De pura cerna (35)

…/…

-Ti ben dis, Herminia, e non vai mal pensado, pero, ¿e se te trampea aquel Toño? ¡Se te zafanas dun americano para que te estafe un galego? ¡Coido que sería como saír do lume para caer no remol!

-¡Curmanciña, mala opinión tes da nosa xente....!

-¡Que va, muller, que non hai motivo, pois o único malo que me fixeron foi botarme polo mundo adiante, sen case letras, das da escola, digo, que das outras nunca unha vira! Eu atéñome ao refrán: ¡Na imperdible, que me foda un estraño, que xa lle purgarei o caño..., se hai toxos á man!

Ríronse, ámbalas dúas, pero con poucas ganas.

-Neves, se me chega a trampear, nese caso mellor para el, para o meu Toño, que de postos a trampas, empecei eu, deitándome con ese crocodilo... ¿Sabedes qué vos digo? ¡Que case me apetece que me estafe, que me castigue, que llo teño merecido! Ademais, son cartos sucios, e para lavalos, que sexa no noso país, que lles sobra auga e fáltalles riqueza!

Neves escandalizouse, que a súa moral, xa a coñecemos, era bastante imprecisa:

-¡Non tan sucios, non tanto, que che viñeron dunha santa, así que non te pases, non ofendas a Deus!

-¡Ai, curmanciña, cánta compaixón tedes comigo!

E cerraron o consello con unha boa aperta, dous a dous; ¡tres pés para un banco, que dixera Neves!

Horas despois daquela conversa, naquel repouso que facían a cotío, na intimidade do seu reservado:

-¿Herminia, qué quería esa muller, esa que estivo aí, falando contigo, esa que che deu un partacolo?

-¡Neves, ti es unha espreitoa! ¿Que quería? ¡Cobrar; cobrar colocándose! ¿Non é o que quere todo o mundo, neste mundo dos cartos? Nica, atende, e para con ese plumeiro, que isto vale a pena, e logo que o estás quitando dos mobles, dos estantes, para tirárnolo a nosoutras...

-¡Nada, que non se pode ser traballador; e para desagradecidas, menos! -Chanceou o home da casa.

-Esa muller chámase Aída; Aída Non Sei Qué... Évos a criada que tivo Ádam na mansión, todo este tempo...

-¿Outro recado, ameazas deles...? ¡Desta, morro; eu tamén!

-¡Non, Neves, tranquila, que isto é distinto! Veume dicir que estivo por aló o Verdini, esta mesma mañá, con camionetas e con xente da colla, deses..., portuarios; que arramplaron con todo, con todo o de máis valor, mobles incluso. Mirade o que son as cousas, que se non foi un milagre, tal parece: Nesas présas, niso de empaquetar atropeladamente, deixando o chan lastrado do que desprezaron, ¡esquecéronse desta carpeta!

-¿Estes papeis...; que, qué teñen de particular?

-A modo, Neviñas! O particular é nada menos que, aquí, entre estas facturas, pois facturas son, está aquel contrato de aluguer, aquel aluguer simbólico da mansión, o que lle fixera eu a Ádam, ¡así que mirade qué fácil o recuperei, e con isto queda definitivamente desligado da mansión, nin sequera como inquilino!

-¡Sube, sube correndo, e méteo na túa caixa dos caudais, na grande...!

-A modo, Neves, que xa non ten maior importancia; pero aínda é mellor queimalo. Nica, ¡ao fogón, que non quede nin a cinsa!

-¿E quería cobrar por traerche iso? ¡A xente apáñao todo, que nin que os papeis fosen castañas!

-¡Pero, Neves, outra vez! Ao quedarse sen traballo, prometín darllo, aquí, de limpadora, así que, meu Nica, xa vén mañá, que pouco che queda de darlle ao teu plumeiro... O grave da cousa é que me foi fiel, e seica lle dixo ao Verdini que desa casa non autorizaba a saca-las cousas sen falar primeiro comigo, que tiña entendido que eu era a herdeira de todo aquilo... ¡Boa a fixo, que como primeira medida ese siciliano arrincou o teléfono; e despois, zurroulle!

