De pura cerna (50)

¿Fúcheste confesar?
Días despois daquela discusión coa súa muller, ao serán, Mío Cid Rodrigo, que era como lle deu en chamar Herminia, volveu á súa Cardeña cabreado, convulso, que nin que lle mesasen as barbas. Tirou ao baño aquel atadiño de batas cheirentas, coma quen lanza unha granada, e encarouse coa súa Jimena:

-¡Se chegamos a estar na España Roja, nin o penso: divorcio ao canto! Escolle: ¿azoutes, ou de xeonllos?

Herminia, resignada:

-Meu Rodri, de xeonllos xa estiven esta mañá, na Catedral, ¡e non precisamente impetrando que dure esta guerra, como seica fan os teus paisanos! ¿Azoutes? ¡Sinceramente, non creo que chos mereza! –Herminia, á vez que lle correspondía a este tipo de saúdo, deulle un bico afectuoso, que el aceptou con frialdade.

-¿Que non, qué non é iso? ¡Fúcheste confesar precisamente coa cotilla máis cotilla do Cuartel Xeral! ¿Ti pensas que a muller do meu Capitán é unha amiga, unha comadre tan discreta coma..., poño por caso, túa curmá Neves? –Á Herminia saltoulle o corazón, pero por nada, que aquela comparación coa discreta Neves foi unha mera casualidade, unha inocente asociación mental.

-¿Así que hai comadres entre as damas do Exército...? ¡Vaites, vaites!

-Saberás que lle faltou tempo para ir co descubrimento ao seu home, e ese pasoulle a idea ao Comandante dos Servizos de Información, que xa sabes que vai moito por alí, que son grandes amigos; paisanos, compadres, ou non sei qué... ¡Ai, muller, que a fixeches boa!

Herminia ben sabía que as fixera boas, boísimas, e para iso, conscientemente: todo calculado, en pura guerra psicolóxica. Aparentou inocencia diante do seu home, como cumpría aos seus fins:

-Non lle dixen nada en particular, que tan só lle comentei que as mulleres dos Oficiais, eu a primeira, estamos aquí de monicreques, rezando e pouco máis; facendo calcetíns e bufandas, mentres na outra Zona son milicianas, e incluso participan en altas tarefas do Exército, tales como os Servizos Informativos. ¡Dúas Españas, dous tipos de muller: a Marta e maila María!

-¿Chatiña, nada máis? ¿Ou é secreto de confesión? –Cargouse de carraxe, con ironía.

-¡Esa lareta...! ¡Xa vexo que o parlou, todo! Pois si, é verdade: comenteille que se estivese eu en Madrid, daquela xa me apañaría para pasarvos información de primeira man, por se con iso se pode abrevia-la guerra, que sei cómo facelo, que os homes son, sodes..., ¡o que dixen antes, uns parrulos! ¿E vosoutros dicides que, pelos largos, ideas curtas...? ¡Xa, xa!

Rodrigo mediu dez veces aquel corredor do apartamento, nervioso:

-Herminia, estou enfadado, de veras...; ¡como nunca! Ata tiven que dicirlles que non che fagan caso, ¡en absoluto!, que dalgún tempo para aquí, ¡cousas da guerra!, a túa cabeciña non rexe. Díxenlles que dispoñan deste apartamento, que te vou levar a tratamento psiquiátrico, ¡interna!

-Rodriguiño..., ¡o dito, dito está, que así lle pasou a Pilatos! E como a penitencia segue ao pecado..., ¡daquela péchame; aquí mesmo, agora mesmo, e acabouse a discreción; digo, a indiscreción, que me perdo nos puntos!

-¡Non xogues comigo, Herminia, que non é tan fácil! O comandante pasoulle recado ao psiquiatra, que ámbolos dous falaron comigo, e pedíronme visitarte...; ¡aquí, esta noite! Miúdo babel montaches, rapaza; o dito: ¡pelos longos e ideas curtas...! –Arremedouna Rodrigo, que seguía carraxento.

