Os espectáculos, flores da alma

Os espectáculos idéanse, suscítanse, sempre e de sempre, nun rexurdimento natural, concentrado, da bondade humana, educativa, no seu carácter anxelical, no que del conservamos.
Tódolos espectáculos naceron, xurdiron, iniciáronse, con mentalidade e con vontade educativa, formativa; a súa vertente especulativa, materialista, é, foi, posterior, pero sempre se conservou algo dos seus valores prístinos, de nacencia e de ocorrencia.

Está é a idea que quixen expresar o outro día na Deputación, naqueles actos da 37 SICA, pero non era tema apto para improvisar, así que a miña espontaneidade seguro que saíu inmatura.

Naquela traxedia do Paraíso a catástrofe non foi total, pois algo de anxo, un certo poder rexenerativo nos quedou; iso si, por obra e graza do Misericordioso, acreditándose de Tal.

A medida que espertábamos do noso trancazo, a mentalidade humana foi ideando situacións rexenerativas, desde chanzas individuais a traxicomedias compartibles e compartidas. Así, paso a paso, chegouse ao cine, que non é máis que un teatro filmado; un teatro complexo, con escenarios ad hoc, que dan máis realismo á ficción.

Vén isto a conto, ou á explicación, de que o Montecubeiro do século XX tivese aquel sopro, aquel aire parnasiano ao que quixen referirme, aínda que me saíu lacónico. Un convento de dominicos, con moitas rendas e poucos catecúmenos (¡e xa non andase por medio a prima noctis!), pode facer, e de feito fixo, milagres espectaculares, maiormente no espiritual: ¡As almas espertan, aceleran o seu proceso, en progresión máis que en proporción ao seu cultivo! Certo é que os frades actuaron maiormente no XIX, pero a colleita frutificou, recolleuse, no XX. Daquela foi a concentración das almas; a das terras veu despois.

¡Miúda película a daquel Montecubeiro do XX se tivésemos recompilado o material argumental: Curiel ¡don Manuel!, cualificaríaa de estimulante! Sucintamente, para abreviar:

-As cantigas dos Reis, que de tantas que había, que se transmitían, nunca oín repeticións no mesmo ano.

-As coplas – crónicas locais. ¡Coñecín, e conservo, una de cen pés!

-Os contos da lareira, que daban para tres meses, e aínda sobraban, tendo que interrompelos cando se anunciaba a primavera coas flores “da merenda”.

-As troulas das ruadas e dos fiandongos, que ata había un estilo propio, local, de parrafear, máis poético que prosaico.

-As danzas dos seus trinta muíños.

-As “Corridas” do Galo, ¡meu pobre, con un “tribunal” que lles atribuía toda clase de desaforos, incluso cacicadas, anticipándose á Prensa!

-A “Queima” (pirotécnica) da Pascua, unha “Eva” rediviva, corruptora da xuventude.

-Para ir parando, que non finalmente, aquelas obras de teatro, que as representou a xuventude local na casa de “Córneas”, no ano 1935, dirixidas e organizadas polo Mestre, logo fusilado, ¿por corruptor de menores?, Arximiro Rico.

¿Ten algo de particular que procedese daquel ambiente a filla de Ermitas de Gómez de Berlán, Mercedes Cora no teatro e no cine? Seguro que houbo máis, pero como non foron universitarias, quedándose co persoal “s.l.” no seu currículo vital... En todo caso eu síntome moi honrado coa súa parentela, e non só por min mesmo senón polo que a súa evocación poda servir de estímulo para que a parroquia, ¡tódalas parroquias!, se concentren no espiritual e non só nos eucaliptais.

- Palabras do noso colaborador Gómez Vilabella na homenaxe á súa curmá, a actriz Mercedes Cora, no decurso da XXXVII Semana de Cine de Lugo.