Nicasio, anticipándoselle:

-¡Non mo digas, que ben lle vin uns cantos moretóns, pero coidei que sería por culpa dalgunha enfermidade da pel!

-¡Herminiña, qué ben fixeches en darlle traballo; e non o digo por aforrarllo ao meu Nicasio, que para el xa teño outra ocupación: que busque cerralleiros, e que vaia mañá mesmo á túa mansión, para cambia-las pechaduras...!

-Non, muller, que non corre présa, que o perigo xa pasou, que se levaron canto de bo había, ¡cantidade!, en non sei cantas camionetas, todas á vez..., ¡que vaia présa que tiñan!

Neves non se conformou:

-Pero é que..., ¡poden pegarlle lume!

-Se tal quixesen, arestora xa o tiñan feito; pero non é doado, que lle pedín á Aída que estea de garda, e que lles pague a tres ou catro homes da súa confianza, que se non o fan esta noite, é que lles pasou a carraxe, pois esa xente, eses gánsters, nunca dan prórrogas.

Nicasio volveu a poñe-lo carteliño dos descansos; e dicíndolles ás mulleres que se ía ao Centro Gallego para apagar a súa febre de vinganza, a onde realmente se dirixiu, manexando na furgoneta, foi á Calle G, despois de facerse con unha pistola. Estacionou por cerca da mansión, mesmo enfronte, e alí pasou a noite, enteira, acazapado tras do seu volante, ¡por se lle daban lume á casoa de súa curmá!, pero non se precisou da súa intervención, nin da pistola nin da cachaporra, pois os puteiros fóranse de ídem!

Non houbo problemas en malvender a casoa pois coas présas que lle deron ao Tovar, este adxudicouna en cuestión de tres semanas, pero entre a súa espléndida comisión e maila taxa deficiente, pouco máis sacaron da finca pacega que un cincuenta por cento do seu valor real de mercado.

Nas accións non tivera quebranto algún, pois os ingenios estaban de moda, florecentes, coa exportación asegurada, ao máximo dos rendementos, así que, con aquela operación, Herminia compensouse, neutralizou, as minguas da finca, amén da perda daquel mobiliario arramplado polo Verdini, que segundo despois souberon, foi un obsequio do seu patrón e socio, renegando das súas lembranzas.

Con esta liquidez a bo recado, Herminia pergueñou esta carta para o Toño do seu Vilar, incorporado tardiamente ao Servizo porque seu pai tentara libralo por enfermo e por sesaxenario, pero algo fallou nunha das prórrogas e recrutárono:

+ Queridísimo Toño: Xa hai tempo que recibín a túa carta dándome o enderezo do teu cuartel, aí na Coruña, na que me dis, na que segues dicíndome, que te lembras de min, que me "añoras", e agora máis ao contemplar tódolos días este mar, case que infinito, que nos separa.

Tes razón niso de que o mar separa, moito, pois a cada lado a xente é distinta; moitísimo, como tiven ocasión de comprobar no tempo que levo aquí. Mira qué cerca de Cuba están os Estados Unidos, os de Norteamérica, e xa son diferentes de nós, ¡desde a fala aos feitos!

Disme, ou preguntas, que cándo volvo á Nosa Terra, (estouna poñendo con maiúsculas, tal e como se merece), Pois, meu Toño, aínda non o sei, que a vida ten os seus problemas, que o diaño sempre nos pon atrancos para que non poidamos cumprir os nosos desexos máis íntimos e máis ardentes; e logo que o restaurante vainos do mellor, e non é cousa de pechalo, así, sen máis! Precisamente, como aquí andan as cousas un tanto revoltas..., ¡un tanto, non, moito!, e como xa sabes que herdei de miña tía Henriqueta bastante diñeiro, con algo que gañei eu mesma, na Bolsa de Valores..., pois que pensei en ti para que me fagas de administrador, o que se di un testaferro, un home de toda confianza. Con esa carta empezo a mandarche letras, nominativas, ao teu nome, para que as presentes ti, ti mesmo, aí, nun ha casa de Banca, na Coruña. Ese diñeiro colócalo segundo te aconselle o Director da mesma, pois, como é moito, recibirate el mesmo, en persoa, tan pronto o avisen do que queres propoñerlle.

