¡vai a modiño!
-Agora, aquí por Occidente, -expliqueille-, a esa especie de lategueiros ben considerados e ben pagados chamámoslles juppies, séxase, centurións de empresa..., que ben a ser outra milicia, pero máis refinada!
-Xa oín falar diso, xa, que nun balneario faise repouso de tódolos membros óseos, ¡pero como a lingua non o é...! Espráiate algo máis niso da democracia actual, que esta xente de por aquí parola moito do tema pero ninguén a define ao meu gusto, séxase, con profundidade e concreción, e xa que te teño de contertulio...!
Afagoume, así que quixen ser honrado:
-Mira, compadre, como as mellores leccións son as prácticas, cando haxa sesións aí arriba, séxase na Deputación ou no Concello, daquela heite levar aos Foros respectivos. ¡Palabra de oestrimnio!
-Grazas pola intención, pero lémbroche que non podo saír de aquí, deste confinamento, que non me andan as pernas alén dun pequeno circundo... Pero dime, non obstante, sequera sexa para ter unha aproximación intelectual ao teu mundo, ao actual: ¿Como se toman eses acordos, por maioría simple ou por maioría absoluta? ¿Quen desempata, ou tiran un denario ao aire?
-¿Acordos? ¡Que iluso! Acordos, o que é acordos, nunca os hai!-Expliqueille- Iso si, divírtense, moitísimo; e de paso, coa política como pretexto, créanse empregos nos medios de comunicación. Seguro que tamén te divertirías coas súas filípicas, coas aznárides, coas zapatadas..., e xa non digamos coas intergálicas!
-¿Intergálicas?
-Si, ho; son unha especie de debate entre Santiago e Prisciliano... Trátase dunha constelación política, un tanto nebulosa, á que uns chaman nacionalidade, outros nacionalismo, e tampouco falta quen a apele de nazonalismo! Hainos que apuntan a Madrid mentres outros ollan cara a Lisboa... ¡En definitiva, ángulos agudos!
-¡Mira en que deu a nazón de Beográn, que segundo ti, volveuse birolla!
-¡É unha cuestión física, un equilibrio inestable entre forzas centrífugas e centrípetas, asemade! O único que permanece estable, ou non tanto se lle facemos caso a Einstein, é a Vía Láctea, ¡un millón de vacas, catro millóns de tetos! Como ves, onde escoller hai; quero dicir, á hora das papeletas. O malo do caso é que, como somos galegos, non nos entendemos! E diso de acordar xa che digo que non acordan cousa, pero cultivan na gramática, no léxico: ¡Cada día inventan palabras novas!
-¿Para que...? –Interrompeume, algo despistado e incrédulo.
-¡Obvio! Así foden aos contrarios, ridiculízanos, sen que os podan levar ao Xulgado, nin por inxurias nin por difamación! Das catro letras clásicas pasaron ás catrocentas metafóricas, pero os fillos de... seguen sendo fillos de..., en tódolos idiomas! Poño por caso, na última sesión presentouse unha moción auspiciada por catro votantes acreditados que pretendían unha ponte levadiza por sobre do camiño doutro veciño...
-¿Unha ponte levadiza...? ¿Vólvense a construír fortalezas?
-Non, ho; espera por min, que un galego sempre matiza: ¡Queríana para entrar nunha toxeira, sen pisarlle a lama ó veciño! Daquela chamáronse de todo, de banco a banco, desde papanatas a papalandras.
-¿Que son..., papalandras?
-¡Burro! ¡Papalandras son os porcos, pero en lingua diplomática, así que os xulgados non puideron con eles! Como ves, todo selecto, todo exquisito, que miúdos feirantes..., con perdón das piteiras, que é o seu antecedente máis próximo!
-¿Como quedou a cousa; foilles o Pontífice coa pa, coa escavadora?
-¡Que va: aplicoulles aquilo tan político de "Quieta non movere”; e ademais non fixo falla, que alí, nesa bisbarra, hai un rapaz que non ten carreira pero é máis listo cá fame, e daquela, cando regresaban da Deputación, cargando coa pancarta no burro, aquel veciño tirou un pito, aceso, na propia toxeira, coa rabia contida do seu fracaso na manifestación, ¡coma quen non é cousa! Así que agora xa non teñen a molestia de ir aos toxos cos tractores... ¡Ardéronlles; todos, a eito!
(Quieta non movere = Recomendación de que en política non se deben alodar as augas removéndoas innecesariamente).
-¿Iso, como é; xa non queren pontes neste Lugo das pontes?
-¡Doado: agora, que xa cho dixen, alí non hai toxos; e cinsa, sóbralles, na casa de cada quen! Aquilo do nó gordiano...; ¡o tal Alexandre, en Galicia, non tiña nada que facer! Estes paisanos, como ves, herdaron a filosofía dos gregos, pero tamén o voso sentido práctico, aquel dos romanos. Por se fose pouco, conservámo-lo amor panteísta ás terras, que nos vén dos meus, dos oestrimnios, acrecentado coa vida pastoril dos suevos. Fíxate cánto lles queren ás terras que fan sacrificios con elas, incinerando a súa vexetación luxuriosa. Para iso, para que non sexa pecadenta; e fano dilixentes, a toda présa, tan pronto como avisan no Parte da Tele que hai perigo de incendios; ¡só entón! ¡Daquela van, e zas, riscan o misto!
Tulio, ante a miña información, quedouse pensativo, evocador, soidoso:
-Nos meus tempos moita faterna nos deron estes galaicos desde os bosques, particularmente aquí, no de Lugo, que se escondían nas fragas, coma raposos, ¡ilocalizables!
-¡É que viñestes vinte séculos adiantados, que se fose hoxe...! Agora, co invento dos mistos e dos tubos incendiarios, ben ves que non queda un bosque onde se poda encovar un lagarto. ¡Unha praga, e menos mal que os perseguen!
-Xa reparei niso, xa, que eu, aínda que non podo saír dos arredores deste balneario, ás veces percibo cheiros de fume mesturados cos do xofre, ¡e iso fai un ambiente do demo, inesquecible! Agora que o penso, non debe ser cousa mala, ou non a teñen por tal, pois os paisanos, neses días, dinse: -"Chacho, ¿sabes que hai un incendio..., en tal parte?". Entón vai o outro e contéstalle, sempre o mesmo: -"Aló, na miña parroquia, esa labor está feita, que non queda un pino en toda a rodeada". Ata parece que o din con cara de ledicia, coa mesma que poñían seus avós daquela cando viñan ás augas: -"¡Alédome de verte, Fulano; e semella que andas mellor de saúde, que se che nota pola cor!". -"Pois, Mengano, a peor non fun, grazas a Deus, pero da cor non te fíes, que veño así por culpa dos terróns, que este ano, aló na parroquia, cavouse moito, e a pouco non rematamos de entolar para vir aos baños".
Con isto visto e sabido, non hai dúbida de que os oestrimnios sodes tan parvos que gozades co lume, sexa propio ou alleo, ¡máis do que Satanás coas caldeiras!, pero, como vos pillen eses outeadores, eses sabuxos da Xunta, ¡uih daquela...! O voso Imperator, ese señor de Santiago, seica tolera o lume exclusivamente nas caldeiras da augardente, ¡feito un druída! Por certo, que non sei a qué sabe iso da queimada, pero vistoso si que resulta..., ¡con ese lapareo, os conxuros, etcétera!
Tratei de actualizalo. Unha por outra, que se el me explicaba os saberes e mailos costumes da antigüidade, eu sentíame no deber de poñelo ao día:
.../...