Cando tes moitos anos, miras para o tempo vivido
Eu case sempre recordo as cousas boas, pero, hoxe, teño un día un pouco nubrado, e estou recordando as tristezas. Tiña dezasete anos. Morreu a única irmá que tiña. Estaba facendo a cea. Caeu unha chispa na liña. Ela estaba poñendo a tixola ao lume. Na cambota, había unha bombilla. Alí quedou, enriba do lume, de espalda. Mamá estaba na cociña. Colleuna
como se fose unha nena. Envolveuna nun abrigo para matar o lume. Papá viña da leira, de traballar, coas mans manchadas de terra. Colleulle as delas e dicía: Aquí, a morte enganouse. El, xa maior. A súa filla, vinte e dous anos, recén casada. Canto se aguanta na vida!
Despois, o irmán maior, casado na casa, dous nenos pequenos, os pais vellos. Un día, atopouse mal. Foi ao médico. Este, nada máis escoitalo, díxolle: O traballo para ti acabouse. El, despois de escoitar o doctor, dixo: Como me di iso, don Pedro, se teño os fillos sen criar!. Antes, vivías do que traballabas. Se non podías, tiñas que pasar fame.
Íase operar a Madrid. O médico da casa mandouno a Coruña, a un especialista, para que o animara, pois andaba moi triste. No 1.962, as operacións de corazón eran moi difíciles. Pero, xa non chegou a ir. Collendo o coche de liña, na Coruña, acompañado do seu pai (que tiña oitenta anos), caeu na rúa. Xa non había remedio. O seu pai, co fillo morto, nunha ambulancia, chegou á casa. A muller pregúntalle polo fillo. El respondeu: Está aí, no curral, morto, cando xa os veciños o recollían para a casa. Dous vellos, dous nenos e unha viúva. Isto, para a familia, foi moi duro.
Antes, os defuntos velábanse na casa. Acompañaban a familia, parentes, veciños, amigos. Isto foi un vinte e cinco de abril. Recordo, ao saír o día, saín fóra da casa. Sentín o cuco. Quedou en min tan gravado, que, agora, despois de tantos anos, aínda sinto aquel dolor.
Rodríguez Cabanas, M. Francisca