Cando teña novas túas, de que o recibiches e de como o empregaches, daquela mandareiche outras remesas, a poucos, que así, en veces, por se hai perda, nunca será moito con respecto ao total.

Se chegas a ter noticias certas, comprobadas, que a vida é de Deus, e quítanola cando lle parece, de que eu falecín, daquela entrégaslle ao Nicasio e / ou á súa muller, miña prima Neves, dúas partes dese diñeiro, da totalidade do que che remita. O terzo restante será para distribuír da seguinte forma, e que xa sirva a presente de testamento: Un terzo do terzo, para ti, por fiel administrador; outro para miña nai, e á falta dela, para Manuel, meu padrasto, se a sobrevive. Despois de apartadas estas porcións, co que sobre do principal, -que os xuros iralos percibindo ti, para atender ás necesidades de miña nai, pero a medias contigo-, encárgaste de facer unha escola, aí na parroquia, e vas pagando aos sucesivos mestres, ¡todo pola miña ánima e pola de tanta xente que me fixo favores, por tódolos que me quixeron!

Nada máis por hoxe, meu Toño. Unha aparta ben grande desta veciña e amiga, que tanto te estima,
Herminia


Esquecíaseme: Teño aquí uns candelabros de prata, que son para o altar da Virxe do Rosario, de Montecubeiro, que chos vou mandar por un cociñeiro destes dos vapores de Cuba. Non te preocupes, que xa lle darei o enderezo do teu cuartel, para que chos leve ata alí, por se tes servizo. Di Nicasio que cousas así gárdavolas o capitán da Compañía. Cando che dean permiso, ou cando te licencien, lévallos ao noso cura. Sen máis, biquiños. Outra vez,

Herminia
-.-
¡Que é sobriña...!

O calendario das negras, das nefastas, seguía colgando na intimidade de Herminia, tan murcha que nin saía aos habituais, e xa esquecidos, parladoiros do comedor, pero a clientela estaba consolidada, o establecemento acreditado, e Agar, Aída, Neves e Nicasio, todos eles, tan expertos nos seus respectivos papeis que o Restaurante Robynia ía de seu, a prezos dos de primeira categoría.

Nicasio e Herminia, a tal momento, subiran á súa oficina, ao segundo andar, pois aquel reservado acabara facendo complemento co comedor grande, co nobre, se ben por separado, case en exclusiva para aqueles xantares, gorentosos, do Xefe da Policía Secreta de Machado, sempre misteriosos e pródigos en alternancias, de bo gourmet; e sempre, tamén, invariablemente, acompañados por xente norteña, gringos elegantes, amigos, todos eles, do manducatorio selecto, gracial e variado, ¡coas facturas a cargo do Ministerio, por suposto, segundo era uso e costume naquela tan rica como pródiga Habana!

Tales conspiracións, aqueles chanchullos repetitivos, habituais, reservados ao "Reservado" do Robynia, para Nicasio eran asuntos de alta política, Segredo de Estado, e aínda que non lle caían en graza boa parte daqueles gringos, que tanto lle recordaban ao Merton, sentíase a gusto con eles aos seus manteis. Acubillado, amparado, por aquel Mandamáis, que viña a ser un seguro, tácito, contra as asechanzas dos Verdini and Company..., ¡para o caso de que seguisen lembrándose daqueles galeguiños tan inocentes que ousaran regatear, contestarlles, rebelárselles en definitiva, e sen medir as consecuencias!