-¿Que; qué veñen aquí, hoxe? ¡Nin galletas teño! –Naquel momento no seu papel de Marta.

Á Herminia custoulle un gran esforzo aquel disimulo, pero aló por dentro estaba eufórica, pois o seu proxecto arrincaba, estribando precisamente niso, en montar aquela intriga palaciana; ¡neste caso, cuartelaria!

-¡Si, aquí, a esta casa, para falar parvadas! E por encima diso, fun un covarde, que non me atrevín a dicirlles que non, que non veñan, ¡por se me toman por un sabotador das túas ideas, por comunista, ou qué sei eu, con tantos receos que temos, todos, ¡espreitándonos reciprocamente! ¡Muller, a verdade é que non esperaba tal cousa de ti: un despropósito absoluto!

-¿Non te creron, e quéreno comprobar, por si mesmos? ¡Pobriño, non lle creron ao Meu Cid, un Cide que nin nos Reis cre! ¿Daquela, en Santa Gadea..., qué?

Rodrigo pasou por alto aquela broma, inusitada, calculada, de Herminia, que tiña por finalidade apraza-la cuestión debatida entre eles:

-¡Isto que provocaches é incrible! ¡Coido que son desgonces desta guerra! Polo que lles notei, incluso lles gustou ese suposto de que estás tola..., ¡sen estalo, que algo dixeron de que era unha boa coartada, ou non sei qué! Mira qué embrollo, de campionato: eu, que non vallo para mentir; e ti, que te pasas de sincera, de xenerosa, de non sei cantas cousas... ¡Estamos aviados, que vaia dilema!

Herminia, naquel intre máis serena có seu home, tratou de quitarlle ferro á situación:

-Ti tranquilo, meu ben; déixao da miña conta, que xa me farei lela diante deles, pouco menos que para que me encerredes; ¡ti, eles, todos! Meu amor, todo se contaxia, menos a beleza; iso din; así que non te estrañe que dese en tola, vivindo nesta España dos tolos. ¿Ou haberá que dicir, de todos contra todos, e todos, tolos?

Rodrigo, paulatinamente máis sereno, estivo a punto de soltarse a rir, con esa risa nerviosa que segue aos dramas hilarantes. Pouco máis puideron discutir, que de seguida se presentaron o comandante e mailo capitán médico; por certo, con unha botella de sidra, que en Burgos, por aquelas datas de tanta austeridade, era un auténtico trofeo, ¡de guerra!
...

Despois dos preámbulos e duns cumprimentos amigables:

-¿Así que a túa señora non rexe, eh Hinojosa? Pois eu, como psiquiatra, despois do que levamos falado, dígoche que rexe tan ben, tan ben, que se por min fose daríalle a rexer..., ¡un Rexemento!

-¿Doc., iso que é, un diagnóstico ou un trabalinguas? ¡Menos mofa, se pode ser!

-¡O que ti queiras, Hinojosa; as dúas cousas! Admiro a vosa modestia en parecervos unha misión excesiva, pero comparto plenamente co comandante o seu criterio de que sodes capaces de realizala; e de sufrir, por patriotismo naturalmente, as molestias conseguintes. ¡Todo pola Patria, alférez!

Rodrigo revolvíase, iracundo e impotente, naquela cadeira tapizada en pana, coma un grilo engaiolado:

-Herminia, terei que dicircho diante destes señores: ¡Se persistes nesa toleada, nin patriotismo nin mescalinas, que son capaz de meterte en formol! ¡Como hai Deus que o fago!

Ela tiña o seu proxecto ben perfilado e non se achantou:

-Rodri, ben sei que farías calquera cousa por evitarme perigos, pero tal e como vexo este plan, co que levamos falado non pode habelos. ¡De verdade!

Aquela Herminia, aquela “Jimena” rediviva, en lugar de te-la pata crebada e na casa, que diría Frai Luís de León, ¡montándolle ao seu home, ao alférez, aquelas intrigas de espionaxe ao estilo da Mata Hari...!

-Hinojosa, -o Comandante, temeroso de que se lle desfondase Herminia ante a oposición do marido, mirou ao alférez con imperio, esixente, marcial, e arengouno así: -eu, aquí e agora, non oín latexar máis que un corazón namorado, que se resiste, naturalmente, a unha penosa separación. ¡Pero iso non é demérito senón virilidade, que así o tomo! Á súa señora sóbralle razón, que sen outras técnicas, nin outros méritos, sen outras achegas, isto vai para largo, e custará cantidade de vítimas inocentes, todas elas inútiles, ou evitables en moitos casos, ¡probablemente! ¿Decátase do servizo que nos pode prestar esta señora; calibra vostede a grandeza do seu ofrecemento? Ten ideas claras, claras e precisas, do seu propio plan, coincidindo nela, na mesma persoa, autora e actriz, que de nós, dos demais, só necesita colaboración, e algo de coordinación, por suposto. Non podemos frustrarlle á Patria esta ocasión: ¡A persoa axeitada no momento oportuno, que dixo Maquiavelo!

Despois dun alento, rebaixando o ton da súa arenga, naquel silencio tenso, sólido, que non era cortable con un simple coitelo:

-Daquela imos facer unha recapitulación: Herminia auséntase, antes mañá que pasado; á media mañá; en vez de ir ao laboratorio, como fai habitualmente. No tren baixa a Medina del Campo, e de alí, a Vigo. Cando volva á casa, aquí ao apartamento, vostede, Rodrigo, en vista de que a súa señora non acudiu, nin ao laboratorio nin á residencia, encontrarase, aquí mesmo, cunha nota onde Herminia pon que se ausenta, que non lle aguanta máis impertinencias; ¡por incompatibilidade de carácteres! Todo iso que se adoita poñer e dicir nas rupturas sentimentais; que se vai para Lugo, a vivir con súa nai, tranquila, na propia aldea.

Isto pode parecer algo inxenuo, pero as inxenuidades sempre son aceptables, máxime habendo certas disfuncións cerebrais, ¡como é o caso! ¿Non si, doc? –Chiscoulle un ollo ao capitán médico, que sorriu, aceptando aquela complicidade.

Acto seguido, vostede, Hinojosa, vai á casa de súas irmás, todo irado, descomposto; e tamén fala, canto antes, coa señora do seu capitán; excitado, teatral; confíalles, a todas elas, que Herminia levaba algún tempo con problemas psíquicos. Non se esqueza de mostrar, como cortina de fume, para que quede ben xustificada esta ausencia, a cantos máis mellor, esa receita dos tranquilizantes, con data atrasada, deste psiquiatra tan previsor...

En canto á ausente, vostede, Herminia, sitúese, xa, en Galicia. Alí, co contrasinal que lle vou dar, non terá dificultades para que en Tui lle deixen pasa-la fronteira, como simple turista, como estranxeira que é! Lémbrese de falar en inglés sempre que estea próxima á fronteira, tanto da parte de España como despois en Portugal, que xa sabemos que andan todo por alí certos inimigos axudándolles aos desertores de Galicia...

En Lisboa... ¿Vaime seguindo? En Lisboa utilice este pasaporte, o seu, o de solteira, para xestionar a súa viaxe aos Estados Unidos, vía Inglaterra. Chegada a Londres, acuda tódolos días, ata que a localicen, ás doce en punto, a Trafalgar Square. Un axente noso, que aínda non sei quen será pero dá igual, ao que mandaremos intervir, xa terá a súa descrición: talla normal, máis ben alta, morena, esvelta do van, cabelo longo e sedoso, etcétera.

Ese enlace daralle diñeiro, preferiblemente inglés; ¡libras, bastantes! E do demais non se preocupe, por nada, nin escatime no preciso; subornos incluso. O tipo ese facilitaralle a viaxe para Madrid; pero vostede non se moleste en anular a súa pasaxe para os Estados Unidos, perda o custo do billete, para que a teñan por embarcada. ¿Expliqueime ben? Trátase de ir borrando pistas, pero non anote nada; ¡memoríceo todo, que no seu caso non é problema, dada esa memoria de elefante da que goza!