Foi cousa de Nicasio ir achegándose, previsoramente, obsequiosamente, aos xefazos da Policía, e cando logrou que un daqueles prebostes, un dos máis altos, lles fose cear, a cata-los pistos da súa Agar, de balde por suposto, ensarillouno pola pituitaria, e con el, aos seguintes, sempre en escala ascendente, caciquil, ¡que era como se conseguían as influencias! Neves, á que o traballo non lle impedía engordar, ¡por culpa de Agar, dicía ela!, subía as escaleiras ao trote, sempre, tivese présa ou non, arelando avaga-las graxas. Arestora sacudiu, forte, naquela porta de ánima de aceiro, do segundo andar, encargada á proba de Verdinis. Sempre petaba, pois aos timbres tíñalles alerxia, que lle parecían embigos, partes inútiles do corpo humano:

-Abre, Nicasio, que son eu, e teño présa. Sempre estades aquí, ámbolos dous, dándolles a volta aos mesmos papeis..., ¡coma se non houbese outra cousa á que atender! ¡Ai, ho, que tedes ben deles, que esta mesa logo parece un palleiro!

O seu home, máis cachazudo:

-¿A qué vén esa fogaxe, hai lume na cociña? Pois, por moito que fagades aí abaixo, as tres, que ben sei que o facedes, se aquí arriba, nesta administración, con estes papeis, non levamos algo de orde..., ¡daquela, adeus negocio!

-¡Si, si, moita administración, pero isto xa parece a corte do cuxo! Os competidores levan o seu choio polos dedos, sen papeis..., ¡e tamén adiantan!

Herminia, que estivera calada todo o tempo:

-Neves, tés a túa razón, pero, mira, tes que comprender que convén, moito, que Nicasio estea ao tanto desta burocracia..., ¡para cando vos falte eu! E logo que este milmañas xa che puxo ese timbre desde a cociña, para que non subas; lémbrate: larga, curta, larga..., que quere dicir que chamas polo teu home.

-¡Ti ben falas; e se me sae do revés, co bruta que son, daquela baixas ti, sen necesidade! Non, que non quero erros, e prefiro subir, que así tamén fago xinasia...

-¡Ximnasia, Neves, que tamén a debes facer coas verbas, pois agora es ti a imaxe do noso establecemento!

-¡Boh, andrómenas, que sempre serei Neves, a das Cavozas...! A ver, Nica, baixa, que chegaron teus tíos...

-¿Hoxe, pola semana....? -E sen agardar pola resposta: -Muller, espera un momentiño, que me está explicando a xefa isto de paga-la Contribución...

-Teus tíos, mira qué atentos son, que viñeron para saber da nosa Herminia, e por se nos pasa algo, de tan calados que estamos, que levan días sen vernos, ¡e como lles falamos das nosas leas...!

-¿Deixarían a botica ben pechada? -Nicasio, que con aqueles contratempos collera a obsesión das trancas.

Neves, que trilaba con todo o que tiña sen facer:

-Non, supoño que non, que non lles fai falta, que agora teñen un mancebo...; ¡pero baixa, canto antes!

-¿Un mancebo? ¡Podíalles ir eu, xa que isto dos papeis non ten importancia..., para ti!

-¡Maldito! Teñen un mancebo, un moreno con estudios, que xa hai deses..., ¡e de non espelirnos, van pasar diante dos galegos! Acórdate de dicirlles que se queden a comer, e daquela subo a comida aquí arriba, ao piso desta moza..., ¡para acompañala!

Herminia, que captou aquela intención animosa:

-Non, que comedes abaixo, no comedor, como señoritos que sodes; todos, sen excepción, que ademais eu non teño ganas de falar, nin sequera con eles, ¡e ben que os aprecio!

-¡Muller, pase que te escondas dos coñecidos, pero estes son parentes, pois de selo do Nicasio, teus son! Logo baixarás ti, e comemos xuntos, ¡co señor boticario!

-¡Non é boticario, pero, aos efectos, coma se o fose, que sabe máis cós de carreira!