Herminia gozaba, en efecto, seguía gozando, dunha memoria excelente, tan así que lle permitiu adquirir, na Habana, aquela bagaxe cultural tan considerable, inusitada entón, en tan pouco tempo, con aquelas clases obsequio de Robynia. Por aí non había riscos previsibles; así que lle contestou:

-Comandante, se algo me sobra é memoria, que por veces ben quixese ter menos para esquecerme de certas cousas. Así que ata ese punto non vexo problemas, que máis difícil nos foi chegar ata aquí, a Rodrigo e a min, daquela, en plena lúa de mel, desde Coruña, en xullo do ano pasado, ¡que entón, entre outras cousas, aprendín a subornar e a sorrir sen ganas! Pero fáleme agora de cómo farei eses contactos en Madrid, que esa fase preocúpame máis..., ¡polos que me podan recoñecer!

-Tamén o temos estudado: De entrada, cunha velliña que colabora patrioticamente, que a atopará, de cando en vez, dándolles rafas ás pombas, diante de Correos, na Cibeles; ou nas inmediacións. Ela farase a xorda...; é unha profesional, que foi actriz no Paralelo, nos seus tempos. Pero iso non vén ao caso. Como é xorda, fálelle á orella. A señora aparenta ser, habitualmente, algo paradiña; e sempre di que lle mataron un fillo no cuartel da Montaña; usa dous nomes, e segundo a quen, así lles di que o fillo estaba dentro, ou fóra, do cuartel, naquel asedio do día vinte e un. Falaralle en galego, que ela é oriúnda de Vigo, pois así, se hai orellas próximas, menos entenderán.

Pregúntelle se está perdida, se quere que a leve a algún sitio. Do resto xa irán vendo, as dúas, sobre da marcha, que iso, dada a súa intelixencia, non me preocupa. ¡Ah, outra cousa: nunca negue a súa farmacia, que a vexan nela, incluso despachando, que así explicará a súa volta a Madrid, fuxindo do Bando Nacional; á parte dos ideais, claro! En canto á cifra para esas mensaxes, mellor a instrúen en Londres, para que non a deteñan en Portugal con ningún papel sospeitoso, que alí temos amigos nas alturas, ¡pero inimigos tamén, que brotan da noite para a mañá, coma os fungos!

-Perdoe, Comandante, pero iso da cifra entendo que debe ser asunto meu, que non me fío de vostedes, nin de vostedes nin deses asesores alemáns, que de asesores estranxeiros que van ao seu, xa vin moito, aló en Cuba. Se aquí funcionasen ben, un exército con mando piramidal, indiscutido e indiscutible; sen partidos nin sindicatos en greña; séxase, todo o contrario que na España Roja, que ao parecer non souberon, ou non quixeron, moldear a súa democracia ás novas circunstancias... Vostedes, digo, en novembro, cando Varela se internou pola Casa de Campo, paseando por Carabanchel as xilabas dos mouros para que todo Madrid soubese que os paisas marroquís estaban afiando nas gumías...; se aquel exército funcionase, repito, e perdón pola sinceridade, Madrid, entón..., ¡unha pasa!

O Comandante, a tal momento, non sabía se enfadarse ou aplaudila, porque ninguén lle falara tan claro, nin tan rotundo, en tódalas planificacións feitas naquel Estado Maior de Burgos:

-Siga, non se corte, que ten razón niso de sentirse defraudada; pero os rojos, entre outros medios, tamén teñen intelixencia, que con eles, por citar só un exemplo, está o Xeneral Rojo, que o coñezo ben.

-Mire, comandante, íalle dicir, tan só e para rematar, que fixemos o ridículo: primeiro, un golpe que falla, un push que non acada unanimidade, nin sequera no propio exército, cando media España estaba clamando por vostedes, polo Exército Salvador, cunha Igrexa cómplice, que quería ser salvada dun suposto comunismo, dun comunismo incipiente..., ¡aínda que o fose polas harcas musulmás, que esas contradicións abundan na nosa Historia! E agora, con estes avances insignificantes, nunha guerra de tantos medios, materiais e coercitivos... ¿Por qué? E non me fale de que Rusia e as outras potencias..., ¡que aquí, da nosa parte, tamén temos aos outros, desde eses militares de formigón armado do Hitler ata eses figurinos de cartón-pedra do Mussolini! Vostedes, os profesionais das armas, tiveron os seus ensaios nas guerras do Marrocos, pero aquí, en terra de godos, atopáronse cos españois, cos bandoleiros da serra, da Morena e das outras; un país sedento de liberdades, cousa que non tiveron presente, que non a ponderaron, daquela do Alzamento!

Rodrigo, a tal intre, fretábase os ollos coas mans para aparta-las pantasmas que convocara Herminia naquel aquelar bélico. ¡Aquela insospeitada, aquela Herminia, tan doce e tan prudente! ¿De onde lle virían aquelas forzas, aquela enerxía, e incluso aquela desenvoltura...?

-Algo diso houbo, e haino; -recoñeceu aquel comandante dos Servizos de Información; -pero vaiamos ao positivo, que estamos aquí, todos nós, para enderezar, no posible, aqueles erros...

Novo asombro para Rodrigo: o comandante facendo aquel propósito, que só lle faltaba darse golpes de peito polos pecados nacionais, os del incluídos.

Herminia remachou no seu cravo:

-¡Naturaca, que din os madrileños! Mire, xefe, posto que na súa organización hai de todo, diso das claves, se non lle importa..., ¡corren da miña conta!

-¿Cómo estás tan documentada...? ¡Pero que de todo: da fronte de Madrid, aquelas reunións de alto nivel, iso das claves...!

-Comandante, teño un cacho de Madrid no corazón...¡Temos alí os nosos intereses! E saiba que na Habana andei cerca de moitos bandidos, moitos anos, así que algo aprendería das súas mañas, das súas trampas...

-Diso de Madrid..., -defendeuse o Comandante, -de todo o que se refira a Madrid, cónstame que Franco está moi interesado, que para el non hai noticias intranscendentes, así que fai por pasarnos canto se relacione coa Capital de España, por insignificante que che pareza!

-¿Franco? ¡Comandante, non me faga rir! Franquiño, ese paisano meu, que por iso me gusta chamarlle así, en confianza, daquela, a últimos de novembro, cando se reuniu con Mola, con Varela, e cos outros Xenerais, ¿que decidiron, dígame? ¡Non o sei, pero ás probas me remito! Decidiron desistir dun ataque frontal, dándolle a razón á Pasionaria. ¿Por qué? Para min é un feito dicotómico: ¡ou lles fallaron eses da tan cacarexada Quinta Columna, ou é que non se atreve a mante-los madrileños! ¡Nin a mantelos nin a soportalos, que por algo llos deixa estar ao Negrín! Coido que nin se atreve a controla-la orde pública nese caos de liberdades frustradas que seguirá a unha rendición non pactada..., xa que parece que diso se trata: ¡de vencer sen convencer, como lle dixo Unamuno ao Millán Astray! Xefe, como Rodrigo, este Santo que teño por home, afirma que estou tola, tola de atar, daquela poderei dicir estas verdades, así, impunemente; ¿ou non?

O comandante, recollendo aquel desafío, dirixiuse ao alférez Hinojosa:

-¡Esta muller...! ¡É que non teño palabras: outra Agustina! ¡Parabéns!

-¡De Agustina, pouco, -respondeulle ela, ela mesma-, que eu, diante dun canón, lipotimia segura! O meu son as reboticas, os potingues, ¡para procura-la saúde, e nunca para matar! Pero estamos nun desvío da conversa e quero falarlle da cifra... Espérenme, que traio a Linneo, un vello amigo, que teño a súa Taxonomía Vexetal; aí, na alcoba, de cabeceira...