Terzou Nicasio, matizando:

-Estivo en Lugo, de mancebo, na Farmacia da Saúde, alí na Porta da Estación, e tanto aprendeu que, ao chegar aquí, como esa Mercedes tiña munises, puxeron esa botica, na súa casa, na dela, nese Marianao. Pásalles coma a nós, que tamén restauran ao próximo, así que saben moito, de moitas cousas, pero tampouco souberon facer fillos... ¡Perdón, Herminia, que ben sei que dixen o que non debera dicir!

-Nicasiño, todo é pouco, que merezo tódolos castigos, azoutes que sexan! Mirade, para non discutir máis: Que me suba Agar, ou Aída, unha banana frita, e con iso, catro galletas e un zume, quedo aviada..., ¡que máis vou sufrir abaixo, pois o señor Bernabel vaime preguntar polo embarazo, e dáme vergoña, que ben o sabedes!

-Nese caso, o que ti queiras, -concluíu Neves, -pero lémbrate de que as toupas saen ao aire, de cando en vez, pero ti..., ¡peor cá elas!

Momentos despois, falando con aqueles parentes, propúxolles Merche:

-Bernabel, eu quixera subir para saudar a Herminia... Esa muller, no seu estado, e con esa depresión, non pode, non debe encerrarse desa maneira, así, esquiva, confinada nas súas habitacións..., ¡que nin que estivese tolleita! E para máis complicación, iso de que estea anoréxica... Iso é perigoso, tanto para ela como para esa criatura... Non quixo abortar, cousa que lle loo, por suposto, pero, con estas disciplinas, que habería que dicir, indisciplinas..., ¡vai ter un malparto!

Contestoulle seu sobriño, fondamente preocupado, que o estaban certamente, pero non atinaban a resolve-la situación:

-Tía Merche, xa o sabemos, pero..., ¡o pero está en poder con ela, en convencela! Mire que nin a Neves, ¡co mandona que é...!

Merche, unha liboria donairosa, observadora, parteira de afección, e moi sensible, de gran humanidade:

-Mi niña, ás veces dámonos máis confianza coa xente de fóra... Tedes este caso de Cuba: Cando España xa nin tiranizaba, cunha impotencia manifesta para controlarnos e para rexernos, ¡ale, nós aos brazos dos ianquis! Como di Bernabel, temos os mellores padriños deste mundo, pois eses gringos traen dous e levan catro..., ¡para aliviarnos a carteira! Pero con esta rapaza, coa Herminia, vouno intentar, ¡que por algo son de portas a fóra!

Neves, xustificándose:

-Pois, mire, ben lle levo predicado, que ben o sabe o meu Nica, pero, coa madriña, que por algo é de Montecubeiro, ¡predica frade, que por unha orella me entra, e por outra me sae!

-¿Vés comigo, Bernabel, que se é así, se tan renitente está, daquela axúdasme con algunha ocorrencia das túas...? ¡Témola que facer rir, que non hai mellor remedio!

-Merche, agarda un intre, que teño unha idea no morteiro, pero estouna macerando... Teño por sabido que matino bastante ben, que todos mo din, pero fágoo amodo..., tal que aqueles vellos do noso Lugo!

O boticario era un pachorras, outro, un enxebre das abas do Mons Ciro, que entrara en Cuba, na voráxine cubana, pero a Illa, o Caribe, non entrara nel, impermeable a canto non fose humanidade, saberes útiles para a humanidade. Cunha perilla branca, metade picapreitos e metade galeno, fifty-fifty, que igual atendía aos negros coma aos brancos; aos cristiáns, aos ateos, e ás reses, incluídos can e gato, daqueles arrabaldes habaneiros. Iso amén de sancristán, permanente e gratuíto, na igrexa daquel alfoz. Así que, con tantos saberes, e con aquelas colaboracións, tiña aquela parroquia admirada do seu exercicio e do seu patriarcado: un patriarca sen fillos, nin propios nin ventureiros, para dicilo máis exactamente, pero que chamaba de tales a tódolos rapaces daquel lugar tan prolífico, e todos felices das súas amabilidades. O único que non lles aceptaba era a vara daquela Pedanía, dicíndolles que non sabían o que lle propoñían, ¡pois con ela na man, ía espelir a máis de catro!