¡Este é! Merqueino aquí en Burgos, un día destes, casualmente, para darlle un repasiño, que tiña outro, aló en Cuba... Por certo, que me dixo a libreira que ninguén llo pide, que a botánica, en Burgos, só lles interesa aos pastores das ovellas... ¡Pobre España, inculta España! Terei que mercar outro exemplar, para vostedes..., ¡pero agora me explico! ¡De algo me ten que servir tanta combinatoria que estudei, que me fixo estudar Robynia, aló en Cuba, unha señora que foi a miña fada madriña, que estaba segura de que o xadrez e mailas matemáticas son a mellor ximnasia mental...! Vexan qué doado é todo isto; qué doado e qué seguro, tal e como o teño concibido, que xa barrenei no tema...

Rodrigo non acougaba coas mans, dos ollos á cabeza e da cabeza aos ollos, para refregalos, para espanta-las fantasmas. Ademais de asustado, con unha cefalea atroz, estaba asombrado, profundamente asombrado, daquela muller, que téndoa por intelixente, por chapona de canto libro caía nas súas mans, sen importarlle a materia; unha muller que onde outros len ela estudaba; e incluso, decidida. Non se lle alcanzaba que tivese tanto enxeño. Herminia, con toda naturalidade, como unha mestra que vai sinalar unha lección, abriu aquel libro de Carl von Linné, ao chou:

-Aquí temos...; ¡esta mesma, para por un exemplo! Romeu, -explicoulles Herminia, -esta planta..., que para Linneo é, Rosmarinus officinalis. Todos a coñecen, a planta, digo, polo que recende e polas súas propiedades medicinais. Pois ben, a ningún ceporro comunistoide que intercepte unha mensaxe das miñas se lle ocorrerá que estea o tal Linné de por medio: Receitas escritas, con letra de home, por suposto, ou ben imitada, pero ao meu ditado; con palabras tan raras que todas lles parecerán inglés, ¡e algunhas ata o serán! Intercaladas, ou engadidas, unhas explicacións posolóxicas, tal que da enfermería..., ¡pura mensaxe bélica!

¿Que nunha receita que lles chegue a vostedes len a palabra científica do preparado, da composición desa receita maxistral, rosmarinus? ¡Ah, si, moi ben: daquela abren a páxina do libro xemelgo, do que lles vou deixar, e buscan a definición botánica do romeu: Es un arbusto de ramas duras...! ¡Primeira letra desta descrición textual tan inocente? ¡Un e! ¿Páxina...? ¡Isto de romeu está por aquí, na 27! Fórmula invariable, sinxela, ao máximo, memorizable: De 27 resten 13; sempre 13, que lle teño simpatía a esa cifra, se cadra porque todos a desprezan. Sigamos: 27 menos 13, quedan 14. Collen o alfabeto castelán, e suman 14 espazos á letra e. ¿Onde estamos agora? ¡Pois na letra q!

Isto significa, a efectos de descifrar, que onde vexan escrito, no que siga da receita, un q, vostedes volven para atrás, e traducen por e. Farán o mesmo con todas as outras letras da mensaxe críptica, intercaladas, unha por unha, que así o Linneo daralles a lei combinatoria infalible. ¡Mensaxe descifrada e datos correctos, lexibles só para o noso Estado Maior! ¿Enténdeseme?

Para un comandante convencional, da vella escola, aquel sistema de cifra era absolutamente inédito, que o Exército Nacional usaba códigos numéricos, sistemas arcaicos e xa coñecidos, vulgarizados, obtidos dunhas táboas – vocabulario, restrinxidas pero manidas, similares ás mensaxes por bandeiras, ou por morse. ¿Máquinas, entón? ¡Quen as viu! Esta combinatoria, esta aplicación da combinatoria, éralles absolutamente inédita, ¡como que acababa de inventala Herminia! Preguntoulle á inventora:

-¿Se niso da páxina se excede en número ás letras do castelán...?