-¿Non será unha menciña desas das morenas, para que aborte? -Repúxoselle Merche. -Bernabel, non te tente o diaño, que ben sabes que quere ter ese neno, pois ademais do católica e do sensible que é, parécelle que debe cumprir unha penitencia, que a ten merecida polos seus pecados con ese matón, con ese gringo...

Bernabel enfadouse moito, e así o manifestou:

-¿Querida señora, cómo se che pode ocorrer ese disparate; cando me viches propoñer un aborto, nin sequera ás negras, pois diso da ruda e do dentón saben elas máis que tódolos boticarios xuntos? ¡E logo que ben sabes que non o admiten, nin a miña relixión nin a miña conciencia!

-Non te enfades comigo, san Bernabel bendito, que ben o sei; ¡é que, como a situación desta muller, desta Herminia, é moi desesperada...!

-Pois precisamente, que por iso hai que tomar decisións máis humanas, ¡e máis meditadas! A miña idea, se ti, Merche, aceptas, o que estaba matinando é que a levemos connosco, para Marianao..., ¡sequera un mes! Alí podemos dicir que é sobriña nosa, pero tratarémola como a unha filla, e dará os seus paseíños pola horta; sempre ao aire libre, acompañada, cando por ti cando por min..., ¡que esta rapaza, máis que un restaurante, o que precisa é un horto de luxo, tal que o noso!

A liboria non o dubidou:

-Por min, encantada, pero vaiche ser un triunfo convencela... ¡Se o logras, douche un bico!

-¡Tía, -reforzou Neves, -penso que o padriño ten razón, e ben que volo agradezo... En canto a convencela, tampouco é mester, que podemos atala cun adival, e despois cargala na nosa camioneta...

Nicasio, de chanza, aportou a súa solución persoal:

-¡Hai outro remedio, que lle digo ao Xefe da Policía que a expatríe para España; e tras dela, nós!

Bernabel, con intención de gabar á Neves:

-¡Ai, sobriño, vaia muller que tes, todo un carácter, das que non hai, que eu, para botar nunha parecida, tiven que chegar ao Marianao!

O sobriño, de metidos a chanzas:

-Pois eu tamén, que cando a coñecín xa foi en altamar... Co cerca que dela nacín, ¡pero nunca me dera por ir ás mozas ao monte! -En alusión festiva á parroquia de Montecubeiro. -En canto á cousa do seu carácter, se eu vos contase: cando se poñen, ámbalas dúas, a mostra-lo seu carácter, a súa condición serrana..., ¡turran por catro ¿Oes, non din que Lugo é un país de matriarcado...? ¡Ata me parece que cho oín a ti; si, si, a ti mesmo!

Neves, no seu papel de capitana, e máxime desde que empezou a engordar / a fraquear súa curmá:

-Nica, déixate de bromas, que os propósitos fanse para cumprilos. ¡Arriba todos, a romperlle esa clausura monxil, que xa veredes qué pouco tardo en romperlle os votos; os votos e mailas costelas, se non nos obedece..., que é polo seu ben!

-Si, muller, ti a primeira, e tras de ti, eu, que isto non é a guerra de Cuba, por máis que o pareza, ¡catro contra un!

Nicasio, segundo ían polas escaleiras, á súa muller:

-¡Persígnate, para entrar en batalla...!

-¡Ai, ho, grazas, que se me esquecía; e máis fago, que se teus tíos fan boa dela, xúrovos ofrecerme á miña Santa, á Virxe das Neves do voso Suegos...; catro voltas, de xeonllos, todo ao redor da capela, aínda que haxa silvas e toxos!

A confabulación, a rogativa, as presións, todo xunto, asemade, simultáneo, funcionou perfectamente, pois a enclaustrada quedou exclaustrada, aquela mesma tarde, e foise con eles para o "horto" aquel de Marianao, ¡convertida nunha sobriña viúva!, que de postos a disimular, a encubrir, co propósito de esconderlla ao Merton, ¡iso foi o que, entre todos, inventaron!
…/…