-Nese caso eliminen os múltiplos completos de 28. Digamos que a planta que se mencione nunha desas receitas – mensaxe está na páxina 59 deste libro: Daquela réstanse dúas veces 28, e quedará..., ¡tres! Tres menos trece dá, ¡menos dez! Isto indica que se desprazará o alfabeto – guía dez espazos para atrás. ¡E volta a empezar!

Con este sistema non precisan garda-las claves na caixa de seguridade, que as terán sempre na memoria, e sempre diferentes, receita a receita, que non será doado atoparlles a lei de composición; ¡todo iso con só manexa-la nomenclatura dunhas plantas, que neste caso serán dobremente medicamentosas!

O psiquiatra nin pestanexou en todo aquel tempo, hipnotizado por aqueles recunchos da intelixencia humana, expansiva e insondable. Só dixo:

-¡Asombroso! Coeficiente intelectual..., ¡xa nin sei!

Polo que respecta ao Comandante, anotaba e anotaba, frenético, asombrado. En canto a Rodrigo non puido menos de comentar, enrabechado pero orgulloso da súa muller:

-¡Aquí teñen á matemática, que aprendeu a contar polos dedos, na súa aldeíña..., gardando ovellas! ¡Iso é o que di ela, o que refire da súa infancia, pero a min cústame aceptalo, a pesares da súa sinceridade habitual!

O Comandante, dirixíndose ao Psiquiatra:

-¿Está tola, eh Doc.? ¡Unha tola encantadora, belísima, e cunha listura de premio Nobel! ¡Que sorte tivo este alférez...! ¿Onde é que as rifan...?

O Psiquiatra:

-¿Tola? ¡O que está é poñéndonos en ridículo aos homes, a tódolos homes, con carreira ou sen ela! Señora, se non fose porque nunca se condecorou aos espías, eu pediríalle ao comandante, desde xa, que a propoña para unha laureada..., ¡pola de vidas que vai salvar!

Rodrigo, sarcástico, ollando de traveso aos seus propios hóspedes:

-¡Máis que na laureada vaian pensando en encargar funerais, dous, que se a esta muller lle pasa algo, nesta..., nesta aventura, eu pégome un tiro; de verdade..., aí mesmo, na porta do Palacio de la Isla! ¡Como que me chamo Rodrigo, Rodrigo de Hinojosa y Espinosa de los Monteros, e non son de Vivar, nin de Vivar nin de Vilar, que de Vilar seica é ela!

O Comandante e mailo Psiquiatra calaron, abraiados, asombrados, ámbolos dous, por aquela montaxe que lles servían en bandexa, con unha resistencia do esposo máis sentimental que efectiva, sen maior obstrución. Herminia tivo unha especie de descarga eléctrica, aló por dentro, pero controlouse; deulle un bico ao seu home, e fíxolle unha carantoña, volvendo, de seguida, á súa planificación:

-Quédame un detalliño, que se me está ocorrendo sobre da marcha, que deixabamos unha lagoa, un peche de seguridade: Cando teña que mencionar un nome propio, dun militar ou dun político da República, e lean tal que: 17-1, 4-3,8 ; como en Madrid, polo menos nas embaixadas, coido que se recibirá o Times, que estará ao meu alcance, que xa farei os medios, e aquí en Burgos tamén o teñen, que llelo teño visto aos do Estado Maior, pois que, centrándonos no exemplo que puxen, iso quererá dicir que: No Times do 17 de xaneiro (ese uno), páxina 4, columna 3, e liña 8, fálase, por exemplo, doutro paisano meu, do Lister. Así que os meus datos tamén se referirán á columna Lister, concretamente ás súas actividades, se tal é o caso. ¿Enténdeseme?

-¡Magnífico, Herminia; isto seu non o melloran nin os alemáns! –O comandante aplaudiuna con fruición, coma se estivese nun teatro.

Herminia, coa sinxeleza habitual, coma quen lle dá a volta a unha tortilla na tixola, sen xactancia algunha:

-¡De magnífico, nada, que, máis discorre un famento cós cen letrados do Parlamento...! Magnífico, en todo caso, era o mestre que me ensinou isto, ¡e mais era dos de a ferrado! ¡Deu-lo teña na Gloria!

Aquilo só o entendeu a propia dicente, Herminia, que sabía perfectamente de onde lle saían as forzas, as forzas e mailo enxeño: ¡Unha filla en Madrid; a mais de secreta, incomunicada!

O Xefe de Información mirou para o reloxo da parede:

-Señora, quixera despedirme atuándonos, que desde hoxe estou ás túas ordes. –Herminia asentiu, aceptándolle aquela confianza. -¡Daquela, as miñas instrucións, telas entendidas; algunha dúbida?

-Of course, Commandant! That’s all rigth! Thanks for your information!

-¡Fíuuu..., miña madriña! –Exclamou Rodrigo, asubiando. –Isto é o colmo da tolemia: ¡casei cunha galega, e vou durmir cunha inglesa; ou quen sabe se é holandesa, que esta igual é unha dobre daquela Gertrud Margarete Zelle!

Aquel Comandante en Xefe de Información do Estado Maior, e tamén o Psiquiatra, recolleron as gorras, e despedíronse, pero este último, de abraiado que ía, nin palabra deu. O Comandante:

-¡Os meus parabéns, familia, aos dous; e sorte, tamén para ambos! –Volvéndose á señora da casa, segundo lle bicaba a man, todo cerimonioso. –Herminia, coa túa beleza e con este dominio do inglés, con ese acento tan grato e tan persuasivo, entre cubano e inglés, podes pasar, incluso, por artista de Hallywood, ¡se te ves nun apuro! ¡Xa o creo que si! ¡Boa noite, e grazas; grazas por todo, aos dous! ¡Adeus!

-¿Boa noite? ¡Que optimista! Xa que a miña muller está máis tola do que eu pensaba, daquela..., ¡que se lle vai facer! ¡As súas, comandante! ¡E ti, Doc, o mesmo!

Desde que se foron, Rodrigo, elevando as mans coas palmas abertas, nun aceno de reprensión e apertando, rilando nos dentes:

-¡Saíches coa túa, majadera! Sempre facendo de coitada...; ¡carajo coa luguesa! Un abrocho de rosa, un anxo; tenrura ata as orellas...; ¡e agora descubro que tes máis enerxía e máis redaños cá propia Mata-Hari! ¡Oxalá non che pese, que me deixas, aquí en Burgos, ben preocupado, feito un flan!

-¡Qué non, Rodrigo; xa verás, que Deus sempre me mandou probas: unhas, do propio azar, do propio enguedellamento das cousas; e outras, que case foron buscadas por min, polo meu espírito aventureiro, pero tamén me axudou a saír con ben delas, ou incluso gananciosa! Tiven as miñas crises, en certas ocasións, pero agora sei que o máis que se pode perder nesta vida é precisamente iso, ¡a vida! Dála polos demais...; ¡vaia, que se é preciso, se vale de algo, tampouco iso ten mérito, que non é miña, que é de Deus, e debo ofrendala para servir as causas boas!

-¿Causas boas? ¡Ti o que queres é deixarme viúvo, pois a túa decisión outras trazas non leva!

-¡Rodriguiño, meu amor...! –Acariñouno con dozura, pero despois fíxolle rabiar, tamén cariñosamente: -Ben mirado, tampouco sería problema, que ese comandante ten unha filla coma un castelo; e logo que é rubia..., ¡coma ti! ¡Xa que tanto vos gusta o xermánico aos Nacionais, daquela podedes ter fillos roibos..., coma de carozo de millo!

Rodrigo non sabía, en definitiva, se rirse ou pegarse un tiro. Aquela noite durmiron pouco, pero tan apertados, tanto, que naquela cama burgalesa só latía un corazón; ou máis exactamente, medio, de parte a parte. ¿Deitárase cunha heroína do século XX? ¡O alférez Rodrigo de Hinojosa y Espinosa de los Monteros coidaba que si!
…/…